Analizując zablokowanie mechanizmów politycznych w Polsce postawiłem tezę o sojuszu filistra z buractwem
wspierającym Platformę, tezę opartą o zjawiska popkultury i moralności. Poświęciłem też parę notek ustrojowym uwarunkowaniom tego stanu rzeczy. W innej notce powróciłem do kwestii indywidualnych predyspozycji moralnych i psychologicznych opisując Platformę jako polityczną pułapkę na małpy, wykorzystując badania z etiologii naczelnych na temat zjawiska chciejstwa. Ale wszystkie te tezy, choć mają swoje uzasadnienie, są zbyt ogólnikowe i brak im aparatury bardziej naukowej i oparcia w badaniach eksperymentalnych.
Ponieważ zachowania polityczne wiążą się z procesami podejmowania decyzji, wydaje mi się rzeczą sensowną wykorzystanie do analizy dorobku naukowego amerykańskiego neurologa Antonio Damasio,/ "Błąd Kartezjusza, emocje, rozum i ludzki mózg"/ badającego strukturę mózgu i ulokowania w mózgu procesów mających wpływ na podejmowanie decyzji.
Analizując strategie podejmowania decyzji mówi on co następuje:
"/.../ zanim zaczniesz dokonywać na ich /składników rozmaitych przewidywanych scenariuszy - zetjot/ podstawie
jakiejkolwiek analizy zysków i strat i zanim twój umysł zacznie zmierzać ku rozwiązaniu problemu, dzieje się w nim coś istotnego: gdy na myśl przychodzą złe skutki danej decyzji - nawet jeśli dzieje się to tylko przez mgnienie oka - doświadczasz nieprzyjemnego uczucia w trzewiach. Ponieważ owo odczucie odnosi się do ciała i sygnalizuje pojawienie się określonego uczucia, nazwałem to zjawisko m a r k e r e m s o m a t y c z n y m /.../ obejmujące zarówno doznania trzewne jak i pozatrzewne.
Co osiąga m a r k e r s o m a t y c z n y ? Wymusza on zwrócenie uwagi na negatywne skutki, jakie może wywołać dane działanie. Funkcjonuje niczym automatyczny sygnał alarmowy, ktory ostrzega: Uważaj! Wybór tej opcji działania prowadzi do niebezpiecznych następstw. Taki sygnał może spowodować natychmiastowe odrzucenie danej opcji i zwrócenie się ku rozważeniu innych możliwości. Ów automatyczny sygnał alarmowy chroni cię, bez dalszego zaprzątania sobie głowy rozważaniami, przed stratami, ktore mógłbyś ponieść w przyszłości. W ten sposób p o z o s t a w i a do r o z w a ż e n i a m n i e j a l t e r n a t y w.
/.../
Można powiedzieć, że m a r k e r y s o m a t y c z n e to specjalne rodzaje u c z u ć g e n e r o w n y c h na
podstawie w t ó r n y c h e m o c j i. Te emocje i uczucia zostały połączone w procesie u c z e n i a się z
przewidywalnymi przyszłymi skutkami pewnych scenariuszy rozwoju wypadków. Gdy negatywny marker somatyczny zostaje zestawiony z określonym przyszłym skutkiem danego działania, staje się dzwonkiem alarmowym. Kiedy natomiast dokona się takie zestawienie z markerem pozytywnym, staje się on bodżcem zachęty.
/.../
Można je / markery/ sobie wyobrażać jako system automatycznego przewidywania i selekcji, ktory działa , czy tego chcesz, czy nie, by dokonywać oceny skrajnych scenariuszy wypadków mogących pojawić się w twojej przyszłości. Można też myśleć o nich jako o mechanizmach ukierunkowujących.
/.../
/../ zaproponowany przeze mnie marker somatyczny wspomaga proces podejmowania decyzji i pozwala łatwiej przedzierać się przez las detali. Dokonuje tego poprzez automatyczne wyłanianie tych scenariuszy, ktore najprawdopodobniej mają najistotniejsze znaczenie. Partnerska współpraca pomiędzy tzw. mechanizmami procesów poznawczych i tych, które określa się zazwyczaj jako " emocjonalne", jest więc oczywista."
A jak to, co mówi Damasio, ma się do aktualnych procesów politycznych i podejmowanych przez wyborców decyzji?
Ponieważ Damasio mówi o procesie uczenia się łączącym emocje i uczucia z przewidywalnymi skutkami pewnych scenariuszy, należy wziąć pod uwagę społeczny proces sterowania i manipulowania ludzkimi emocjami i reakcjami poprzez media, z wykorzystaniem marketingu i PRu. Przez szereg lat poczynając od r.2005 stosowano w Polsce, finansowane przez establishment i rząd, wyrafinowane metody inżynierii społecznej, siejące spustoszenie w ludzkich umysłach. Tu należy przypomnieć badania zebrane w książce Clifforda Nassa i Byrona Reevesa "Media i ludzie",wskazujące na bezkrytyczne, automatyczne przyjmowanie przez ludzi komunikatów serwowanych im przez media. Ludzie nie zostali przygotowani przez ewolucję do reagowania na redagowane i zmanipulowane komunikaty medialne - ludzie są w stanie poprawnie odczytywać intencje i komunikaty jedynie w sytuacji face to face. Jak widać ten psychiczny automatyzm ma swoje zalety ale i wady, które uwidoczniają się w świecie stechnologizowanym.
Temat ten można rozwijać dalej ale przechodząc na inny poziom, poziom psychologii społecznej i socjologii tak jak to robią Jadwiga Staniszkis czy Andrzej Zybertowicz, zajmujący się nie procesami zachdzącymi na poziomie mózgu lecz mechanizmami psychospołecznymi.
Przeciwko każdemu rodzajowi broni zawsze można znaleźć tarczę ochronną. Nie dajmy się ogłupić.
Inne tematy w dziale Polityka
