O Bitwie Warszawskiej

Bitwa warszawska stoczona w dniach 12-25 sierpnia 1920 jest jedną z lepiej poznanych zwycięskich batalii w dziejach polskiego oręża. Historycy powoli oczyszczają ją z legendy rzekomego cudu, wskazując na czynniki, które z cudownym ocaleniem  niewiele miały wspólnego. Wojsko Polskie mistrzowsko wykorzystało błędy taktyczne Armii Czerwonej (odsłonięcie lewego skrzydła, w konsekwencji niewykonania tzw. Dyrektywy Kamieniewa), złamało bolszewickie szyfry wojskowe (we wrześniu 1919 roku, dokonał tego porucznik Jan Kowalewski), a w Ciechanowie zdobyło radiostacje 4 Armii. Wszystko to sprawiło, że miało doskonałe rozeznanie w planach oraz rozmieszczeniu wojsk przeciwnika. Gdzie w tych czynnikach, decydujących o ostatecznym zwycięstwie miejsce na popularny Cud nad Wisłą? 

Odpowiedzi na to pytanie warto poszukać w słowach napisanych w języku innym niż ojczysty język polski; w słowach ludzi nie związanych tak silną nicią emocji z tym wydarzeniem jak Polacy: 

Gdyby Karol Młot nie powstrzymał inwazji Saracenów zwyciężając w bitwie pod Tours, w szkołach Oxfordu uczono by dziś interpretacji Koranu, a uczniowie dowodziliby obrzezanemu ludowi świętości i prawdy objawienia Mahometa. Gdyby Piłsudskiemu i Weygandowi nie udało się powstrzymać triumfalnego pochodu Armii Czerwonej w wyniku bitwy pod Warszawą, nastąpiłby nie tylko niebezpieczny zwrot w dziejach chrześcijaństwa, ale zostałoby zagrożone samo istnienie zachodniej cywilizacji. Bitwa pod Tours uratowała naszych przodków przed jarzmem Koranu; jest rzeczą prawdopodobną, że bitwa pod Warszawą uratowała Europę Środkową, a także część Europy Zachodniej przed o wiele groźniejszym niebezpieczeństwem, fanatyczną tyranią sowiecką

Edgar Vincent d'Abernon  (1857-1941) brytyjski polityk i dyplomata, członek Misji Międzysojuszniczej w Polsce w 1920 roku. Rozszerzył listę Edwarda Sheparda Creasy'ego 15 przełomowych bitew w historii świata, włączając do niej trzy kolejne bitwy, w tym bitwę warszawską.

14 sierpnia: Ogólna ofensywa została postanowiona (...). W tej samej chwili wydaje się, że wszystko do najdrobniejszego szczegółu jest jasne. Wierne wojska polskie, których wyższe kadry były jednymi z najlepszych na świecie, odczuwają natychmiast, że silna i logiczna wola ma zamiar skoordynować wysiłki (...). Jeszcze zanim rozpoczęła się bitwa, czuję, jak tych żołnierzy znaczy powiew zwycięstwa, który tak dobrze znam (...).

17 sierpnia: Ofensywa rozpoczęła się świetnie. Grupa manewrowa, którą dowodzi szef Państwa, Piłsudski, zgrupowana pomiędzy Iwanogrodem a Chełmem, szybko posuwa się na północ. Nieprzyjaciel, całkowicie zaskoczony widokiem na swoim lewym skrzydle Polaków, o których myślał, że są w stanie rozkładu, nigdzie nie stawia poważnego oporu, ucieka w rozsypce na wszystkie strony albo poddaje się całymi oddziałami (...).

20 sierpnia: Tak, to jest zwycięstwo kompletne, triumfujące zwycięstwo. Z innych armii rosyjskich, które groziły Warszawie, niewiele co powróci. Mimo szybkości, z jaką uciekały, Polacy je przeganiali i zachodzili od lasu.

Charles de Gaulle(w: Bitwa o Wisłę. Dziennik działań wojennych oficera francuskiego) (1870-1970), francuski teoretyk wojskowości, generał i polityk. W latach 1959-1969 prezydent Francji. W roku 1920 był instruktorem Francuskiej Misji Wojskowej w Polsce.

Przed dwustu laty Polska pod murami Wiednia uratowała świat chrześcijański od niebezpieczeństwa tureckiego; nad Wisłą i nad Niemnem szlachetny ten naród oddał ponownie światu cywilizowanemu usługę, którą nie dość oceniono. 

Luis Faury (1874-1947), francuski teoretyk wojskowości i generał, w 1920 roku dowódca Francuskiej Misji Wojskowej w Polsce.

Osłaniając centralną Europę od zarazy marksistowskiej, Bitwa Warszawska cofnęła wskazówki bolszewickiego zegara (...), zatamowała potencjalny wybuch niezadowolenia społecznego na Zachodzie, niwecząc prawie eksperyment bolszewików. 

J. F. C. Fuller, brytyjski historyk, autor książki Bitwa pod Warszawą 1920.