Zboczenie Historyka Wojskowości

Ktoś kiedyś gdzieś zadał mi niezwykle proste, ale jakże istotne pytanie, nad którym prawdę mówiąc nigdy się nie zastanawiałem. Tak właśnie jest, że najprostsze pytania dokonują największych spustoszeń w umysłach, bo rzadko kiedy można na nie równie prosto odpowiedzieć.

Lecz zamysłem tej osoby nie było mnie zawstydzić czy skompromitować. To było zwykłe, kierowane ciekawością pytanie, jakie można zadać człowiekowi pochłoniętemu dyskusją o kampaniach, bitwach, pancerzach i dowódcach.

Co takiego ma w sobie wojna, że tak Was pasjonuje ? 

Prawdę mówiąc dopiero dzisiaj, po długich tygodniach i żmudnych próbach skonstruowania elokwentnej wypowiedzi mogę z pełną świadomością powiedzieć: Nie mam zielonego  pojęcia.

Szanowny Czytelnik jest zdziwiony ? Zaskoczony ? Cóż to za pasjonat, który nie potrafi odpowiedzieć na pytanie o źródła swojej pasji ? Słusznie. Bo i samo słowo pasjonat do historii wojskowości pasuje co najwyżej średnio.

W istocie pasjonatem można nazwać filatelistę. Czy określenie to jest równie adekwatne w przypadku Tanatologa ? A Proktologa ? Historykowi wojskowości zdecydowanie bliżej do tych dziedzić aniżeli beztroskiego kolekcjonowania opisów bitew czy relacji źródłowych dotyczących kampanii wojennych. Bo czym w zasadzie zajmują się owi pasjonaci ? Historia wojskowości to:

Nośnik wiedzy niezbędnej dla poznania całokształtu doświadczeń minionych pokoleń i ich wiedzy o sztuce i nauce wojennej.

W telegraficznym skrócie. Z ludzkiego na ludzki oznacza to, że ten gatunek historyka zajmuje się badaniem sposobów zabijania się (na skalę masową) ludzi na przestrzeni dziejów. Od prymitywnej maczugi do inteligentnych pocisków. Od walki o pożywienie i samice po złoża surowców naturalnych i zwykłą chęć dominacji. A sposobów na masową eliminację siły żywej przeciwnika człowiek wynalazł wiele. W tym przynajmniej względzie człowiek ujawnił pełnie swej kreatywności. 

Nie rozumiesz Szanowny Czytelniku ? Autor głośno zastanawia się nad sensem określenia pasjonatw stosunku do ludzi, którzy na codzień zajmują się np. weryfikacją liczby ofiar w danej bitwie. Z zimną, matematyczną bezwględnością. Zakłada się siłę rażenia danej broni, jej ilość oraz masę innych czynników i wylicza. Czy możliwe, że nad Sommą latem 1916 roku poległo 20 tys. Brytyjczyków w ciągu 24 godzin ? To niemalże tysiąc na godzinę... Biorąc pod uwagę liczbę karabinów maszynowych na stanie kompanii niemieckiej piechoty etatu roku... 

Pasja ? Około 20 tys. rodzin w ciągu jednego dnia straciło ojców, synów, braci, kuzynów, stryjów, wujów itd. A my dzisiaj wyliczamy z kalkulatorem w ręku możliwe odchylenia tej gigantycznej liczby... Powtórzę raz jeszcze pytanie Szanowny Czytelniku: czy jest to pasja ?

Już od małego uczono nas, że nie odpowiada się pytaniem na pytanie. To nieeleganckie i niegrzeczne. Świadczy o braku kultury. Właściwe pytanie brzmiało: co takiego ma w sobie wojna, że tak Was pasjonuje. Autor nie wie. Miał to szczęście, że nigdy na wojnie nie był, zna ją jedynie z relacji, wspomnień, opisów, statystyk. Lecz pytanie wciąż pozostaje to samo.

Historycy wojskowości są ludźmi. I to jakże fundamentalne pytanie łatwo odnieść do ogółu ludzkości: co takiego ma w sobie wojna, że tak Was pasjonuje ? Skąd w nas tyle inwencji do wymyślania coraz bardziej zadziwiających sposobów zabijania ? Dlaczego historia ludzkości to historia wojen ? Dlaczego pokroju tej ostatniej, najtragiczniejszej zdażały się praktycznie w każdej, nawet najbardziej oświeconej, epoce ?

Nie. Są to pytania, na które historyk wojskowości nie potrafi odpowiedzieć. Podobnie jak proktolog nie potrafii odpowiedzieć na pytanie o pasję w swojej profesji. 

Sekcji zwłok ofiary zamordowanej ze szczególnym okrucieństwem nie robi się z miłości do biologii i anatomii ludzkiego ciała. Robi się to, aby dociec prawdy, postawić dobrą diagnozę i być może wskazać winnego. Istnieją ludzie obdarzeni w tym względzie szóstym zmysłem, smykałką. Czy jest to pasja czy może zboczenie ? I czy rzeczywiście te dwa pojęcia znajdują się na przeciwległych biegunach ?