Słowiańszczyzna - Konstrukcja umysłowa Słowianina
Trzeba w tym miejscu przedstawić skrótową, syntetyczną wizję konstrukcji umysłowej Słowianina - główne cechy wspólnotowe jego osobowości.
Według mojej wiedzy i intuicji wynikającej z przyjęcia ciągłości kultury słowiańskiej i polskiej wygląda ona następująco:
Słowianin uznaje wolność i równość każdego człowieka.
Tolerancję posuwa do granicy: możesz robić co chcesz, dopóki mi nie przeszkadzasz żyć.
Ważna jest trwała rodzina, gdzie mąż i żona mają ustalony zakres, tradycyjny podział obowiązków, oraz kontynuacja rodu: dzieci, przy tym dzieci szybko stają się podporą rodziny, w sensie pracy na gospodarstwie.
Słowianin uznaje, że świat otaczający, przyroda, jest wielką tajemnicą poznawaną przez obserwację i nawarstwiające się doświadczenie kolejnych pokoleń.
Przy tym Słowianin do świata stosuje analogię do siebie samego:
Skoro ja jestem i myślę, mam świadomość i rozwijam się, zmieniam wraz z upływem czasu - to każdy element, przedmiot i zjawisko z otoczenia przyrodniczego też ma takie cechy, pomimo tego, że nie można z nim się porozumieć - ma "duszę" myślącą, rozumną.
W szczególności tyczy to stworzeń żywych: zwierząt i roślin, oraz elementów przyrody zmieniających się, jak rzeka, jezioro, ziemia rolna, las, drzewo, pogoda itp.
Ta "dusza" to bies lub inaczej czart - ustanawia on zasady przyrody dla danego zjawiska czy przedmiotu: jeśli te zasady poznasz i się do nich stosujesz jesteś w miarę bezpieczny, ale musisz przede wszystkim uważnie obserwować otoczenie i reagować na sygnały ostrzegawcze przed niebezpieczeństwem, które przyroda (bies) będzie wysyłał.
To odróżnia biesa słowiańskiego od zachodniego demona, który jest głównie ślepą nieprzewidywalną siłą poruszającą stojącą za zjawiskami przyrodniczymi.
Słowianin ma obrzędy cyklu rocznego: przesilenia zimowe i letnie, równonoce wiosenne i jesienne, itp., i cyklu życia człowieka: urodziny, postrzyżyny itp., oraz uroczystości odbywane na uroczysku, tj. w wyznaczonym ostępie leśnym: np. uroczyste spalanie zwłok zmarłego, aby później rozrzucić jego prochy na wspólnym cmentarzysku itp.
Kult zdrowia i życia, rodziny, rodu i przyrody - Dziady, Pokładziny itp.
Specyfikę kultury słowiańskiej można poznać z polskich przysłów ludowych i udanych często powtarzanych dawnych zwrotów poetyckich, literackich.
Trzeba podkreślić to jako istotną cechę Słowian:
- rozwinięte poczucie sprawiedliwości jako prawa zwyczajowego wywodzącego się z wiejskiego życia rodzinnego i ze struktury rodowej geograficznej (wsie rodowe);
- i zarazem niechęć do państwa, szczególnie państwa opresyjnego,
która później objawiła się jako brak w Polsce państwa absolutystycznego, absolutyzmu królewskiego, (demokracja parlamentarna), co państwa sąsiednie uznawały za tak wielkie zagrożenie dla swojego istnienia, że usiłowały zniszczyć polską szlachecką wolność indywidualną osobistą przez rozbiory – Słowianie, Polacy, pokonali ich cierpliwością.
Słowianin nie ma nic świętego, więc nie ma świąt.
--
Inne tematy w dziale Kultura