"Społeczeństwo polskie od X do XX wieku"

Ireneusz Ihnatowicz

Antoni Mączak

Benedykt Zientara

Janusz Żarnowski

Książka bardzo gruba i duża, ale o początkach społeczeństwa na ziemiach polskich tylko kilkadziesiąt stron.

W tym zakresie prahistorii (neolit) konieczne jest bazowanie na uzasadnionych domysłach, bo źródła są tylko archeologiczne.

Więc z konieczności praca wspólna, wspólne zamieszkiwanie i żywienie, bo zbyt trudne warunki do przeżycia samotnego lub małych grup.

Ród, "wielka rodzina" złożona z "małych rodzin", więzy pokrewieństwa i później powinowactwa (zadruga?).

https://pl.wikipedia.org/wiki/Zadruga

Rod - najważniejszy "bóg" słowiański?

https://pl.wikipedia.org/wiki/Rod_(b%C3%B3g)

Rządy starszyzny - "starosta" jako naczelnik rodu - decyzje demokratyczne ogółu mężczyzn.

Zwyczaje typu "wróżda".

https://pl.wiktionary.org/wiki/wr%C3%B3%C5%BCda

"Wiano" i "posag" przy łączeniu się w związki małżeńskie - zakładaniu rodziny.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Wiano_(maj%C4%85tek)

https://pl.wikipedia.org/wiki/Posag

Łączenie w plemiona być może spowodowane bliskością kulturową i potrzebą poszukiwania żon poza własnym środowiskiem.

Przyswajanie obcych, którzy uznali przodków rodu i tradycję kulturową rodu.

Znacznie później wspólnoty terytorialne - sąsiedzkie.

Później rozwarstwienie społeczeństwa - przejmowanie władzy przez wyspecjalizowaną grupę wojowników (siła stanowi prawo).

Kolejno "wielkie plemiona" i ostatecznie państwo.

Państwo polskie jako wytwór obcych, dopiero później przejęte przez własną władzę? (Popiel->Piast).