"Sabałowe bajki"

https://pl.wikipedia.org/wiki/Saba%C5%82a

wybór i opracowanie Teresy Brzozowskiej

W obszernym "Wstępie" wskazanie, że równie ważna jak treść bajek jest osobowość żywego twórcy, artysty gawędziarza tworzącego swą sztukę jakby doraźnie, dopasowującego opowieść do audytorium: słuchaczy i chwilowego nastroju.

Znawcy wskazują, że nie jest to typowa optymistyczna bajka słowiańska, gdzie ostatecznie triumfuje prawda i sprawiedliwość, a cnoty są nagradzane.

Przekaz realistycznej filozofii życiowej praktycznej prostego górala wyrażanej także przez modyfikację tematów opowieści znanych z innych źródeł.

Filozofia ta jest daleka od moralizowania, podkreśla, że człowiek powinien być silny i umiejętny, pomysłowy i zaradny w rozwiązywaniu doraźnych lokalnych problemów.

Liczyć tylko na siebie.

W zakresie moralności ważne są gościnność i dotrzymywanie danego słowa, ale nie z punktu widzenia jakiejś abstrakcyjnej normy moralnej, lecz w związku z praktycznymi potrzebami współżycia społecznego, w obawie przed gniewem, złością i zemstą, lub chociażby odpłatą, rewanżem przez innych ludzi "tą samą monetą", "pięknym za nadobne".

Nie ma tu ogólnie rozumianego patriotyzmu polskiego, jest raczej patriotyzm lokalny górali podhalańskich.

Nie ma też próby "naprawy świata", gdyż to pozostaje poza zasięgiem prostego człowieka, który może jedynie adaptować się do zastanych warunków i wykorzystywać okazje.