TSUE, Turów a sprawa Polska.. kilka ciekawostek

Szanowni Państwo,

zapoznałem się z pełnym "postanowieniem wiceprezes trybunału" w sprawie Turowa (dla zainteresowanych pełna treść jest dostępna tutaj: https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=Turow&docid=246301&pageIndex=0&doclang=PL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=647461#ctx1 , w sumie jestem ciekawy komu chciało się również z tą pełną treścią zapoznać).

Najpierw paragraf, na podstawie którego postanowienie zostało wydane. Jest to art 279 TFUE (Traktat o funkcjonowaniu unii europejskiej)

Art. 279. środki tymczasowe w sprawach rozpatrywanych przez Trybunał Sprawiedliwości

W sprawach, które rozpatruje, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej może zarządzić niezbędne środki tymczasowe.

O tym czy środek tymczasowy w postaci zakazu dalszego wydobywania węgla brunatnego w Turowie w ogóle jest logiczny pisałem w ostatniej notce tutaj, dlatego nie chcę tego wątku powtarzać.

A teraz najciekawsze kwiatki z wrześniowego postanowienia: (kursywą sa bezpośrednie cytaty):

- Polska wnosiła o rozpatrzenie wniosku, argumentując:
Rzeczpospolita Polska stoi na stanowisku, że z uwagi na delikatny charakter oraz szczególnie duże znaczenie interesów związanych ze środowiskiem, zdrowiem i życiem ludzi oraz bezpieczeństwem, które byłyby zagrożone w przypadku utrzymania środka tymczasowego będącego przedmiotem postanowienia z dnia 21 maja 2021 r., wniosek zmierzający do uchylenia tego postanowienia winien zostać rozpoznany przez Trybunał w składzie wielkiej izby.

Odpowiedź TSUE:
 Tak więc w zastosowaniu tych przepisów co do zasady wiceprezesowi Trybunału przysługuje właściwość do orzekania w przedmiocie wniosków w przedmiocie środków tymczasowych lub też, jeżeli ze względu na szczególne okoliczności uzna on, że dany wniosek wymaga przekazania go składowi orzekającemu, do przekazania takiego wniosku Trybunałowi.

Niestety nie wiem, co do której 'zasady' i gdzie owa zasada jest zdefiniowana, ale wynika z tego, że sytuacja jest następująca... TSUE jednoosobowo może sobie zarządzić środki tymczasowe i jeśli strona wnioskuje o poszerzenie składu orzekającego, to o tym,  i tak decyduje jednoosobowo wiceprzewodniczący trybunału, który w tej konkretnej sprawie stwierdził, że nie zachodzą 'szczególne okoliczności'.

Strona Polska argumentowała we wniosku, dlaczego nie można po prostu natychmiast zaprzestać wydobycia węgla, na co szanowne TSUE odpowiedziało:

Co się tyczy, w drugiej kolejności, argumentów Rzeczypospolitej Polskiej przedstawionych w pkt 20 niniejszego postanowienia, wystarczy stwierdzić, że państwo to nie wykazało w wystarczający sposób, iż zaprzestanie wydobycia węgla brunatnego w kopalni Turów rzeczywiście zagroziłoby przerwaniem dostaw energii cieplnej i wody pitnej na obszarze Bogatyni i Zgorzelca. W oparciu o takie twierdzenia, których nie można bynajmniej uznać za „zmianę okoliczności” w rozumieniu art. 163 regulaminu postępowania, nie można więc podważyć ocen zawartych w postanowieniu z dnia 21 maja 2021 r.

A jak brzmi owy pkt 20.:

20      W szóstej i ostatniej kolejności Rzeczpospolita Polska podnosi w istocie, że zaprzestanie wydobycia węgla brunatnego w kopalni Turów może uniemożliwić dostawy energii cieplnej i wody pitnej na obszarze Bogatyni (Polska) i Zgorzelca (Polska), powodując zagrożenie dla zdrowia i życia mieszkańców tego obszaru.

Oczywiście nie są to jedyne argumenty, bo to był 'szósty', natomiast pierwsze 5 wedle szanownego TSUE są powtórzeniem argumentacji z przedmiotu postępowania, więc nie wnoszą nic nowego i nie mogą stanowić szczególnych okoliczności, dla porządku jednak przytoczę również te argumenty strony polskiej:

15      Na poparcie swego wniosku Rzeczpospolita Polska w pierwszej kolejności utrzymuje, że na podstawie przeprowadzonych analiz w przedmiocie wykonania postanowienia z dnia 21 maja 2021 r. możliwe było ustalenie, że wstrzymanie wydobycia węgla brunatnego w kopalni Turów spowoduje siłą rzeczy trwałe wyłączenie elektrowni Turów. Zdaniem tego państwa członkowskiego elektrownia ta, ze względu na swój układ technologiczny, nie może zostać ponownie uruchomiona po wygaszeniu pracy wszystkich jej bloków energetycznych. Ponadto Rzeczpospolita Polska wskazuje, że ze względu na przeszkody technologiczne i logistyczne oraz wymagania środowiskowe nie jest możliwe spalanie w tej elektrowni węgla brunatnego z innych kopalni odkrywkowych. Okoliczności te nie zostały uwzględnione w postanowieniu z dnia 21 maja 2021 r.

16      W drugiej kolejności Rzeczpospolita Polska podnosi, że wstrzymanie wydobycia węgla brunatnego w kopalni Turów może pociągnąć za sobą zagrożenia dla środowiska i bezpieczeństwa, takie jak powstawanie osuwisk, które mogą spowodować zniszczenie lub uszkodzenie systemu odwadniania lub też uszkodzenie ekranu przeciwfiltracyjnego.

17      W trzeciej kolejności Rzeczpospolita Polska zauważa, że kontynuacja wydobycia węgla brunatnego jest niezbędna w celu zabezpieczenia wyrobiska kopalni Turów. Bez dalszego prowadzenia tej działalności nie jest bowiem zdaniem tego państwa członkowskiego możliwe zagwarantowanie, że skarpy i zbocza nie utracą stateczności w efekcie negatywnego wpływu infiltracji wody deszczowej i wód podziemnych.

18      W czwartej kolejności Rzeczpospolita Polska podnosi, że zaprzestanie wydobycia węgla brunatnego w kopalni Turów nie umożliwia zapobieżenia obniżaniu się poziomu zwierciadła wód podziemnych na terytorium czeskim. Zdaniem tego państwa członkowskiego zawieszenie tego wydobycia na czas trwania postępowania głównego nie może przyczynić się do poprawy zaopatrzenia w wodę na terytorium czeskim.

19      W piątej kolejności Rzeczpospolita Polska utrzymuje, że wstrzymanie wydobycia węgla brunatnego w kopalni Turów może też spowodować realne zagrożenie dla bezpieczeństwa polskiego i europejskiego systemu elektroenergetycznego. Awaria, do której doszło w dniu 17 maja 2021 r. w stacji elektroenergetycznej Rogowiec (Polska), unaoczniła, że wstrzymanie wydobycia powoduje zwiększone zagrożenie dla bezpieczeństwa polskiego systemu elektroenergetycznego.

Równie ciekawy jest paragraf odnoszący się do oceny przez tsue wniosku strony poskiej:

21      Na wstępie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 162 § 1 regulaminu postępowania postanowienie w przedmiocie środków tymczasowych nie podlega zaskarżeniu.

I to jest dla mnie trochę kuriozalne - bo oznacza to ni mniej ni więcej, że nie ma drogi odwoławczej. W praktyce, TSUE ma władzę totalitarną. Ale samo powoływanie się na owy regulamin mnie zainspirowało, tzn. co to za dokument, i kto go zatwierdzał... Sam dokument znalazłem tutaj Kto go zatwierdza nie jest dla mnie jasne, ale ostatnie zmiany w regulaminie zatwierdził właśnie sam Trybunał. Czyżby to on sam go sobie tworzył? Jeśli tak, to sam nadał sobie prawo kształtowania de facto PRAWA UE, gdzie przytoczony wyżej art 162 jest tego dobitnym przykładem.

Aby nie być gołosłownym przytoczę również ten pkt regulaminu:

Artykuł 162. Postanowienie w  przedmiocie zawieszenia wykonania aktu lub innych środków tymczasowych

§ 1. Wprzedmiocie wniosku orzeka się postanowieniem  z uzasadnieniem, które nie podlega zaskarżeniu. Postanowienie to doręcza się natychmiast stronom.

§ 2. Wykonanie postanowienia może zostać uzależnione od złożenia przez wnioskodawcę  zabezpieczenia,  którego  wysokość   i rodzaj  określa  się stosownie do okoliczności.

§ 3. Postanowienie może wyznaczać dzień,  z którym środek tymczasowy wygasa. Wprzeciwnym  razie  środek  tymczasowy  wygasa    z dniem ogłoszenia wyroku kończącego postępowaniewsprawie.

§ 4.  Postanowienie  ma  jedynie  charakter  tymczasowy   i nie  przesądza rozstrzygnięcia Trybunału co do istoty sprawy.

Mnie zaintrygował przede wszystkim paragraf 4. , gdyż w tym konkretnym przypadku środek tymczasowy w postaci zaprzestania wydobycia węgla de facto przesądza rozstrzygnięcie Trybunału co do istoty sprawy. W końcu wstrzymanie wydobycia jest równoznaczne z likwidacją elektrowni, co zamyka temat - czyli owym postanowieniem TSUE łamie własny regulamin, na który się w nim powołuje. 

Ale najciekawsze kwiatki zostawiam na koniec:

W tym kontekście Republika Czeska przypomina, po pierwsze, że postanowienie z dnia 21 maja 2021 r. nakłada na Rzeczpospolitą Polską jedynie obowiązek zaprzestania wydobycia węgla brunatnego w kopalni Turów. Nic nie stoi więc na przeszkodzie temu, by Rzeczpospolita Polska prowadziła działania, które są niezbędne dla utrzymania ruchu kopalni lub jej wyposażenia. Po drugie, Republika Czeska podkreśla, że nie wykazano, iż natychmiastowe zaprzestanie wydobycia węgla brunatnego w kopalni Turów będzie także skutkować natychmiastowym zaprzestaniem działalności elektrowni zaopatrywanej przez tę kopalnię. W każdym razie Rzeczpospolita Polska ma zawsze możliwość nakazania pozostałym elektrowniom znajdującym się na jej terytorium, aby te zwiększyły produkcję energii elektrycznej, jak również skorzystania z transgranicznego przesyłu energii elektrycznej. Wreszcie po trzecie, zdaniem Republiki Czeskiej Rzeczpospolita Polska nie może skutecznie podnosić, że uczynienie zadość zobowiązaniom wynikającym z postanowienia z dnia 21 maja 2021 r. wymaga więcej czasu, ponieważ a priori odmawia ona wywiązania się z nich i nie podjęła żadnych kroków zmierzających w tym kierunku.

Niech Państwo zwróci uwagę, wg TSUE nasz wniosek jest bezzasadny, bo czesi uważają, że strona Polska może prowadzić działania pozwalające na utrzymaniu ruchu elektrowni, albo zmusic inne elektrownie aby pracowały z większą mocą, albo po prostu kupic prąd za granicą najlepiej chyba z elektrowni opartych o węgile brunatny, ale tych należacych do czeskiego oligarchy. Tak więc Polskie argumenty są złe, czeskie są dobre.  Wiceprezes nie widzi potrzeby poszerzania skłądu orzekającego, bo nie, nie podpiera się opiniami niezależnych biegłych, w koncu zna się na wszystkim, a poza tym czeskie argumenty są lepsze bo tak...

I na deser, postanowienie zostało wydane nie przez kogo innego jak przez osobopostać:       R. Silva de Lapuerta, tą/tę/owo, która wydała postanowienie o zabezpieczeniu! Czyżby sędzia we własnej sprawie?

Przepraszam, że notka jest trochę chaotyczna, ale jej celem nie jest komentarz, a jedynie zachęta z zapoznaniem się całości postanowienia, aby każdy mógł sobie wyrobić własną opinię, a nię tą z ulubionej telewizji.