Alergia to patologiczna reakcja układu odpornościowego na obce substancje, czyli alergeny.
Podatny na alergie układ odpornościowy wprowadza organizm w stan, który przypomina wojnę wszystkich ze wszystkimi – dlatego alergia jest tak niebezpieczna dla naszego organizmu. Kichanie i łzawienie oczu to tylko najbardziej prozaiczny i niewinny objaw występujący przy alergiach.
Te poważne niszczy nasze organy wewnętrzne, rozregulowują na długo cały system odpornościowy i wewnętrzną gospodarkę organizmu. Alergia ma silny wpływ na nasz psychofizyczny stan. Przeciągły i dotkliwy ból i dyskomfort, poczucie zagrożenia dla zdrowia, a niekiedy też życia powoduje psychiczne zmęczenie i udrękę czasem prowadzące do cierpienia.
Zobacz też: Czy alergicy są bardziej narażeni na zarażenie koronawirusem
Alergeny i przeciwciała - wzajemne oddziaływanie
Alergia typu pierwszego wiąże się na ogół z immunoglobuliną typu E (IgE) i komórkami układu odporności otaczającymi się tym przeciwciałem. Alergeny, nie tylko chemikalia czy pyłki roślinne, ale także ziemia, słońce czy nawet najróżniejsze tkaniny albo produkty żywnościowe, powodują określoną reakcję przeciwciał. Może ona być dwojaka: przeciwdziała albo „pożerają” to, co znajdzie się w ich otoczeniu, albo zatruwają je – są zdolne wydzielać toksyny.
Na tym nie koniec: do walki włączają się też limfocyty B. A organizm otrzymuje jasny przekaz o stanie zapalnym. W normalnej sytuacji jest to nie tylko wskazane, ale wręcz konieczne – jednak w przypadku alergika prowadzi do wyniszczania organizmu. Organizm jest nadwrażliwy i reaguje niewspółmiernie do sytuacji na antygeny, czyli obce nam białka. Wrogiem organizmu staje się wówczas nasz wieloletni przysmak, ulubiony napój czy nawet zapach.
Znaczną rolę przy alergiach mają także komórki tuczne. To one jako jedne z pierwszych wchodzą w kontakt z alergenami. Wytwarzają one substancje, które wpływają na stan zapalny – mogą go zwiększać lub redukować. W przypadku tej pierwszej sytuacji: komórki tuczne odpowiadają za świerzbienie, zaczerwienienie i obrzęki.
Problemem jest także to, że organizm alergika ma tendencje do „wzmacniania sygnału”, stąd w niektórych sytuacjach zagrożenie śmiercią w kontakcie z alergenem.
Najczęstsze alergeny i alergie
Z badań naukowców wynika, że w Polsce najczęstsze alergeny to: cytrusy, pyłki roślin, sierść psa lub kota, kurz domowy, jad pszczół, jajka, ryby, orzechy, krowie mleko. Alergie mogą mieć charakter sezonowy i całoroczny.
Przyjrzyjmy się najczęstszym alergiom i ich objawom.
Alergia pokarmowa z reguły doskwiera dzieciom. Z reguły jej przyczyną jest uczulenie na białka mleka krowiego, a ściślej zawarte w nim: laktobetaglobulinę, laktoglobulinę, kazeinę.
Alergiczny nieżyt nosa (katar sienny). Jego najczęstsze objawy to swędzenie i wycieki z nosa, swędzeniem ścian gardła oraz oczu, kichanie, łzawienie oczu.
Pokrzywki: tym skutkują często uczulenia na płyny do płukania tkanin, mydła w płynie, ale alergeny obecne w ubiorach lub biżuterii.
Najbardziej niebezpieczna forma alergii to wstrząs anafilaktyczny. Jest nie tylko nagły, wiąże się także z nieprawidłowym funkcjonowaniem wielu narządów. Wstrząs anafilaktyczny to właśnie sytuacja, w której organizm najgwałtowniej reaguje na antygeny i niejako sam wewnętrznie potęguje sygnał zagrożenia.
Reakcja nadwrażliwego układu odpornościowego ma charakter głęboko psychofizyczny: pojawia się gwałtowne uczucie niepokoju i ból głowy, do tego dochodzi uczucie kołatania w klatce piersiowej, osłabienie i swędzenie w gardle. Pojawiają się również wymioty i pokrzywka skórna.
Osobie chorej grozi też utrata przytomności i zapaść. Wstrząs anafilaktyczny musi być leczony w szpitalu.
Alergia - choroba cywilizacyjna
Alergia jest chorobą cywilizacyjną. Na jej rozwój mają wpływ zanieczyszczenia środowiska, życie w sterylnej przestrzeni miejskiej. Sprzyjają jej liczne pyły i gazy zawarte w powietrzu, nieczyszczona klimatyzacja i związane z nią często suche powietrze, substancje chemiczne, które składają się na środki czystości, powszechnie używane kosmetyki.
Lekarze zwracają uwagę, że im dalej od autostrad – tym mniejsze ryzyko alergii. Dlaczego? „Drobne cząsteczki spalin silników dieslowskich przyklejają się do alergenów, na przykład do pyłków trawy, i kiedy trafią do układu oddechowego, występuje zjawisko, które nazywamy efektem wzmocnienia” - wyjaśnia alergolog prof. Bolesław Samoliński.
Alergia jest nieuleczalna
Warto pamiętać, że nie jest możliwe całkowite wyleczenie alergii. Z reguły trwa ona do końca życia, choć czasem jej objawy ulegają wygaszeniu. Pojawienie się alergii wymusza na wielu ludziach znacznie większą dbałość o zdrowie i dobrostan organizmu. W przypadku alergii pokarmowych wiąże się to choćby z dietą eliminacyjną, czyli taką, która wyklucza z posiłków podejrzane czynników. Nie zawsze udaje się ten czynnik określić z miejsca, dlatego konieczne są wizyty u lekarzy i dietetyków.
W przypadku uczuleń na pyłki lekarze proponują odczulanie (proces podawania szczepionek zawierających alergen w schemacie wzrastającego stężenia), kortykosteroidy donosowe w aerozolu, doustne inhalatory, krople do nosa i tabletki. Można także kupić w aptekach filtry przeciwpyłowe, które chronią pomieszczenia.
Kalendarz pyleń
Dobrze jest także znać kalendarz pyleń:
brzoza (pyli od marca do maja),
olcha (od lutego do kwietnia),
pokrzywa (od maja do września),
bylica (od lipca do września),
żyto (w okresie maja i czerwca).
W Polsce pylenie roślin występuje od stycznia do września.
KW
Inne tematy w dziale Rozmaitości
