Dieta trzustkowa najczęściej wymagana jest przy przewlekłym i ostrym zapaleniu trzustki, a także przy raku trzustki. Im cięższy jest stan chorobowy, tym bardziej restrykcyjnie należy przestrzegać zaleceń żywieniowych.
Trzustka odpowiada zarówno za produkcję hormonów, glukagonu i insuliny, jak i za produkcję pęcherzyków trzustkowych, które stanowią ponad 80 proc. masy całego organu i odpowiadają za produkcję enzymów trawiennych. Właśnie dlatego nazywamy ją gruczołem dokrewnym i trawiennym. Trzustce grożą przede wszystkim dwie choroby: przewlekłe (PZT) i ostre zapalenie (OZT). Ich częstą wspólną przyczyną, szczególnie u mężczyzn, jest nadużywanie alkoholu.
Całkowity zakaz picia i palenia
Ostre zapalenie trzustki mogą wywołać choćby choroby dróg żółciowych, urazy jamy brzusznej, zapalenia wirusowe, a za przewlekłe zapalenie trzustki odpowiadają – poza powracającymi epizodami ostrego zapalenia trzustki – nadczynność przytarczyc, przewlekle stosowane leki, przewlekła niewydolność nerek.
W diecie trzustkowej obowiązuje całkowity zakaz picia i palenia.
Różne choroby trzustki wymagają stosowania odpowiednich diet. Właściwe diety bezwzględnie wymagane są w ostrym zapaleniu trzustki, inne są konieczne w procesie zdrowienia po ostrym zapaleniu trzustki, jeszcze inne w przewlekłym zapaleniu trzustki.
Zarówno w przypadku ostrego, jak i przewlekłego zapalenia trzustki obowiązuje całkowity zakaz picia alkoholu i palenia tytoniu.
Dieta trzustkowa w ostrym zapaleniu trzustki
W przypadku ostrego zapalenia trzustki pokarm podaje się pacjentowi dożylnie lub dojelitowo przez specjalny zgłębnik. Również w przypadku lekkiego przebiegu ostrego zapalenia trzustki przez 3-4 doby pacjent nie otrzymuje pokarmów doustnie – dożylnie uzupełniane są płyny i elektrolity.
Gotowane warzywa stanowią element diety trzustkowej.
Pierwszy doustny posiłek osoby z ostrym zapaleniem trzustki to kleik na wodzie. Jego zalecana objętość to 200-300 ml. Jeśli organizm dobrze sobie radzi z takim pokarmem, pacjent może otrzymać jeszcze dwa posiłki dziennie, przygotowane na bazie kleiku i wzbogacone o gotowane warzywa lub chude mleko.
W kolejnych dobach choremu można podać cztery do pięciu posiłków dziennie i dodać do nich chudy budyń, kisiel albo jogurt naturalny. Później pacjent może spróbować zjeść gotowane mielone mięso lub puree warzywne.
Dieta trzustkowa po ostrym zapaleniu trzustki
Pierwszy miesiąc po OZT wymaga łatwostrawnej diety z małą ilością tłuszczu i błonnika. Zakazane są produkty konserwowe i wszelkie jedzenie z puszki. Organizmowi należy dostarczyć jak najwięcej węglowodanów. Posiłki winny być spożywane regularnie, nawet siedem razy dziennie. Do picia należy podawać niegazowaną wodę i słabe herbaty w letniej temperaturze.
Osoby po ostrym zapaleniu trzustki mogą na dalszym etapie zdrowienia spożywać dżemy bez pestek.
Jakie produkty gwarantują niską zawartość błonnika? Należy do nich pszenne czerstwe pieczywo, kasza manna, dżem bez pestek, sucharki. Takie produkty dostarczają pacjentowi węgolowodanów. Z kolei białko powinno pochodzić z chudego drobiu, chudych ryb, chudego nabiału. Wszelki tłuszcz dodawany do potraw powinien być tylko i wyłącznie surowy.
Dieta osoby po OZT musi się opierać na potrawach gotowanych w wodzie lub na parze. Owoce i warzywa można podawać pacjentowi jedynie w postaci gotowanej, początkowo jako puree. Jedynie soki i przeciery można serwować w formie surowej.
Po ostrym zapaleniu trzustki pacjentowi można podawać w surowej formie jedynie soki i przeciery.
W kolejnym miesiącu można zwiększyć ilość spożywanych tłuszczów i surowych produktów. Do jadłospisu można wówczas włączyć dania duszone bez uprzedniego obsmażania i pieczone w folii i pergaminie. Dopiero potwierdzone przez lekarza pełne wyzdrowienie umożliwia powrót do smażonej żywności.
Dieta trzustkowa przy przewlekłym zapaleniu trzustki
Dieta wymagana w przewlekłym zapaleniu trzustki opiera się na niskotłuszczowych produktach o zwiększonej zawartości białka i węglowodanów. Posiłki osób po PZT powinny być gotowane w wodzie i na parze, pieczenie w pergaminie lub folii, duszone bez obsmażania. Zupy powinny być gotowane na wywarach warzywnych, lekkie, bez jakichkolwiek zasmażek.
Osoby chorujące na przewlekłe zapalenie trzurski powinny jeść regularnie, pięć razy dziennie.
Zalecana żywność to drób bez skóry, chude ryby i twaróg, białko jaja. Wszelki tłuszcz należy odkrawać, nie wolno rekonwalescentowi podawać tłustych sosów do dań. Węglowodany w diecie powinny zawierać jak najmniej błonnika. Dlatego najodpowiedniejsze będą lane kluski, pszenne pieczywo, przeciery owocowe. Osoba po PZT nie powinna jeść owoców i warzyw wywołujących wzdęcia. Niewskazane są cebula, czosnek, kapusta, nasiona roślin strączkowych, czereśnie, śliwki, gruszki. Zdecydowanie należy unikać wszelkiej żywności wysoko przetworzonej.
W diecie trzustkowej można stosować także sok z cytryny, cukier i sól, cynamon i wanilię, koperek zielony i natkę pietruszki oraz majeranek.
Rekonwalescent powinien jeść posiłki pięć razy dziennie, w regularnych odstępach czasu. Ostatni posiłek powinien być spożyty 2-3 godziny przed snem.
Źródło: poradnikzdrowie.pl, portal.abczdrowie.pl, zdrowie.tvn.pl
KW
© Artykuł jest chroniony prawem autorskim. Wykorzystanie tylko pod warunkiem podania linkującego źródła.
Inne tematy w dziale Rozmaitości
