Skąd się biorą problemy ze snem? Fakty i mity o bezsenności

Problemy ze snem są coraz częstszą dolegliwością. Można spać krótko, a jednak nie mieć problemów ze snem. Wbrew obiegowym przekonaniom nie tylko stres powoduje bezsenność, ale kobiety zapadają na nią częściej.

Najczęściej spotykane problemy ze snem, to: sen zbyt płytki lub zbyt długi, trudności z zasypianiem lub wybudzeniem się, budzenie się w ciągu nocy na dłużej niż kwadrans oraz koszmary i majaczenia senne. Jeśli problemy ze snem utrzymują się dłużej niż 2-3 tygodnie i zaczynają negatywnie wpływać na nasze funkcjonowanie w ciągu dnia, należy zasięgnąć porady lekarskiej.

Problemy ze snem u dorosłych i dzieci

Trzeba działać szybko, żeby nie wpaść w zaklęte koło bezsenności, które w skrócie można ująć tak: im bardziej się martwię, że źle śpię, tym gorzej śpię. Brak snu może być bardzo niebezpieczny dla naszego zdrowia.

To nieprawda, że każdy powinien przesypiać ok. 8 godzin na dobę. Niedobór snu jest szkodliwy nawet pomimo, że zapotrzebowanie na sen jest kwestią indywidualną, choć są pewne prawidłowości: im jesteśmy starsi, tym mniej potrzebujemy snu. Noworodek śpi prawie całą dobę, budząc się jedynie na karmienie, natomiast osoby po 65. roku życia często potrzebują jedynie 5-6 godzin snu na dobę. Niektórzy seniorzy nie zdają sobie z tego sprawy i spędzają więcej godzin w łóżku niż potrzebują z "poczuciem bezsenności".

Nieracjonalną, błędną i przynoszącą straty metodą jest w takim wypadku podawanie leków nasennych. Wystarczy nauczenie się zasad higieny snu i dopasowanie zachowania do możliwości fizjologicznych organizmu - radzą specjaliści. Osoby starsze, które są zdrowe i pozostają aktywne, śpią podobnie jak osoby młodsze.

Nie przegap: Smartfony zakłócają sen dzieci

Przyczyny problemów ze snem i rodzaje bezsenności

Jest wiele czynników, które powodują bezsenność. Stres jest jednym z nich, ale nie jedynym. Naukowcy podejrzewają, że bezsenność może być u niektórych uwarunkowana genetycznie, przy czym bardziej narażone są na nią osoby, których matki cierpiały z powodu problemów ze snem. Stresujące wydarzenie życiowe, istotna zmiana życiowa lub krótka i przemijająca choroba somatyczna jest często przyczyną bezsenności przygodnej i krótkotrwałej. Bezsenność przewlekła jest zaś najczęściej objawem innych zaburzeń.

Najczęstsze przyczyny problemów ze snem to: zaburzenia psychiczne (głównie zaburzenia afektywne i lękowe) - 50-60 proc.,  uzależnienia (głównie od leków i alkoholu) - 10-20 proc., schorzenia somatyczne - 10-30 proc. i bezsenność pierwotna - poniżej 20 proc. Problemy ze snem często też towarzyszą chorobom, np. cukrzycy, otyłości, a także dolegliwościom bólowym.

Okazuje się, że kobiety są bardziej narażone na problemy ze snem, niż mężczyźni. Naukowcy mają kilka hipotez dla wyjaśnienia tego fenomenu. Po pierwsze, gospodarka hormonalna – wydatnie różniąca się u obu płci w ciągu niemal całego życia, a hormony oddziałują także na jakość snu. W okresie menopauzy częstość występowania bezsenności wzrasta aż o 40 proc. Dodatkowo kobiety są w grupie wyższego ryzyka depresji niż mężczyźni, a problemy ze snem są albo jednym z jej pierwszych objawów, albo skutkiem tej choroby (podobnie jak inny objaw lub skutek depresji: nadmierna senność).

Co na problemy ze snem?

Ani alkohol, ani leki nasenne nie rozwiązują problemów ze snem. Alkohol wprawdzie ułatwia zasypianie, ale powoduje, że sen jest płytki, z częstymi wybudzeniami i krótszy. Na dodatek stosowanie alkoholu jako domowego środka na brak snu to prosta droga do alkoholizmu i spotęgowania problemów ze snem – temu uzależnieniu najczęściej towarzyszy bezsenność.

Z kolei leki nasenne, jeśli są stosowane nieprawidłowo, na własną rękę, mogą spowodować poważne problemy ze snem. Lekarz, zanim je przepisze, powinien zdiagnozować rodzaj bezsenności i jej przyczyny, aby odpowiednio dobrać leczenie. Czasem wystarczy samo stosowanie się do zasad higieny snu, bez farmakologicznych środków. Należy też pamiętać, że nie powinno się stosować leków nasennych w sposób ciągły dłużej niż przez cztery tygodnie, ze względu na wysokie ryzyko uzależnienia. Warto mieć też świadomość, że nagłe odstawienie leków nasennych może powodować… problemy ze snem, a także napady lęku, niepokój psychoruchowy, drgawki i zaburzenia świadomości.

Lekarze często doradzają, żeby pacjent cierpiący z powodu bezsenności krótkotrwałej położył tabletkę nasenną obok łóżka i sięgał po nią wtedy, gdy nie jest w stanie zasnąć w ciągu 10-20 minut. Podobnie można postąpić w razie wybudzenia w nocy dłuższego niż 15 minut. - Taki sposób przyjmowania leków nasennych pozwala u większości pacjentów z bezsennością krótkotrwałą uniknąć przejścia w bezsenność przewlekłą i jednocześnie chroni ich przed uzależnieniem od leków nasennych. Sam fakt posiadania skutecznej tabletki nasennej koło łóżka pozwala pacjentom spokojnie zasypiać – zapewnia dr Michał Skalski, ekspert w dziedzinie leczenia zaburzeń snu z WUM.

Kłopoty z zasypianiem a zdrowy sen - infografika

źródło: pap.zdrowie

ja