Laktoza. Ograniczać ją czy nie?

Laktoza jest cukrem występującym w mleku wszystkich ssaków. Za jego trawienie odpowiada enzym – laktaza. U wielu osób stwierdza się jego niedobór. Skutkiem tego jest pojawienie się po zjedzeniu produktów mlecznych nieprzyjemnych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego.

Laktoza – kto powinien ją ograniczyć?

Laktoza, nazywana inaczej cukrem mlecznym, składa się z dwóch monosacharydów (jednocukrów) – glukozy i galaktozy. Jest obecna w mleku ssaków, w tym również w mleku kobiecym. Rozkład laktozy i przyswojenie jej przez organizm jest możliwe dzięki enzymowi obecnemu w jelicie cienkim – laktazie.

U wielu osób na całym świecie występuje obniżona aktywność tego enzymu, która prowadzi do nietolerancji cukru mlecznego – szacuje się, że w Polsce problem ten dotyczy około 25-30% osób dorosłych oraz ponad 19% dzieci w przedziale wiekowym 7-15 lat.

Brak lub niedostateczna ilość laktazy powoduje, że cukier mleczny nie zostaje rozłożony i ulega procesom fermentacji bakteryjnej w jelicie grubym. Konsekwencją jest pojawienie się dolegliwości trawiennych, takich jak: ból brzucha, wzdęcia, nudności, uczucie przelewania oraz biegunka. W przypadku, gdy po zjedzeniu produktu mlecznego u określonej osoby występuje dyskomfort trawienny, należy rozważyć wykonanie badań na tolerancję cukru mlecznego.

U osób ze stwierdzoną nietolerancją laktozy konieczne jest wdrożenie odpowiedniego postępowania dietetycznego, które w zależności od stopnia nasilenia objawów polega na ograniczeniu lub całkowitym wyeliminowaniu laktozy z diety. Przy mniejszym niedoborze enzymu stosuje się preparaty z farmakologiczną formą laktazy.

W diecie bezlaktozowej wskazane jest wykluczenie:

mleka: krowiego, owczego i koziego, odtłuszczonego oraz w proszku
serów: żółtych, pleśniowych, białych – twarogu, serków homogenizowanych, serka wiejskiego itd.
śmietany

W przypadku nietolerancji laktozy wiele osób nie odczuwa dyskomfortu trawiennego po spożyciu fermentowanych napojów mlecznych, takich jak jogurty, kefiry oraz maślanka. Jest to spowodowane tym, że podczas procesu produkcyjnego naturalnie występująca laktoza w tych artykułach żywnościowych zostaje rozłożona do kwasu mlekowego.

Tolerancja laktozy przez organizm może zmniejszać się wraz z wiekiem. Z tego powodu osobom starszym zaleca się ograniczyć ilość spożywanego mleka i produktów mlecznych, aby zapobiegać dolegliwościom żołądkowo–jelitowym. U osób zdrowych produkty zawierające laktozę nie powinny wywoływać dyskomfortu trawiennego, wyjątek stanowi spożycie mleka w nadmiernych ilościach. Zmniejszenie ilości produktów mlecznych w diecie osób zdrowych może spowodować obniżenie produkcji laktazy i w efekcie przyczynić się do pojawienia się dolegliwości trawiennych.

Mleko – czy ma wpływ na cerę?

Na podstawie obserwacji naukowych przypuszcza się, że istnieje zależność między spożyciem mleka, zwłaszcza odtłuszczonego, a wzrostem ryzyka wystąpienia trądziku. Prawdopodobnie jest to uwarunkowane procesem produkcji oraz obecnością hormonów w mleku, które mogą niekorzystnie wpływać na stan cery. Należy jednak pamiętać, że mleko i jego przetwory posiadają wysoką wartość odżywczą, dlatego - jeśli nie ma przeciwwskazań zdrowotnych - powinny pojawić się w diecie.

Zobacz też: Czym się różni alergia od nietolerancji pokarmowej?

Artykuł współfinansowany z funduszu prewencyjnego PZU.