Szpinak - witaminowa bomba

Bohater amerykańskich kreskówek, marynarz Popeye, po zjedzeniu go zyskiwał nadludzką siłę. Szpinak, szczególnie świeży, jest bogaty w witaminy i składniki mineralne. Ma właściwości antynowotworowe i chroni przed miażdżycą. 

Szpinak należy do rodziny szarłatowatych i pochodzi ze środkowo-zachodniej Azji. Obecnie znamy 3 gatunki szpinaku i każdy z nich ma zastosowanie w gastronomii, jednak najbardziej znanym i cenionym jest szpinak warzywny. Uchodzi za tani w uprawie i dostępny w zasadzie przez cały rok. Używany jest jako roślina jadalna, a także lecznicza. Dawniej, wywar ze szpinaku wykorzystywano również przy wyrobie drasek (ścianki pudełka zapałek pokryte siarką).

Warzywo stanowi cenne źródło witaminy A, E oraz C, kwasu foliowego, błonnika, jak również składników mineralnych - magnezu i fosforu. Pozostałe mikro- i makroelementy, takie jak żelazo i wapń, najczęściej występują w związkach, które są bardzo trudno przyswajalne. Dla przykładu, żelazo wchłania się zaledwie w 1%. Warto jednak dodać, że szpinak zawiera antyoksydanty, a wśród nich beta-karoten i luteinę. Ta ostania sprawia, że spożywanie go może przyczynić się do opóźnienia postępujących z wiekiem zmian wzroku.

Ze względu na zwalczanie wolnych rodników, może być on zalecany osobom palącym, jaki tym, którzy często stają się biernymi palaczami. Wykazano także, że jego obecność w naszej diecie opóźnia procesy skutkujące utratą pamięci, co uznawane jest za formę przeciwdziałania chorobie Alzheimera. Warzywo to może także chronić nas przed rozwojem choroby Parkinsona. Uczeni wspominają również o działaniu antynowotworowym i przeciwmiażdżycowym.

Warzywo to może być również stosowane w stanach zapalnych przewodu pokarmowego i przy nadciśnieniu tętniczym. Prawdopodobnie może wspomagać terapię w przebiegu niektórych chorób trzustki oraz długotrwałych zaparć. Może być również cennym sojusznikiem przy zwyrodnieniu siatkówki oka.

Szpinak warzywny zawiera w swoim składzie duże ilości kwasu szczawiowego. Z tego względu nie może być spożywany w dużych ilościach. Należy podkreślić, że obecność szpinaku jadłospisie może być szkodliwa dla osób cierpiących na dnę moczanową, kamicę nerkową, reumatyzm i zapalenia stawów, a także na nadkwaśność. Z uwagi na obecność goitrogenów, które ograniczają przyswajanie jodu, powinni nań uważać także ludzie z chorą tarczycą.

Szpinak zawiera także duże ilości azotanów. Te, w czasie przechowywania w szczelnie zamkniętych naczyniach, przechodzą w azotyny. Gdy dostaną się do naszej krwi, utrudniają transport tlenu przez hemoglobinę i mogą wywoływać methemoglobinemię. Z tego względu nie zaleca się odgrzewania potraw z dodatkiem szpinaku. 

Warzywo to zalicza się do najczęściej wywołujących alergie pokarmowe. W Stanach Zjednoczonych uznawane jest za produkt silnie zanieczyszczony pestycydami . Ciekawostką jest, że w XVIII i XIX wieku, wywar uzyskiwany ze szpinaku był szeroko stosowany przy produkcji sztucznych ogni. Zauważono, że zamoczony w nim papier bardzo dobrze się tlił.

(WA)