Polski Ład dla samorządów

1. Ponieważ w ramach programu Polski Ład, rząd zamierza znacząco obniżyć obciążenia podatników podatkiem PIT , a dochody z tego podatku w około 50% są dochodami samorządów, są one zaniepokojone perspektywą obniżenia dochodów swoich budżetów.
Przypomnijmy, że w tej nowelizacji ustawy PIT, znalazła się propozycja podwyższenia kwoty wolnej od podatku z obecnych 3,090 zł na 30 tys. zł (a wiec podwyżka blisko 10-krotna), a także podwyższenie kwoty w II przedziale podatkowym, od której podatnicy płacą nie 17% a 32% stawkę PIT, z obecnych 85 tys. zł do 120 tys. zł, a więc o 40%.
Kwota wolna od podatku PIT jest podwyższana pierwszy raz od momentu wprowadzenia tego podatku czyli od ponad 30 lat (poza podwyższeniem kilka lat temu tej kwoty do 8 tysięcy zł dla podatników o najniższym poziomie dochodów), kwota II progu podatkowego jest podwyższana pierwszy raz od 12 lat, a wiec są to zmiany o charakterze wręcz przełomowym.
Jak szacuje resort finansów dzięki tym zmianom w kieszeniach podatników zostanie już w 2022 roku kwota 14 mld zł, to oznacza, że o ok. 7 mld zł zostaną uszczuplone wpływy do budżetu państwa , a kolejne ok. 7 mld zł także budżety jednostek samorządu terytorialnego (JST).

2. Dlatego wczoraj premier Mateusz Morawiecki na spotkaniu z samorządowcami województwa dolnośląskiego w Kamieńcu Ząbkowickim, przedstawił przygotowaną przez rząd koncepcję dodatkowego wsparcia dla samorządów składającego się z 3 filarów; wsparcia przejściowego, wsparcia proinwestycyjnego , a także rozwiązań docelowych w finansach JST.
To przejściowe wsparcie to uchwalenie jesienią tego roku ustawy na podstawie, której samorządy otrzymają jeszcze w tym roku wg określonego algorytmu kwotę łącznie w wysokości 8 mld zł na dofinansowanie wydatków bieżących w 2022 roku (a więc kwotę o 1 mld zł większą od przewidywanych uszczupleń z tytułu obniżki PIT).
Z kolei wsparcie proinwestycyjne to wprowadzenie już od przyszłego roku w ramach subwencji ogólnej, nowej subwencji rozwojowej, opartej o zobiektywizowany algorytm, która wzmocni możliwości inwestycyjne  samorządów.
Oprócz tego już w tym roku uruchomiony został Program Inwestycji Strategicznych, realizowany przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) w ramach, którego samorządy mogą ubiegać o wsparcie realizowanych przez siebie inwestycji rozwojowych w wysokości od 80% do 95% wartości zadania  ( pierwsza transza w wysokości 20 mld zł jest właśnie realizowana, w następnym roku takich transz będzie 4).

3. Wreszcie docelowe rozwiązania stabilizujące, to gwarantowanie przez rząd, że wpływy z PIT i CIT w danym roku nie będą mogły być niższe niż te z roku ubiegłego, przekazywanie samorządom, każdej 1/12 wpływów z obydwu podatków w wysokości prognozowanej w budżecie, wreszcie oparcie tzw. janosikowego, którym są obciążone najbogatsze samorządy, na dochodach z roku bieżącego, a nie z lat poprzednich jak było do tej pory.
Jak podkreślił premier Morawiecki w wyniku tych wszystkich zmian dochody samorządów w 2022 roku z tytułu PIT ,CIT i subwencji ogólnej wyniosą około 146 mld zł i będą o 4,3% wyższe od tych planowanych przez samorządy na podstawie informacji ministerstwa finansów z 5 maja tego roku.
Natomiast po uwzględnieniu środków inwestycyjnych przekazywanych z Funduszu Polski Ład w 2022 roku wzrost dochodów JST wyniesie 9,6% w stosunku do tych planowanych przez  samorządy.

4. Przy tej okazji należy podkreślić ,że mimo narzekań głównie samorządowców dużych miast, wywodzących się z Platformy, okres rządów Prawa i Sprawiedliwości to okres wyjątkowego wzrostu ich dochodów
W latach 2016-2020 wyniosły one blisko 1,3 biliona złotych i były wyższe o blisko 350 mld zł  ( o ok. 40%) o tych osiągniętych przez samorządy w latach  2011-2015, kiedy wyniosły 0,93 biliona złotych.
Żeby nie być gołosłownym przytoczę dane ministerstwa finansów (zresztą oparte o sprawozdania z wykonania budżetów przez poszczególne samorządy), z których wynika, że dochody Warszawy z PIT i CIT w latach 2016-2019 były wyższe o 2,4 mld zł (o 50%), Krakowa o 0,75 mld zł (o 62%), Wrocławia o 0,6 mld zł (o 51%), Poznania o 0,43 mld zł (o 45%), Gdańska o 0,37 mld zł (o 52%).
Resort finansów podkreśla także, że dochody samorządów z PIT i CIT w 2021 roku będą wyższe od tych planowanych przez JST, z PIT o 4,5 mld zł ( JST planowały je na poziomie 57,3 mld zł, przewidywane wykonanie wyniesie 61,8 mld zł), a CIT o 2,8 mld zł (JST planowały je na poziomie10,3 mld zł, przewidywane wykonanie wyniesie 13,1 mld zł).