W Madrycie dochodzi do kanibalizmu

Znacznie lepiej zaprezentowała się, niemiecko-austryjacka, XI Brygada Międzynarodowa. I to ona jako pierwsza stanęła do walki, w pełni sprostając zaprawionym w bojach frankistowskim żołnierzom. Zatrzymała dostęp do Madrytu, zadając przeciwnikowi poważne straty, zmuszając do odwrotu. Tramwaje, z napisem "bilet na front: 5 centów", z centrum miasta dowoziły walczących przed stanowiska rebeliantów. 8 listopada był jednym z najbardziej krytcznych momentów walki o Madryt. Trzytysięczna brygada poniosła poważne straty. 

Dowódcą XI Międzynarodowej Brygady był Manfred Stern, znany również jako Emilio Kleber, Mojsze Stern czy Mark Zilbert. Był etatowym pracownikiem sowieckiego wywiadu - GRU, działał jako szpieg w USA, był doradcą wojskowym w Chinach. Propaganda sowiecka, zapominając o Hiszpanach, wszystkie zasługi zatrzymania ofensywy przypisała właśnie Kleberowi, nazywając go "zbawicielem Madrytu". Zaraz po bitwie dziennikarz New Jersey Times, Herbert Matthows przeprowadził wywiad, w którym tak przedstawiał zwycięzcę:

"Słuchając generała Klebera odnosi się wrażenie z jego wielkiej dynamiki i siły. Jest on postacią prawdopodobnie predystynowaną do odegrania znaczącej roli w tych trudnych latach, które stoją przed światem. W myśleniu o nim trudno jest ironicznie nie powiedzieć, że Hitler nie jest jedynym Austriakiem, który odgrywa ważną rolę w hiszpańskiej wojnie domowej."

Do obrony Madrytu wezwani zostali anarchiści z frontu aragońskiego. Na czele Kolumny swojego imienia podążał, niekwestionowany bohater i przywódca CNT, Buenawentura Durruti. W niejasnych okolicznościach, w drodze do Madrytu Durruti zostaje zastrzelony. Jednak by rozwiać wszelkie wątpliwości co do przyczyn śmierci nie zostaną przeprowadzone badania zwłok, nie zostanie wyjęta kula z ciała ofiary. Jego pogrzeb stanie się największą manifestacją anarchistyczną w historii. W żałobnym marszu będzie uczestniczyć ponad pół miliona osób. 

Co do przyczyn śmierci pojawiło się kilka hipotez:

1.Został postrzelony przez snajpera w zamachu przygotowanym przez frankistów.

2. Został postrzelony przez własnego żołnierza, gdy zmuszał oddział do samobójczego ataku lub jako odwet za wymuszanie dyscypliny.

3. Został zastrzelony przez agentów Stalina.

4. Śmierć nastąpiła na skutek nieumiejętnego obchodzenia się z bronią. Zahaczył o coś spustem własnego pm.

Gen. F. Franco nie mogąc zdobyć miasta wezwał lotnictwo włoskie i niemieckie do rozpoczęcia bombardowań. Zarzadził ścisłą blokadę. W mieście zaczęło brakować żywności, dochodziło do przypadków kanibalizmu.