Estetyka lat dwudziestych

L'esprit nouveau czyli E.N.

Dwa zjawiska, które odgrywają szczególną rolę w tworzeniu nowych kierunków artystycznych, to konsekwencje I WŚ i drugiej rewolucji przemysłowej. Następuje osłabienie tradycyjnych systemów wartości. Zasady, w których żyli ludzie tamtych czasów, postęp naukowy i techniczny powiązany z moralnością, patriotyzm, szacunek do "autorytetów", przewaga Europy w świecie zostają zakwestionowane w trakcie czterech lat wojny. Jedni cierpieli i ginęli w okopach, podczas gdy inni na tyłach bawili się lub, co gorsza, bogacili. Postęp naukowy służył zabijaniu, a nie wyzwalaniu. Ci, którzy przeżyli, chcą zapomnieć i odprężyć się w „szalonym zgiełku" lat dwudziestych.

L'Esprit nouveau to magazyn poświęcony współczesnej estetyce we wszystkich jej przejawach architektura, malarstwo, literatura, założony przez Le Corbusiera i Amédée Ozenfant w 1920 roku. Program „E.N.” był kontynuacją puryzmu, wskazywał na konieczność zbliżenia różnych dziedzin twórczości i podkreślał znaczenie konstrukcji oraz syntezy we współczesnej cywilizacji.

Pavillon de l'Esprit Nouveau to modelowy dom zbudowany na Międzynarodową Wystawę Nowoczesnych Sztuk Dekoracyjnych i Przemysłowych w Paryżu w 1925 roku . Budynek został zaprojektowany przez szwajcarskich architektów Le Corbusiera i Pierre Jeanneret .

W pierwszym tomie swojej pracy „Le Corbusier” wyjaśnia związek między urbanizacją a swoim prototypem: „Chciałem [...] wykazać, że te wygodne i eleganckie jednostki mieszkaniowe, to praktyczne maszyny do życia, mogą być umiejscawiane w wysokich blokach mieszkalnych. W związku z tym ‹Pavilion de l'Esprit Nouveau› został pomyślany jako typowa komórka w takim bloku mieszkalnym. Składał się z minimalnego apartamentu z własnym tarasem na dachu. [...] W 1929 r. Z perspektywy czasu zauważono, że ‹Pavilion de l'Esprit Nouveau› stanowi punkt zwrotny w projektowaniu nowoczesnych wnętrz i kamień milowy w rozwoju architektury.»

Ponad 100 lat temu niemiecki architekt Walter Gropius starał się połączyć formalne style sztuki z kunsztem, który wcześniej był blokowany przez rzemieślników i projektantów. Deklarowany cel Gropiusa był na owe czasy rewolucyjny.

Bauhaus to szkoła w pełni orginalna, założona przez Gropiusa w 1919 roku, celem jej była nauka studentów w wielu dziedzinach sztuki związanej z życiem codziennym, od funkcjonalnej urbanistyki, projektowania mebli poprzez malarstwo, fotografię i plakaty. Promuje w budownictwie nowe materiały jak szkło, beton, stal. Przenosi idee również na poziom literatury, motyw szklanych domów pojawia się np. w opowieści Baryki. Nie zaniedbuje jednak estetyki w projektowanych obiektach wykorzystywanych w życiu codziennym. Idee Gropius rozpowszechnia wśród artystów całej Europy. Artyści skupiają się na życiu codziennym zwykłych ludzi. Wpływ szkoły jest nie do przecenienia aż do jej zamknięcia w 1933 roku.

Zbiegiem okoliczności stało się, że w 1926 roku władze państwowe poszukiwały rozwiązania trwającego od zakończenia wojny, kryzysu budownictwa mieszkaniowego. Odpowiedzią archtektów był zwołany w 1928 roku, pod hasłem: " budownictwo miejskie nigdy nie będzie odwoływać się do estetyki, ale do funkcjonalności", Międzynarodowy Kongres Architektury Współczesnej (CIAM). W 1929 roku Gropius wygłosił na kongresie swój wykład o minimalnych potrzebach, które powinny wypełniać mieszkania w wielkich miastach. A swoje minimalistyczne idee architektoniczne wprowadził dzięki programowi sfinansowanemu przez Simensa i pierwszym budynkom, które powstały w Berlinie w 1929 roku.

Gdy wyemigrował w 1937 roku do USA, Gropius, już jako profesor Harvardu, popularyzował idee Bauhausu zarówno w Ameryce Północnej jak i Południowej aż do swojej śmierci w 1969 roku.

Paul Klee, Portret Madame P.,1924. On i jego kolega, rosyjski malarz Wassily Kandinsky, obaj uczyli w szkole sztuki, projektowania i architektury Bauhausu, malarstwa. Ten z pochodzenia Szwajcar tworzył dzieła figuratywne i abstrakcyjne. Studentem Bauhausu był Franz Ehrlich, jako komunista dostał się do Buchenwaldu gdzie w obozie koncentracyjnym zaprojektował dla SS bramę wjazdową. Począwszy od 1956 roku seria mebli 602 została wyprodukowana w Deutsche Hellerau Werkstätten (Niemieckie Warsztaty Hellerau) według jego projektu.

Jedem das Seine to niemiecki idiom, będący tłumaczeniem łacińskiej frazy Suum cuique, na język polski można to przetłumaczyć jako każdemu co mu się należy. Według zaś komunizmu „od każdego według jego zdolności, każdemu według jego potrzeb” . Jeszcze jedno świadectwo na wspólne dziedzictwo dwóch zbrodniczych ideologii.