Niemcy dziś, przedłużeniem Weimaru, z jego tragicznym końcem?

Czy można lekceważyć Republikę Weimarską i jej wpływ na Niemcy jak i na cywilizację europejską? Niemcy nie powtarzając jej błędów, są przedłużeniem tej polityki federacyjnej, liberalnej i demokratycznej, czerpiąc wzory z konstytucji weimarskiej. Główne partie są dziś dziedzictwem Republiki Weimarskiej, przede wszystkim socjaldemokracja, centrum ale i jej ducha można odnaleźć w partii chadeckiej.

Narodzona z realnej porażki Rzeszy ale w opinii publicznej nie w pełni zrozumiałej. Raczej klimat rewolucyjny wpływał na stan umysłów i poczucie zagrożenia społeczeństwa niemieckiego. Gdy tylko powstała, republika musiała zmierzyć się z atakiem ekstremalnej lewicy personifikowanej przez Różę Luxemburg i związek Spartakusa, potem pucz ekstremalnej prawicy a w końcu ciężki kryzys monetarny. W momencie gdy zdawało się osiągała stabilizację i wchodziła na drogę dynamicznego rozwoju przyszedł kryzys roku 1929.

W dniu 16 kwietnia 1922 podpisała z Sowietami w Rapallo traktat, w którym każda ze stron zrzekała się wszelkich roszczeń terytorialnych i finansowych wynikłych z następstw traktatu brzeskiego i I wojny światowej . Traktat stał się podstawą umowy Ribbentrop-Mołotow z sierpnia 1939 roku.

Przez długi czas lekceważona ze względu na swój tragiczny koniec, dziś odżywa dzięki swojemu życiu kulturalnemu, który miał wpływ na cywilizację europejską, jak również przypomina się jej dynamiczny rozwój ekonomiczny. Druga rewolucja przemysłowa przybrała w Niemczech weimarskich cechy zadziwiającej nowoczesności.

11 lutego 1919 odbyły się pierwsze w historii Niemiec wybory prezydenckie, podczas których Zgromadzenie Narodowe wybrało przeważającą większością głosów 277 spośród 379 oddanych Friedricha Eberta. Jego konkurent, przewodniczący DNVP Arthur von Posadowsky-Wehner pochodzący ze śląskiej szlachty otrzymał jedynie 49 głosów.

Legenda o ciosie w plecy (niem. Dolchstoßlegende ) – teoria spiskowa rozpowszechniona w niemieckich kręgach narodowych po 1918, głosząca że winę za przegraną I wojnę światową ponoszą socjaliści (rząd Eberta), którzy podpisali rozejm w Compiègne kończący wojnę.

Pokój Wersalski - karykatura Ericha Schillinga z Simplicissimusa nr 18 (2.8.1922), dotycząca reparacji wojennych. Simplicissimus, czasopismo satyryczne, stworzone w 1896 miało swój sukces z 85 000 prenumeratą, z jadowitymi karykaturami (Heine, Kollwitz, Grosz...), z artykułami na wysokim poziomie literackim. W 1933 roku czasopismo nie uniknęło konfiskaty przez nazistów.

Na zdjęciu Róża Luxemburg ( wł. Luxenburg), utykająca po przebytej w dzieciństwie chorobie, z Liebknechtem, z którym utworzyła związek Spartakusa. W podręcznikach historii na Zachodzie podaje się jej pochodzenie rosyjsko-polskie. 15 stycznia 1919 wraz z Karlem Liebknechtem i Wilhelmem Pieckiem (który zdołał zbiec) została pojmana w Wilmersdorfie po udziale w powstaniu robotniczym, które objęło tzw. dzielnicę prasową w Berlinie. Policja przekazała więźniów członkom Freikorpsu, którzy po przesłuchaniu pobili, a następnie strzałem z pistoletu w skroń zamordowali Różę Luksemburg. Jej zwłoki wrzucono do Landwehrkanall, gdzie odnaleziono je dopiero 1 lipca tego samego roku.

Na zdjęciu manifestacja w Berlinie przeciw puczowi Kappa.

Pucz Kappa w marcu 1920 poddał republikę pierwszej próbie. Freikorps dowodzony przez generała Walthera von Lüttwitza zajął berlińską dzielnicę rządową i mianował Wolfganga Kappa kanclerzem Rzeszy. Legalny rząd wycofał się początkowo do Drezna, a potem do Stuttgartu i stamtąd wezwał do strajku generalnego przeciwko puczystom. Próba przewrotu nie powiodła się.

Prawie równocześnie z puczem Kappa-Lüttwitza rozpoczął się komunistyczny bunt w Zagłębiu Ruhry, krwawo stłumiony przez wojsko i Freikorps. Także późniejsze bunty w środkowych Niemczech, w Turyngii i Hamburgu utopiono we krwi.

Kiedy latem 1923 r. siły francuskie zajęły Dolinę Ruhry, z Moskwy wysłano tam Waltera Krzywickiego i sześciu innych oficerów aby wzniecić opór. Wiązało się to z współpracą z Niemiecką Partią Komunistyczną. Utworzyli „małe oddziały, których zadaniem było podkopywanie morale Reichswehry i policji”. Kriwitski brał udział w tworzeniu jednostek zamachowców, które „szybko i skutecznie uderzały w różnych częściach Niemiec, wyłapując policjantów i innych wrogów sprawy komunistycznej”.

Lenin dostrzegł okazję do fermentacji rewolucji komunistycznej w Niemczech. Nakazał Zinowjewowi zorganizowanie powstania. Kilka wysokich rangą osobistości, w tym Karol Radek, Bucharin i Jurij Piątakow, pospieszyło do Niemiec, aby przygotować jednostki wojskowe w strategicznych miejscach na ogólnokrajową rewoltę, która miałaby zostać wszczęta na rozkaz Moskwy, Zinowjew zaproponował powstanie w Hamburgu. Komuniści w mieście, wierząc, że otrzymają wsparcie ogólnonarodowej rewolty, wyszli na ulice, zaatakowali komisariat policji i zajęli główne obiekty. Nie otrzymali jednak wsparcia od innych grup robotniczych, bunt został stłumiony w ciągu trzech dni. Kriwitski tak to skomentował: „Kiedy zobaczyliśmy upadek wysiłków Kominternu… wzięliśmy najlepszych ludzi wytypowanych przez nasz wywiad partyjny… i włączyliśmy ich do sowieckiego wywiadu wojskowego”.

Urodzony w Słupsku G. Grosz przewidywał bardzo wcześnie tragiczną przyszyłość Republiki Weimarskiej. Obraz "Bez tytułu" 1920, zabłąkany przechodzień, bez twarzy, bez rąk, wśrod zabudowań wielkiego, przemysłowego miasta.

Zwłoka w spłacie reparacji wojennych doprowadziła na początku 1923 do okupacji Zagłębia Ruhry, co z kolei wpłynęło na powstanie ruchów separatystycznych w Nadrenii i Palatynacie. Ten bierny opór powodował ciągle rosnące koszty, które nowy kanclerz Gustav Stresemann próbował pokryć zwiększonym drukiem marek.

Wartość pieniądza papierowego spadała coraz szybciej. Stał się nieszczęściem życia codziennego Niemców. Czekając na otwarcie banków każdego dnia w południe i na ogłoszenie nowego kursu, który pojawiał się na pierwszych stronach całej prasy niemieckiej, tworzono niekończące się kolejki by wypłacić wystarczającą ilość gotówki na przeżycie jednego dnia. Ze względu na hiperinflację i olbrzymie ilości pieniędzy, do transportu służyły taczki.

Te głodne dzieci świadczą na swój sposób o głębokim wstrząsie jakie dotknęło społeczeństwo niemieckie w 1923 roku. Pod koniec wojny w wyniku blokady morskiej, z głodu zmarło blisko 800 tysięcy Niemców.

9 listopada 1923 roku dochodzi do puczu monachijskiego, Hitler chce władzy. Sąd traktuje go łagodnie. Specjalnością Republiki Weimarskiej było darowanie win przestępcom politycznym, o ile morderca należał do któregoś z zajadle antyrepublikańskich ugrupowań.

Urodzony w Poznaniu, prezydent, marszałek Hindenburg uosabiał nostalgię za Niemcami imperialnymi. Posiadał honorowe obywatelstwo następujących miast:

Bolków, Bytom, Frankfurt nad Odrą (1933, pozbawiony 1990), Gdańsk (1915), Reszel (1915), Hamburg (1917), Elbląg, Iława, Kisielice, Malbork (1915), Morąg (1927), Poznań (1914, pozbawiony 1919), Prabuty, Szczecin, Tarnowskie Góry (1916), Toruń (1914), Wrocław (1927).

Czy nie należałoby, zamiast wygłaszania wzniosłych sentencji pozbawionych rzeczywistego znaczenia, odebrać honorowe obywatelstwo temu polakożercy, który zamierzał zburzyć Warszawę i wysiedlić 3 mln. Polaków, z pozostałych miast?

Dornier Do X – samolot pasażerski o konstrukcji łodzi latającej, wyprodukowany na przełomie lat 20. i 30. XX wieku przez niemiecką firmę Dornier w trzech egzemplarzach. Przykład niemieckiego dynamizmu technicznego i przemysłowego Republiki Weimarskiej, zdjęcie z 1928 roku.

Afisz i robot z filmu Fritza Langa, z 1926 roku. Metropolis obrazował nowoczesną cywilizację miejską i przemysłową, która przeciwstawia się idei "panów" i "niewolników". Film przepowiadał erę totalitaryzmu i obozów koncentracyjnych.

Obok filmów jak Metropolis w kinach pojawiają się obrazy na poły pornograficzne świadczące o rewolucji seksualnej lub jak kto woli dla innych o dekadencji moralnej Republiki Weimarskiej. Kabarety, teatry rewiowe, burleska nie stronią od podtekstów seksualnych. Takie filmy jak:

„Moral und Sinnlichkeit” (Moralność i zmysłowość); "Wie kostet Liebe?" (Jaka jest cena miłości); „Wenn ein Weib den Weg verliert” (Gdy kobieta gubi drogę); „Prostitution” (prostytucja); „Sündige Mutter” (Grzeszna mama); „Das Buch des Lasters” (Księga występków).

Ale też niezapominajmy, że Weimar przez cały okres swojego istnienia prowadził politykę antypolską. Oto przykład:

List niemieckiego ministra spraw zagranicznych Gostava Stresemannana napisany w kwietniu 1926 roku do ambasadora w Londynie Friedricha Sthamera:

"Pokojowe rozwiązanie granicy polskiej, które by odpowiadało naszym życzeniom, można osiągnąć tylko pod warunkiem, że kryzys gospodarczy i finansowy w Polsce dojdzie do punktu szczytowego, a cały organizm państwowy Polski popadnie w niemoc."