Na Zachodzie bez zmian, koniec Wojny Wszystkich Wojen

Wojna Wszystkich Wojen w radzieckim podręczniku. Historia ZSRR, klasa 9, Proswiesczienje, Moskwa, 1987:

"Front Wschodni w latach 1914-1915. Imperialiści niemieccy zamierzali zadać dycydujący cios najpierw na froncie zachodnim, pobić Francję, następnie zaatakować Rosję.(...)

Podczas pierwszych dni wojny zdarzenia zdawały się potwierdzać słuszność planów. Oddziały niemieckie przedostały się do północnej Francji poprzez Belgię i szybko znalazły się pod Paryżem. Oddziały angielsko-francuskie w pośpiechu oddawały pole walki. Upadek Paryża wydawał się kwestią czasu. Ale nagle nacisk wojsk niemieckich uległ osłabieniu. Wojska angielsko-francuskie zatrzymały wrogie siły. To miało miejsce po tym gdy z pomocą Francji ruszyło wojsko rosyjskie rozpoczynając akcję interwencyjną.

Dwie rosyjskie armie, na początku sierpnia wkroczyły do Prus Wschodnich, zanim jeszcze nastąpiła całkowita koncentracja wojsk, zadały wrogowi szereg porażek. Dowództwo niemieckie obawiało się utraty Prus Wschodnich, przerzuciło w pośpiechu dwa korpusy armijne z frontu zachodniego na wschodni. Seria błędów carskich dowódców Frontu Północno Zachodniego przyczyniła się do przegranej wojsk rosyjskich. Pomimo odwagi żołnierzy, armia rosyjska, którą dotknęły olbrzymie straty musiała się wycofać.

Osłabienie wojsk niemieckich na froncie zachodnim było wielce pomocne dla aliantów. Bitwa nad Marną, która uratowała Paryż, zakończyła się zwycięstwem kosztem utraty życia tysięcy rosyjskich żołnierzy.(...)

W 1916, siły niemieckie zostały znacząco oslabione, Rzesza nie mogła podjąć się decydujących działań na raz na obu frontach. 

W lutym, oddziały niemieckie rozpoczęły ofensywę na froncie zachodnim. Główny atak został skierowany na umocnienia francuskie w Verdun, które broniły dostępu do Paryża. Francuskie dowództwo domagało się kolejny raz pomocy od Rosji. W marcu, wojska rosyjskie rozpoczęły ofensywę w rejonie Dźwińska (Dyneburg). To wymogło na Niemcach czasowe zaprzestanie ataków na Verdun.

Bilans wojny w 1917 roku. Dwa i pół roku wojny stało się przyczyną nieszcześć i cierpień ludności wszystkich krajów uczestniczących w wojnie. W latach 1914- 1916 to Rosja ponosiła największe ciężary wojny. Armia rosyjska niejednokrotnie przeprowadzała działania wojenne w imię pomocy aliantom by mogli oni zachować swoje siły zbrojne zdolne do walki w przyszłości" (tłum. własne)

Odezwa Mikołaja Mikołajewicza zachęcająca Polaków do wstępowania do armii carskiej. 

Podczas I wojny w szeregach trzech armii państw zaborczych walczyło od 2,9 do 3,5 mln Polaków. W wybuchu I wojny światowej Polacy widzieli szansę, by upomnieć się o swoją niepodległość. Jednym ze sposobów była walka w polskich oddziałach sformowanych u boku zaborców. Zwolennicy sojuszu z Austro-Węgrami stworzyli Legiony Polskie, a inicjatorzy podobnej idei w Rosji pod auspicjami Komitetu Narodowego Polskiego, którym kierował Roman Dmowski., stworzyli Legion Puławski, nazwa pochodzi od Puław, miejsca pierwszych rekrutacji. Jednym z żołnierzy był Ryszard Bolesławski, przyszła gwiazda hollywoodzkiej kinematografii. Jednak wkrótce car Mikołaj II zakazał dalszego organizowania polskich oddziałów i polecił wcielić istniejące formacje do rosyjskiego pospolitego ruszenia. Polacy walczyli tak ofiarnie, że ich oddziały były dziesiątkowane. Ocalali legioniści z czasem utworzyli w Rosji Dywizję Strzelców. W lipcu 1917 roku Dywizję rozformowano, a jej żołnierze zasilili 1 Korpus Polski gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego.

To już koniec wojny, Wojny Wszystkich Wojen

To już koniec wojny

Na zdjęciu Hindenburg, Wilhelm II i Ludendorff, 1917. W końcu 1917 roku wszyscy byli przekonani, że nie są w stanie utrzymać wysiłku prowadzenia batalii przez długi czas. Wojujący byli gotowi podjąć się szybkich działań, które zdecydowałyby o losach wojny. By tego dokonać usztywniają najpierw politykę wewnętrzną. Niemcy są w praktyce zarządzane przez Sztab Generalny. We Francji, Clemenceau, będący premierem od listopada 1917, angażuje się w zwalczanie defetystów i głosi wolę walki aż do ostatecznego zwycięstwa. Bezwzględność w realizowaniu planów politycznych i brutalność wobec przeciwników zyskały mu nawet przydomek: „Tygrys”.

Na zdjęciu francuskie wojska pod dowództwem generała Gourauda, z karabinami maszynowymi w ruinach kościoła 1918.

Na początku 1918, dzięki upadkowi Rosji, równowaga została zachwiana na korzyść II Rzeszy. Rumunia odizolowana poddaje się, więc Ludendorff może skoncentrować swoje wysiłki na zachodzie. Musi podjąć szybkie działania zanim przybędą Amerykanie. Niemcy wznawiają więc wielką ofensywę. W marcu 1918 roku dokonują wyłomu pomiędzy wojskami brytyjskimi i francuskimi w Picardii. Sytuacja wydaje się poważna dla generała Focha, mianowanego, celem lepszej koordynacji poczynań wojsk alianckich, naczelnym wodzem obu armii. W maju ofensywa niemiecka w Szampanii osiągnie Marnę i zagrozi Paryżowi. Ale błąd w wykorzystaniu rezerw nie pozwoli Ludendorffowi spożytkować sukcesu.

Na zdjęciu najlepszy czołg I WŚ Ranaut FT. Petain pod koniec 1917 roku odwlekając działania zaczepne powiedział:" Oczekuję na Amerykanów i czołgi. To albo to będzie elementem decydującym o zwycięstwie aliantów"'.

W lipcu incjatywa przechodzi na stronę aliantów. Wprowadzając do walki milion Amerykanów i setki czołgów Foch kontratakuje odzyskując północną Francję i Belgię. Ale armia niemiecka wycofuje się w porządku, wciąż gotowa do walki. Ofensywa francuska wyprowadzona z Salonik, między wrześniem a październikiem, zmusza Bułgarię a później Turcję do prośby o zawieszenie broni.

Włosi przełamują front austriacki pod Vittorio Vento. W październiku 1918 wojska włoskie pod dowództwem gen. Armando Diaza, wspomagane przez innych aliantów przechodzą do ofensywy, przekroczają rzekę i zmuszają wojska austro-węgierskie do pospiesznego odwrotu, zamieniającego się niekiedy w panikę (do niewoli dostało się ponad 300 tysięcy żołnierzy przeciwnika)

Na zdjęciu Karol I ostatni z dynastii Habsburgów.

To już jest upadek imperiów Europy Środkowej. Austro-Węgry rozpadają się na szereg małych państw. W październiku proklamowana jest Republika Czechosłowacka, rada jugosłowiańska proponuje stworzenie niezależnego państwa Słowian Południowych. Węgry oddzielają się od Austrii. Karol I abdykuje, to jest koniec starej dynastii Habsburgów. 3 listopada Austria akceptuje zawieszenie broni.

Na zdjęciu wagon w Rethondes w lesie Compiegne .

Ludendorff czuł w tym momencie, że wojna jest przegrana. Chcąc uniknąć zajęcia Niemiec radzi by rozpocząć negocjacje pokojowe ale proszony prezydent Wilson odrzuca "pokój kompromisów". Ludendorff poddaje się do dymisji nie chcąc by Sztab Generalny ponosił odpowiedzialność za porażkę. Cesarz jednak pozostaje nieustępliwy. Ale 3 listopada wybucha rewolta w Berlinie, w miastach przemysłowych powstają, w celu przejęcia władzy, Rady Wojskowe i Robotnicze. Wilhelm II abdykuje i opuszcza kraj. 9 listopada proklamowana jest Republika Niemiecka. Nowy rząd wysyła delegację do kwatery generała Focha w Rethondes , gdzie podpisany zostaje 11 listopada 1918 roku rozejm.

Na zachodzie bez zmian:

Padł w październiku 1918 roku, w dniu, który był tak spokojny i cichy na całej linii, iż biuletyn armii ograniczył się do tego jednego zdania, iż – na Zachodzie bez zmian.

Był nieco przechylony ku przodowi i leżał, niby uśpiony, na ziemi. Kiedy odwrócono go, ujrzano, iż chyba nie mógł długo się męczyć – twarz jego miała wyraz takiego spokoju, jak gdyby był prawie rad, że wszystko to się wydarzyło.

śmierć Pawła

Przy pierwszym rozhuku granatów jednym uderzeniem zapadamy się częścią naszego istnienia o tysiące lat wstecz. To instynkt zwierzęcia, co się w nas budzi, wiedzie nas i ochrania. Nie jest on świadomy, jest o wiele szybszy, znacznie bardziej nieomylny od świadomości. Niepodobna tego wyjaśnić. Idzie się i nie myśli o niczym – nagle leży się w rowie pośród gleby, a ponad tym pryskają w dal ułamki pocisków, ale niepodobna sobie przypomnieć, iżby słyszało się nadlatujący granat lub, aby myślało się o rzuceniu się na ziemię. Gdyby polegać na tym, byłoby się już masą porozrzucanej miazgi. To było to inne, ta jasnowidząca czujność w nas, która rzuciła nas o ziemię i ratowała nie wiedzieć jak. Gdyby nie istniało to, od Flandrii aż po Wogezy, nie byłoby już od dawna ludzi. Odjeżdżamy jako osowiali lub dobrze usposobieni żołnierze, dostajemy się do strefy, gdzie rozpoczyna się front, i – staliśmy się bestiami ludzkimi.

Schyłek Europy

W 1921 roku socjolog amerykański Lothrop Stoddard zauważył " fala ludności kolorowej zaleje rasę białą".

Naprzeciw swoim ambitnym konkurentom Europa nie mogła więcej dysponować armiami, które by zapewniły w świecie oddziaływanie takie jak przed wojną. Europejska witalność demograficzna, która gwarantowała wcześniej kolonizację świata ustała. Wzrost populacji w Europie, w latach 1900-1913 wynosił 50 milionów mieszkańców, gdy między rokiem 1913 a 1929 już tylko 25 milionów. Dodatkowo hekatomba elit intelektualnych podczas wojny zaciążyła na wielu dziedzinach życia i wzmocniła rządy gerontokracji.

Przed I WŚ Europa dominowała w świecie dzięki wpływom finansowym, przemysłowym i handlowym. Tak było przez cały XIX wiek, światowa przestrzeń ekonomiczna została zunifikowana, dzięki czemu mógł się odbywać wolny obrót towarów i kapitału. Od 1917 roku było wiadome, że nie będzie już powrotu do okresu końca Belle Epoque. Wraz z rewolucją bolszewicką, wprowadzającą nowy system ekonomiczny, załamaniem się kapitalizmu, rynek światowy wydostał się spod kontroli "europejskich wielkich".

Nie tylko równowaga światowa została zachwiana i uległa zmianom ale również przestrzeń ekonomii europejskiej poddana została wichrowi historii. Poprzez podział wielkich imperiów sieć transportu morskiego, kolejowego jednocząca Europę przed 1914 rokiem uległa dezorganizacji. Przykładem mogą być konsekwecje wynikłe z podziału Austro-Węgier.

Na zdjęciu kanadyjski wieżowiec. I WŚ przyspieszyła uprzemysłowienie i rozwój nowych państw takich jak np. Kanada.

I WŚ przyczyniła się do rozwoju ekonomicznego nowych państw, które korzystały na zaopatrzeniu Europy w surowce, metale czy paliwa. W dominiach oraz w Ameryce Pd. ambitni ludzie interesu mieli okazję wydostania się spod kurateli finansowej Europy. Produkcja aluminium i papieru wzrosła znacząco w Kanadzie. Powstaje przemysł bawełniany w Argentynie, Meksyku i Brazylii, pojawia się tam również przemysł metalurgiczny. Po wojnie te kraje importowały więc mniej produktów przemysłowych, które w XIX wieku zapewniały gros eksportu europejskiego.

Plakat z 1915 roku. Podczas Wielkiej Wojny lojalizm Senegalczyków był przykładowy. Zainspirował więc twórców jednego z najbardziej znanych afiszy reklamowych Bananii.

Ta lojalność Senegalczyków, nazajutrz po wojnie popularyzowała idee kolonialne. Obraz z plakatu reklamowego czy też zdjęcia piechoty senegalskiej podczas załadunku na statki, walczących na bagnety, pozostawały w zbiorowej pamięci społeczeństwa francuskiego. Utrzymując nietkniętą tę "dobrą świadomość", Wielka Brytania i Francja nie wahały się podzielić między siebie poniemieckie kolonie oraz tertorium imperium ottomańskiego używając formuły mandatowej, pozwalającej ukryć okrucieństwo podboju.

W czasie I WŚ Irak został podbity przez Brytyjczyków.

25 kwietnia 1920 r Liga Narodów przekazuje, w celach administracyjnych, mandat nad Mezopotamią Wielkiej Brytanii. 

Królestwo Iraku staje się prawdziwie niezależne 1 października 1932 roku mimo, że Brytyjczycy utrzymują tam wciąż swoje bazy wojskowe.

Na obrazie Napoleon Bonaparte pokonuje Mameluków w bitwie pod piramidami.

W latach 1914 i 1919, Wielka Brytania będzie próbować zamienić Egipt w swoją kolonię, później protektorat. Królestwo Egiptu nie przyjmuje statusu protektoratu i usamodzielniła się w 1922 roku.

Okres I WŚ był okresem rosnącego wpływu Brytyjczyków w Persji, którzy są coraz bardziej zainteresowani tym krajem po odkryciu ropy w w 1908. Starają się narzucić umowy Anglo-Perskie w 1919 roku ale odrzucone przez Parlament. Krótko po tym, oficer brygady kozackiej Reza Khan przejął władzę w Teheranie i stał się Rezą Szah Pahlawim, wprowadzając Iran w nowy etap swojej historii. Zmiażdżył bunt Gilana, ruchu narodowego będącego przedłużeniem rewolucji bolszewickiej, który utworzył krótkotrwały rząd Socjalistycznej Republiki Gilan (1920-1921) dzięki pomocy Armii Czerwonej.

Brytyjski premier David Lloyd George oraz minister ds. amunicji Winston Churchill osobiście poznali Weizmanna. Umożliwiło mu to zintensyfikowanie działań i wpływów na brytyjski rząd. Przyczynił się w ten sposób do ogłoszenia 2 listopada 1917 roku słynnej deklaracji Balfoura stwierdzającej, że „rząd Jego Królewskiej Mości przychylnie zapatruje się na ustanowienie w Palestynie domu dla narodu żydowskiego”. Inna wersja przypisuje zasługi Rotschildowi i Dorothy Rotschild.

List był deklaracją brytyjskiego rządu okazującą pragnienie odtworzenia w Palestynie „żydowskiej siedziby narodowej”, co było odpowiedzią na oczekiwania i starania ruchu syjonistycznego. Deklaracja Balfoura została później włączona do zawartego w 1920 roku z Imperium osmańskim traktatu pokojowego w Sèvres i zaowocowała utworzeniem brytyjskiego Mandatu Palestyny.

Hussein ben Ali w czasie I WŚ odgrywał ważną rolę w rozpoczęciu arabskiej rewolty i stworzeniu sojuszu z W. Brytanią i Francją przeciwko Imperium Osmańskiemu .

Na konferencji arabskich liderów w Damaszku , w maju 1915 roku został uznany za rzecznika całego narodu arabskiego, z tego powodu jest często uznawany za twórcę panarabizmu. Postać jego syna, Faisala, spopularyzowana została na Zachodzie przez historię Lawrence'a z Arabii.

Shakib Arslan był porte-parole idei "jedności arabskiej i przyjaźni rasowej". W 1931 roku wielki mufti Jerozolimy przystąpił do Światowego Kongresu Islamskiego by "faworyzować odrębność kultury muzułmańskiej i jej obronę w kontrze do kolonializmu", pod jego wpływem i idei al-Afghani, Arslan stał się silnym zwolennikiem polityki pan-islamskiej. Opowiadał się także za tezą, że przetrwanie Imperium Osmańskiego było jedyną gwarancją przetrwania islamu . 

Wygnany z ojczyzny przez władze mandatu francuskiego, Arslan przez większość dwudziestolecia międzywojennego pozostawał w Genewie, będąc nieoficjalnym przedstawicielem Syrii i Palestyny w Lidze Narodów i pisząc artykuły do prasy i periodyków krajów arabskich.

We wrześniu 1931 roku, Mahatma Gandhi wkracza do pałacu Saint James w Londynie, na drugie posiedzenie okrągłego stołu w sprawie Indii.

Abd al-Karim był wodzem jednego z plemion berberyjskich. Zjednoczył marokańskie plemiona gór Rif w powstaniu (1921–1926) przeciw Hiszpanii, i od 1924 Francji. We wrześniu 1921 roku na terenach płn. części Maroka proklamował powstanie niepodległej Republiki Rifu.

Partie komunistyczne metroplii zaangażowały się w potępienie polityki kolonialnej, socjaldemokracja wspierała walkę kolonii o suwerenność w masowych akcjach sabotowania wysyłki oddziałów i amunicji, jak również poprzez akcję propagandową wśród żołnierzy. Podczas walk Abd el-Krima partia komunistyczna występowała o uznanie Republiki Rif, nawoływała do usunięcia się z Maroka i innych kolonii.

Na zdjęciu plakat partii komunistycznej, który pojawił się w setną rocznicę przynależności Algierii do Francji.

Algierczycy teoretycznie mogli otrzymać obywatelstwo francuskie, wyrzekając się swoich tradycji. Jednak byli poddawani bardzo skomplikowanej procedurze uzyskania tego statusu.

W 1898 na Filipinach wybuchło powstanie przeciwko Hiszpanom. W konflikcie uczestniczyły Stany Zjednoczone, w efekcie czego przejęły one kontrolę nad krajem. W 1916 Filipiny uzyskały poszerzenie uprawnień, a w 1934 status niezależnej wspólnoty (Philippines Commonwealth).Na zdjęciu Manilia, nazywana Paryżem Azji.

4 sierpnia 1916 roku Stany Zjednoczone Ameryki i Królestwo Danii podpisały w Nowym Jorku porozumienie w sprawie cesji duńskich zachodnich Indii. Porozumienie to spowodowało sprzedaż duńskich wysp Stanom Zjednoczonym za kwotę 25 milionów dolarów.

W 1926 r. Liban przyjął swoją pierwszą konstytucję, oficjalnie stał się republiką, przyjął nazwę Republiki Libańskiej, powołał Prezydenta Republiki i Prezesa Rady Ministrów.

Odtworzenie świątyni Angkor Wat, uwolnienie jej z plątaniny lian, drzew i zarośli, stało się symbolem uwolnienia narodu z kolonializmu. 

Angkor Wat to kompleks świątynny w Kambodży i największy pomnik religijny na świecie. Pierwotnie został zbudowany jako hinduistyczna świątynia boga Wisznu dla Imperium Khmerów, stopniowo przekształcając się w buddyjską świątynię pod koniec XII wieku. 

Najlepiej zachowana świątynia w tym miejscu, jako jedyna pozostała znaczącym ośrodkiem religijnym od momentu powstania.

Na zdjęciu mural Diego Rivery znajdujący się w meksykańskim Pałacu Narodowym

By przywrócić ludowi poczucie tożsamości narodowej, malarze w Meksyku pokrywali freskami olbrzymie powierzchnie murów domów. Narodzony w 1922 roku "muralizm" stał się jednym z najważniejszych ruchów artystycznych XX wieku.

Ten obraz zaangażowany był politycznie w misję przybliżenia narodowi jego historii, folkloru, jego historii walki o wolność. Fresk Diego Rivery jest jednym z trzech "wielkich" dzieł szkoły meksykańskiej obok murali Clementa Orozco i Dawida Alfaro Siquerios. Kreśli historię Meksyku, szczególnie zaznacza epizody związane z hiszpańskim podbojem, niewolnictwem w kopalniach złota i srebra, prześladowaniami. Dzięki muralizmowi Meksykanie odnaleźli swoją tożsamość narodową w kontrze do Zachodu.