Die Welt o rozbiorach Polski

Die Welt o rozbiorach Polski

Aby nie toczyć ze sobą wojen, Rosja, Austria i Prusy wpadły na pomysł pod koniec XVIII wieku: podzielimy Królestwo Polskie między siebie.

W 1772 r. Rosja, Prusy i Austria podjęły decyzję o przyjęciu planu makiawelicznego, aby ich rywalizacja o władzę nie doprowadziła do wojny: po prostu włączyły duże części Polski do swojego terytorium.

Cesarzowa Maria Teresa była skruszona. Zarówno jej syn, jak i współ regent Józef II oraz kanclerz Wenzel Anton von Kaunitz-Rietberg od jakiegoś czasu realizowali plan, który obiecywał imperium Habsburgów ogromne zyski w ziemi i ludziach. Chodziło o to, co współcześni nazywali „ciastem królewskim”: podział Polski, po Rosji w XVIII wieku największego kraju w Europie.

To, że to stare chrześcijańskie imperium stało się nagle w dyspozycji swoich sąsiadów, było wynikiem konstelacji władzy po wojnie siedmioletniej. Prusy Fryderyka Wielkiego ostatecznie ustaliły się jako piąta potęga w Europie. Anglia zastąpiła Francję jako wiodącą potęgę kolonialną w Ameryce Północnej i na Oceanie Indyjskim, a Rosja stała się równorzędnym partnerem,(...)

Wraz z Unią Lubelską w 1569 r. Polski król Zygmunt August zjednoczył Polskę i Litwę w „niepodzielne ciało” - Stara wielka potęga między Niemcami a Rosją.

Wszyscy zaangażowani nadal byli gotowi zakłócać tę niestabilną równowagę, gdyby mieli szansę zdobyć władzę. Jednocześnie musieli jednak uwzględnić w swoich obliczeniach, jak pozostali członkowie pentarchii zareagowaliby na taką inicjatywę. Szable wciąż były w zasięgu ręki, ale rujnujące koszty wojny siedmioletniej, która była prawdziwą wojną światową z ponad milionem zgonów, sprawiły, że odpowiedzialni politycy włączyli do gry  inne, niż tylko wojskowe opcje. Oznaczało to, że słabiej zintegrowane kraje, które działały jako bufory między głównymi mocarstwami, coraz bardziej czuły zagrożenie.

Najlepszym tego przykładem była Polska. W przeciwieństwie do Austrii, Rosji i Prus, których dynastie budowały biurokracje i armie w absolutyzmie, kraj ten był „szlachetną republiką”, który wybierał swojego króla. Szlachta stanowiła od ośmiu do dziesięciu procent populacji, znacznie więcej niż w innych stanach. Każdy członek zgromadzenia państwowego zwanego Sejmem miał również prawo blokować decyzje wetem, ponieważ jednomyślność była podstawowym wymogiem konstytucji.

Z czasem jednak to „Liberum Veto”, które pierwotnie służyło ochronie mniejszości, stało się główną przeszkodą dla każdej reformy. Podczas gdy w krajach sąsiednich monarchowie mogli wyrywać coraz więcej praw od szlachty, Polska nadal podlegała zmieniającej się grze partii i interesów. „Liberum Veto” stanowiło również narzędzie dla głównych mocarstw mających wpływ na politykę wewnętrzną kraju. W 1764 r. rosyjska caryca Katarzyna II, wielka, kazała wybrać swojego kochanka Stanisława Poniatowskiego na króla za pomocą łapówek.

Wspierał ją Fryderyk Wielki, który po śmierci króla Augusta III. w 1763 r., który był również elektorem Saksonii, zrobił wszystko, aby kolejny kandydat na tron ​​Saksonii nie wygrał ponownie wyścigu. W końcu włączenie Saksonii było długoterminowym celem polityki pruskiej.

Stanisław II Poniatowski August (1732-1798), ostatni król polski (1764-1795), abdykowany w 1795 roku chciał zreformować Polskę: król Stanisław II Poniatowski (r. 1764-1795)

Stanisław Poniatowski nie myślał o działaniu po myśli swojego potężnego protektora, ale rozpoczął duży program reform. Wtedy caryca interweniowała militarnie, co z kolei wywołało polski opór. Imperium Osmańskie również ujrzało swoją szansę i wypowiedziało wojnę Rosji w 1768 r. Zaczęło się gorączkowe poszukiwania sojuszników. Rosja go znalazła 

w Prusach, które miały oko na sąsiadujące  obszary z Prusami Wschodnimi.

ok

Maria Teresa była przerażona, widząc to w wiedeńskim Hofburgu. Zainteresowanie Rosji i Prus Polską, którą można traktować jako zgodny cel, sprawiło, że stare plany podziału i wymiany stały się znów aktualne. Austria dała zły przykład, kiedy w 1769 r. zaanektowała spiskie miasta, dziś na Słowacji. Oddane przez Węgry 360 lat wcześniej jako zastaw pożyczki od Polski. Podczas gdy Polska była konfrontowana z wojskiem Katarzyny, Habsburgowie, jako posiadacze węgierskiej korony, odebrali teraz ten obszar bez płacenia depozytu.

Katarzyna Wielka caryca była dyskredytowana jako potwór seksualny

Nie bez powodu Katarzyna odniosła się do okupacji Spiszu, kiedy brat Fryderyka Heinrich przebywał w Petersburgu w latach 1770/1771. „W końcu każdy powinien coś z tego mieć”, kiedy caryca oznaczała intratne fragmenty polskiego terytorium. Syn Marii Teresy, Józef II, który w międzyczasie złożył wizytę  Fryderykowi Wielkiemu, również wspierał ją w tym kierunku.

Ale stara cesarzowa sprzeciwiła się: „Jakim prawem można okradać uczciwego, zawsze chwaliliśmy się jego obroną i wsparciem?” Maria Teresa nie chciała, aby kraj katolicki był dzielony z jej „arcy wrogiem” Fryderykiem. Aby zapobiec „utracie naszej dobrej reputacji”, przestrzegała „wbrew złej i rujnującej zasadzie ... aby czerpać korzyści z konfliktów innych”. Jednocześnie odrzuciła propozycje Josepha i Kaunitza, by dołączyć do wojny z Rosją u boku Imperium Osmańskiego.

W końcu jednak cesarzowa musiała przyznać, że skrupułów, choć honorowych, trudno było „tanio wydostać się ze skomplikowanej materii”, cytuje Barbara Stollberg-Rilinger, biografka Marii Teresy, z listu od monarchy. Ponieważ racja stanu nie pozwoliła zrzec się zysków będących w zasięgu ręki, i pozostawić je dwóm rywalom. „W tym przypadku (ja) nie mogłam pozostać sama”

Po tym, jak jej ambasador w Berlinie odepchnęła wiedeńskie żądania na lukratywne wyżyny, Maria Teresa w końcu zrezygnowała z oporu. „Traktat petersburski” między trzema głównymi mocarstwami został podpisany 5 sierpnia 1772 r. To, co było zamaskowane jako „środek” do „pacyfikacji” Polski kosztowało kraj jedną czwartą terytorium i jedną trzecią ludności. Opór został szybko przełamany przez oddziały partnerów.

Gdy Polska po raz pierwszy zniknęła z mapy

Wraz z Warmią i częściami Wielkopolski Prusy zyskały prawie 35 000 kilometrów kwadratowych z 365 000 mieszkańcami. Rosja zaanektowała Inflanty i części Białorusi (84 000 kilometrów kwadratowych z 1256000 mieszkańcami). Jednak Austria z Małopolską i dużymi częściami Galicji (93 900 km2, 2666 000 mieszkańców) mogła poczuć się prawdziwym zwycięzcą podziału.

Niemniej jednak Maria Teresa wyznała: „Okropny podział Polski kosztuje mnie dziesięć lat mojego życia ... Boże, spraw, że nie będę musiała za to odpowiadać w życiu ostatecznym.” Osiem lat później zmarła w wieku 63 lat. To uratowało ją przed udziałem w dalszym rozczłonkowaniu Polski. W 1793 i 1795 r. Rosja, Austria i Prusy podzieliły również resztę kraju