Chodząc do szkoły na lekcje historii nie raz zastanawiałem się, dlaczego historia Polski zaczyna się chrztem Mieszka, poznajemy starożytne cywilizacje, Mezopotamię, Egipt, Grecję a co było na naszych ziemiach?
Z czasem poszukiwanie tego, co działo się na naszych ziemiach przed magicznym rokiem 966 stało się celem moich prywatnych poszukiwań uwieńczonych wieloma zaskakującymi odkryciami. Tym razem chciałbym sięgnąć do czasów, zanim w Egipcie powstały piramidy.
Około 1000 lat przed tym zanim zbudowano piramidę Cheopsa na terenie dzisiejszych Kujaw uformowała się kultura pucharów lejkowatych, pierwsza, która nie tylko korzystała z tego, co dała otaczająca przyroda ale nauczyła się przekształcać przyrodę tak, by lepiej zaspokajała ich potrzeby. Była to rdzenna dla naszych ziem kultura rolnicza należąca do epoki kamienia łupanego. Zamieszkiwali oni praktycznie cały obszar dzisiejszej Polski. Mimo, że była to kultura osiadła, jednak co pewien czas przenosili swoje siedziby w inne miejsce. Potrafili uprawiać zarówno ziemie piaszczyste jak i ziemie urodzajne, lessowe. Mieszkali w niewielkich osadach wielorodzinnych po kilka-kilkanaście rodzin. Domy budowali w oparciu o pale wbite w grunt, na których opierano dachy, zaś ściany budowali lekkie, z gałęzi uszczelnianych gliną. Uprawiali kilka gatunków pszenicy, jęczmienia, owsa. Uprawiano rośliny do celów gospodarczych, jak przykładowo len z którego tkano tkaniny, leczniczo magicznych, jak np. mak. Do przechowywania produktów tej rośliny stosowano szczególne naczynia z kryzą o kształcie przypominającym makówkę. O znaczeniu magicznym tej rośliny może świadczyć fakt iż takie naczynia znajdowane są w grobowcach. Zajmowano się hodowlą bydła, występowały dwa gatunki, bydło duże, pochodzące od tura oraz mniejsze krótkorogie. Oba te gatunki były mniejsze od dziś znanych nam krów. Kolejnym zwierzęciem hodowlanym były świnie. Listę zwierząt hodowlanych uzupełniają kozy i owce. Ludziom towarzyszyły również psy, tyle, że udomowienie tego zwierzęcia nastąpiło już w paleolicie a zwierzęta te były wsparciem człowieka przy polowaniach. Pewnym rozszerzeniem diety mięsnej było również polowanie, ale już dla tych ludzi, nie była to podstawa wyżywienia.
Wynalazkiem, który pozwolił im rozszerzyć pola uprawne było radło i zaprzęgnięcie do niego kastrowanych byków. Wykorzystanie siły zwierząt do celów pociągowych umożliwiło im transport ciężkich elementów (np. kamieni), dzięki czemu mogły powstać najstarsze zabytki kultury budowlanej na naszej ziemi, grobowce i świątynie ziemno – kamienne zwane megalitami. Tzw. megality (kopce) kujawskie. Były to liczące nawet ponad 100 m długości wały ziemne, obudowane z boków ogromnymi kamieniami, w przedniej, wyższej części znajdowała się „kaplica”, a za nią pod warstwą ziemi złożone było ciało jednej lub kilku osób na tyle znaczących dla danej grupy, że społeczeństwo dla niego podjęło tak duże prace budowlane. Ciekawostką może być tu grobowiec nr. 5 Wietrzychowicach, gdzie złożono 2 ciała, ok. 50 i ok.35 letniego mężczyzny, czaszka młodszego nosiła znamiona skutecznie przeprowadzonej trepanacji ze śladami odbudowy tkanki kostnej. Kaplice w przedniej części z wejściem wyznaczonym brakującym kamieniem obudowy musiały pełnić ważne role sakralne, gdyż utrzymywane były one w dobrym stanie technicznym, remontowane, odbudowywane przez dłuższy okres czasu (100-200 lat). Tak więc budowle te spełniały poza funkcją grobowca, osoby ważnej, również funkcję sakralną. Dodatkową funkcją, na którą wskazują archeolodzy mogła być to funkcja obronna, mająca wskazywać wędrującym grupom iż żyje tu dobrze zorganizowana społeczność potrafiąca bronić swych ziem a także tworzącą magiczną linię psychologiczną, gdyż w dawnych wierzeniach magiczne oddziaływanie danego miejsca, danej budowli miało duże oddziaływanie psychologiczne.
Kim byli ci ludzie z genetycznego punktu widzenia?
Nie znane są mi badania, które wykazałyby obecność uważanej za słowiańską haplogrupy R1a, raczej należałoby przypisać ich do notowanej wcześniej na naszych ziemiach haplogrupy R1b, określanej jako celtyckiej. Haplogrupa słowiańska, a dokładnie R1a-M417 została udokumentowana na Kujawach w nieco później datowanej (3100-2600 p.n.e), kulturze amfor kulistych, również rolniczej. Kujawy są wskazywane jako miejsce możliwego powstania lub pierwszego miejsca osiedlenia po przybyciu z Azji mutacji haplogrupy R1a-M417. Powstanie tej mutacji, metodami genetycznymi, szacuje się na ok. 4000 lat p.n.e.
Inne tematy w dziale Kultura
