Geologia naftowa. Uwagi do publikacji

http://www.pgi.gov.pl/docman-dokumenty-pig-pib/docman/publikacje-2/przeglad-geologiczny/2016/wrzesien-5/3922-krytyczne-elementy-systemow-naftowych.html

Krytyczne elementy systemów naftowych w basenach sedymentacyjnych Polski

W miesięczniku Przegląd Geologiczny (nr 9/2016) ukazał się obszerny artykuł autorstwa Pawła Henryka Karnkowskiego & Ireny Matyasik, w którym autorzy zawarli ocenę perspektyw dalszych poszukiwań węglowodorów w Polsce. W notce odnoszę się tylko do części artykułu, która dotyczy Niżu, zadając pytania dotyczące elementu krytycznego, który w całej historii poszukiwań naftowych występował. Iloczynowy wzór obliczania zasobów w dowolnym złożu wskazywał, że jeśli jeden czynnik będzie bliski zera to i zasoby będą niewielkie. Te prawdy, które są znane dla pojedynczych złóż zostały przeniesione na obiekty wyższego rzędu. Zgadzam się zatem w pełni z trzema ważnymi zdaniami z linkowanego artykułu, które cytuję w kolejności ich usytuwania w tekście: 

1. Wszystkie te elementy [wymienione w publikacji] w sferze geologii naftowej służą do poszukiwania złóż
2. Końcowa ocena systemu to iloczyn wszystkich czynników. Łatwo zauważyć, że jeżeli choć jeden z elementów systemu naftowego nie będzie pozytywny, to wynik końcowy też taki nie będzie.
3. Krytycznym elementem jest pułapka, która musi być stosunkowo duża (50–200 mld m3 gazu) ze względu na koszty udostępniania złoża, które nie będzie znajdowało się płycej niż 5000 m poniżej poziomu terenu.

Trzecie zdanie mówi czym jest  krytyczny element dla poszukiwań na Niżu. Analiza tej "Pięty achillesowej" może uczynić pozostałe dywagacje bezprzedmiotowymi, a dla badacza stratą czasu. Takiej analizy liczbowej jednak w artykule nie ma, mimo swojej prostoty w stosunku do prac, które artykuł zawiera. W poszukiwaniach konkretnych złóż węglowodorów geolog musi dać odpowiedź na kilka podstawowych pytań:

1. Jakich miąższości, porowatości, przepuszczalności należy się spodziewać w strefie produktywnej, w omawianym rejonie  na głębokości poniżej 5 km? Chodzi mi o geometrię poszukiwanego złoża, czyli kubatury skał zbiornikowych w wyniesieniu lub w ograniczonych litologicznie „wyspach”, niezbędnej do oceny  pojemności zbiornika. Podana w artykule znormalizowana objętość gazu nic nie mówi o objętości złoża.
2. Ile gazu będzie zawierał 1 m³ pułapki złożowej przy założonym ciśnieniu i temperaturze w złożu?
3. Jakiej wydajności z pojedynczego otworu w całej jego historii spodziewają się autorzy [EUR, SCW]?
4. Jaki jest aktualny koszt wiercenia jednego otworu o głębokości 5000 m, 5500 m i 6000 m w Polsce?

Bez udzielenia odpowiedzi na te najłatwiejsze w geologii naftowej pytania, zapoznawanie się z przedstawioną w artykule analizą perspektyw poszukiwawczych na Niżu czytelnik możne sobie darować, bo w pełni zgadzam się z opinią autorów, że:

Wszystkie elementy w sferze geologii naftowej służą do poszukiwania złóż!

​Geolog mający do dyspozycji osobiste statystyki szybciej i łatwiej udzieli odpowiedzi na te pytania. Jeśli poszukiwanie złóż ma nadal opierać się na opracowaniach geologów zatrudnionych na etatach budżetowych, a nie prowadzących prywatne biura eksperckie, musi dojść do opracowania biblioteki państwowych statystyk geologicznych.