Co z tą wolnością?

 Chcemy być wolni. Jest dla nas czymś oczy­wi­stym, że mamy do wol­ności prawo i że samo prawo ist­nieje dzięki na­szej wol­ności. Wielu z nas zdaje sobie rów­nież sprawę, iż to w kul­turze eu­ro­pej­skiej na­ro­dziło się prze­ko­nanie o tym, iż wol­ność to pod­sta­wowe prawo czło­wieka i trak­tu­jemy to jako powód do dumy. Fi­lo­zo­fowie na­uczyli nas łączyć wol­ność z na­turą czło­wieka oraz wy­ro­bili w nas prze­świad­czenie, że lu­dzie rodzą się wolni, a ogra­ni­czenia po­ja­wiają się do­piero wraz z roz­wojem or­ga­ni­zacji spo­łecznej i struk­tury politycznej.

Wol­ność nie funk­cjo­nuje jednak tylko na po­ziomie hasła po­li­tycz­nego czy fi­lo­zo­ficz­nego po­jęcia. Dla każ­dego z nas sta­nowi war­tość in­dy­wi­du­alną, ale także coś, co po­dzie­lamy z in­nymi. Jest ona obecna jako nasze we­wnętrzne do­świad­czenie i jako wspólna sprawa oraz dobro w ob­szarze pu­blicznym, co na­daje jej wy­miar mo­ralny. To także w ob­szarze pu­blicznym, dzięki sztuce, wol­ność zy­skała formę es­te­tyczną, kiedy po­dej­mo­wano próby jej sym­bo­licz­nego przed­sta­wienia. W imię wol­ności lu­dzie wal­czyli i umie­rali, często także, aby inni mogli z niej ko­rzy­stać, czyli za wol­ność naszą i waszą. Choć może zbyt po­chopnie w ta­kiej sy­tu­acji przyj­muje się, iż inni chcą być wolni w taki sam sposób jak my. Na­zbyt często za­po­mi­namy bo­wiem, iż wol­ność nie wszę­dzie i nie za­wsze znaczy to samo, że ma ona swoje od­miany lo­kalne i historyczne.

Kiedy zatem spy­tamy kogoś, czy jest wolny, bę­dzie nam pewnie umiał na to py­tanie od­po­wie­dzieć, od­wo­łując się do swo­jego do­świad­czenia bycia wolnym.

Pytania o wolność podejmowane są zbiorze esejów Co z tą wolnością?

SPIS TREŚCI

Wpro­wa­dzenie (Bar­bara Markiewicz)

I. Z hi­storii wolności

Jakub Fi­lonik, Po­jęcie wol­ności w tra­gedii greckiej

Béla Me­ster, U źródeł eu­ro­pej­skiej wol­ności – wcze­sno­no­wo­żytna an­tro­po­logia polityczna

Mał­go­rzata So­ko­ło­wicz, „Ej! Ty na szybkim koniu gdzie pę­dzisz, ko­zacze?” – wcie­lenia ro­man­tycznej wolności

Jakub Za­pała, Re­in­ter­pre­tacje wol­ności: Wol­ność fa­szy­stowska na tle europejskim

II. Fi­lo­zo­ficzny i po­li­tyczny wy­miar wolności

Bar­bara A. Markiewicz, Być wolnym czy mieć wolność?

Krzysztof Mi­cha­łowski, Wol­ność i rów­ność – nie­bez­pieczne związki

Jacek Do­bro­wolski, John Locke. Ciemna strona wol­ności, czyli o czym nie wiedzą, że wiedzą, liberałowie

Filip Niem­czyk, Wol­ność bycia poddanym

Ma­ciej Sa­dowski, Prze­obra­żenie wol­ności w wy­niku umowy spo­łecznej u Hob­besa i Locke’a

Gábor Ko­vács, Wol­ność, dzia­łanie i prze­strzeń po­ja­wiania się w fi­lo­zofii po­li­tyki Hannah Arendt

Agnieszka Nogal, Wol­ność in­dy­wi­du­alna a zbio­rowe sa­mo­sta­no­wienie na przy­kła­dzie nie­po­słu­szeń­stwa obywatelskiego

Rafał Wo­nicki, Wol­ność jako au­to­nomia w kon­tek­ście de­mo­kracji deliberatywnej

Mag­da­lena Gawin, Wol­ność jako prawo człowieka

Ma­ciej Urbanek, Szkic o po­jęciu wol­ności egzystencjalnej

Tomas Ka­va­liau­skas, Wol­ność rze­czy­wista i wol­ność wir­tu­alna w Eu­ropie Środkowo-Wschodniej

III. Wol­ność w świecie obrazów

Na­talia Juch­nie­wicz, Wol­ność słowa w epoce ob­razu, czyli o ak­tu­al­ności agory

Pau­lina Wakar, Znie­wo­leni, a jednak wolni

Marcel To­mášek, Li­ving arts jako źródło wolności

Rafał Il­nicki, Pro­gra­mo­wanie czło­wieka jako me­dialna re­ali­zacja pa­ra­doksów wolności

Do­rota Ku­tyła, Wol­ność jest kobietą 

Bio­gramy

Bio­gra­phies

Spis ilu­stracji