Samolot IL „Pirania"

„Pirania” to projekt taniego samolotu pola walki opracowany w 1991 r. w Instytucie Lotnictwa przez inż. Tomasza Makowskiego. Samolot „Pirania” miał być tanią w produkcji i eksploatacji maszyną realizującą zadania bezpośredniego wsparcia wojsk lądowych, zwalczania broni pancernej, walki z nieprzyjacielskimi śmigłowcami i samolotami, realizującego misje rozpoznawcze i patrolowe. Przewidywano możliwość użycia samolotu do walki nad lądem, jak również do wypełniania zadań nad akwenami morskimi. Projekt ten powstał jako odpowiedź na koncepcję samolotu PZL-230 „Skorpion”. „Pirania” lokowała się w luce między śmigłowcami bojowymi a większymi samolotami szturmowymi o napędzie odrzutowym. Główną ideą przyświecającą projektowi była niska cena przyszłego samolotu. Założono cenę nie wyższą niż 3 mln USD (rok 1991) w wersji podstawowej i dwuparametrową optymalizację kosztów oraz unifikację części z istniejącymi samolotami. Zakładano również dużą podatność na modyfikacje i możliwość realizacji projektu w oparciu o krajowy przemysł lotniczy przy założeniu, że niektóre użyte w konstrukcji systemy będą musiały zostać zakupione u producentów zagranicznych. Przewidziano stosowanie silników turbośmigłowych o mocy od 500 kW do 1100 kW. Podobnie jak w przypadku zbliżonego projektu PZL-230 „Skorpion” w grę wchodziło również użycie dwóch silników odrzutowych o ciągu od 1000 daN do 2200 daN oraz awioniki różnych generacji, a także możliwość stworzenia wersji o podwyższonej manewrowości z małymi powierzchniami destabilizującymi z przodu kadłuba. Prace konstrukcyjne miały rozpocząć się w 1992 roku, oblot prototypu planowano na 1994 rok. W 1997 roku planowano uruchomienie produkcji seryjnej. Maszyna nigdy nie weszła do produkcji. Projekt został anulowany po powstaniu makiety PZL-230 „Skorpion”.

Pirania miała być samolotem modułowym umożliwiającym budowę innych specjalistycznych maszyn w oparciu o komponenty zastosowane w „Piranii”. Przewidywano budowę wersji pasażerskiej (z kabiną przeznaczoną dla pasażerów o długości 4,80 m), mogącej wypełniać zadania transportowe, sanitarne oraz stanowić w przyszłości platformę dla lotniczego systemu ostrzegania i kontroli. Podstawowe dwie wersje maszyny różniły się rodzajem zastosowanych silników. W wersji A były to dwa silniki odrzutowe. Planowano zastosowanie krajowej produkcji silników PZL K-5 lub PZL K-15 ewentualnie PZL D-18. W przypadku wersji T, miały być to dwa silniki turbośmigłowe PZL-10 lub inne jednostki napędowe: Walter M-601T, Pratt and Whitney PT6A-25 lub PT6A-62. Rodzaj jednostki napędowej warunkował sposób ich montażu. W przypadku silników śmigłowych planowano zabudowanie ich na dwóch pylonach zamontowanych nad skrzydłem (po jednym na płat). W przypadku jednostki odrzutowej, silniki zamierzano zamontować na dwóch pylonach wspartych o tył kadłuba po obu jego stronach. W przypadku budowy prototypu planowano montaż dwóch silników turbośmigłowych Garrett TPF351-20A z pchającymi sześciołopatowymi śmigłami. Bez względu na rodzaj zastosowanego napędu, przewidywano możliwość budowy wersji jedno lub dwumiejscowej.

Przewidywane dane techniczne:

Konstrukcja – jedno lub dwumiejscowy dolnopłat o konstrukcji metalowej. Kabina zakryta, opancerzona, szyby pancerne. Podwozie trójkołowe z kołem przednim, chowane w locie, częściowo wystające dla ochrony płatowca w przypadku awarii systemu wypuszczania.

Uzbrojenie – 1 stałe działko GSz-23 kal. 23 mm, 8 węzłów podskrzydłowych i ewentualnie jeden podkadłubowy na uzbrojenie podwieszane o łącznej masie 2200 kg.

Wyposażenie – awionika o różnym poziomie złożoności.

Napęd – 2 silniki turbośmigłowe w układzie pchającym, nad płatem, o mocy 550-1100 kW (748-1496 KM).

Rozpiętość – 11,5 m, długość – 11,5 m, wysokość – 4,0 m, powierzchnia nośna – 22,0 m2. Masa własna (wersja 1/2-miejscowa) – 1800/1890 kg, masa startowa max. – 5000 kg. Prędkość max. – 602 km/h, prędkość minimalna – 160 km/h, wznoszenie – 35,0 m/s, pułap – 10 000 m, zasięg max., ze zbiornikami podwieszanymi – 4000 km.

za: samolotypolskie.pl; aviationsmilitaires.net

rys. Krzysztof Luto