Dowody na kulistość Ziemi

Arystoteles, obserwując zaćmienia naszego naturalnego satelity (czyli te chwile, gdy Ziemia rzuca na Księżyc cień, zasłaniając Słońce), zwracał uwagę, że kształt ziemskiego cienia jest okrągły. Skoro więc Ziemia wciąż się obraca (co udowadnia eksperyment z wahadłem Foucaulta), w połączeniu z kształtem cienia daje jasny dowód, że nie żyjemy na płaskim dysku.

Léon Foucault, francuski astronom i fizyk urodził się w 1819 roku. Sporo odkrył i osiągnął, ale jego najbardziej znanym doświadczeniem było Wahadło Foucaulta. W dużym uproszczeniu to wahadło, pod którym obraca się Ziemia, a płaszczyzna jego ruchu pozostaje stała. Léon Foucault zorganizował ten eksperyment w 1851 roku w Paryżu, by udowodnić, że Ziemia się kręci. Zawieszone na długiej linie ciężkie wahadło zostało wychylone i przywiązane nicią, którą następne przepalono. Wprawione w ten sposób w ruch kiwało się tak długo, aż nasza planeta obróciła się pod nim. By było to lepiej widoczne, wokół wahadła ustawiono szereg słupków. W trakcie obrotu wahadło docierało do kolejnych z nich i przewracało je. Pełny obrót trwał oczywiście 24 godziny – tyle, ile potrzebuje Ziemia, by obrócić się wokół swojej osi. Eksperyment spotkał się z ogromnym zainteresowaniem i był powtarzany tysiące razy na całym świecie. Jeśli ktoś chce zobaczyć wahadło pana Léona Foucaulta na żywo, to może wybrać się na przykład do kościoła św. Piotra i Pawła w Krakowie, gdzie znajduje się najdłuższe wahadło (46,5 metra długości liny, działa tylko we czwartki) albo do warszawskiego Centrum Nauki Kopernik, gdzie wisi najcięższe wahadło (242 kg).

Idźmy dalej. Już w IV wieku p.n.e. Arystoteles zaobserwował, że podróżując na północ, można obserwować inne konstelacje gwiazd niż na południu. Gdyby Ziemia była płaska, przesuwając się od równika na północ lub południe, nie można by było obserwować „chowania się" jednych konstelacji i wyłaniania kolejnych.

Następny eksperyment. Stojąc na równinie patrzymy na horyzont, wysilamy wzrok, używamy lornetki. Gdy zaś wejdziemy na wyższy punkt umożliwiający obserwację (wyższe piętro budynku, wzgórze), zobaczymy oczywiście więcej. Gdyby Ziemia była płaska, różnica wysokości obserwatora nie miałaby większego znaczenia. Im wyżej się znajdujemy, tym dalej sięga nasz wzrok.

Samoloty mogą lecieć bardzo długo po względnie prostym kursie i nie wypadają za krawędź Ziemi. Co więcej, są w stanie okrążyć Ziemię bez zatrzymania. Jeśli spojrzy się w okno, lecąc przez Atlantyk przez większość czasu będzie można dostrzec krzywiznę Ziemi na linii horyzontu. Dawniej najlepszym do obserwacji tego zjawiska był samolot Concorde, od dawna już nie używany.

Dlaczego w Nowym Jorku jest inna godzina niż w Warszawie? Strefy czasowe istnieją ponieważ Słońce oświetla Ziemię z różnych stron wraz z jej obrotem wokół własnej osi. Gdyby Ziemia była płaska w każdym jej punkcie pora dnia byłaby identyczna. Co więcej, gdyby Słońce działało jak reflektor oświetlający planetę, to w każdym punkcie Ziemi obserwowalibyśmy tę gwiazdę na tej samej wysokości, co oczywiście nie zgadza się zbytnio ze stanem faktycznym.

Ciekawostka o masie: przyciąga inne ciała. Siła tego przyciągania zależna jest od ich masy i odległości między nimi. To siła skierowana w stronę centrum danego ciała. Zatem, gdyby Ziemia była płaska, grawitacja w jej różnych częściach byłaby zróżnicowana, bo odległość ciał na jej powierzchni od środka byłaby inna. W praktyce gdzieś niedaleko krawędzi moglibyśmy skakać na poziom wysokich pięter budynków. Ciekawe? Może i tak, ale niemożliwe. Przynajmniej nie w tej rzeczywistości. Tymczasem na Ziemi grawitacja działa tak samo we wszystkich miejscach.

Twierdzenie, że Ziemia jest centrum wszechświata lub że grawitacja nie istnieje, nie zostały potwierdzone przez dowody naukowe. Ponadto pogląd, że nie ma prawdziwych dowodów na kulistą Ziemię, jest również błędnym przekonaniem. Podsumowując, dowody naukowe w przeważającej mierze potwierdzają pogląd, że Ziemia jest kulą, a pomysł płaskiej Ziemi został całkowicie obalony.

za: National Geographic