Pole magnetyczne Ziemi działa jak tarcza chroniąca nas przed wiatrem słonecznym, czyli przepływem naładowanych cząstek i promieniowaniem. Jednak pole geomagnetyczne nie jest stabilne pod względem siły lub kierunku i ma tendencję do przebiegunowania oraz zmian.
Takie właśnie przebiegunowanie miało miejsce prawie 42 tysiące lat temu i trwało około 800 lat, zanim ponownie doszło do odwrócenia biegunów i przywrócenia poprzedniego stanu. Wydarzenie to w historii geologii nazywane jest Laschamp Excursion, ale naukowcy do tej pory nie byli pewni, jak i czy wpłynęło ono na życie na Ziemi.
Teraz zespół naukowców z Uniwersytetu Nowej Południowej Walii w Sydney i Muzeum Australii Południowej stwierdził, że przebiegunowanie pola magnetycznego Ziemi, wraz z nasileniem się wiatrów słonecznych, mogło wywołać szereg dramatycznych zmian klimatycznych prowadzących do zmian środowiskowych i masowego wymierania gatunków.
Dzięki badaniu ogromnego drzewa kauri sprzed 42 tysięcy lat naukowcy ustalili, że miało wtedy miejsce przebiegunowanie Ziemi – przez kilkaset lat bieguny magnetyczne Ziemi były ruchome i osłabione, a na pewien czas nawet zamieniły się miejscami. Analizując działanie promieniowania kosmicznego na pień badanego drzewa badacze uważają, że zjawisko mogło krótkotrwale wpłynąć na zmianę klimatu.
Autorzy podkreślają, że ich badania nie tylko dostarczają szczegółowego datowania i zakresu tego ostatniego jak dotąd w historii Ziemi przebiegunowania. Są to też pierwsze badania, które tak wprost pokazują potencjalne zmiany klimatu, które mogły być efektem czasowej zamiany biegunów magnetycznych. Związane z tym wydarzeniem zmiany klimatu są przedmiotem sporu naukowców od dawna i wielu z nich pozostaje sceptycznych, co do tego, że rzeczywiście miały miejsce – nikt dotąd nie pokazał wyraźnych kryzysów klimatycznych zbiegających się z przebiegunowaniem.
Pole magnetyczne Ziemi wytwarza żelazo znajdujące się w rdzeniu zewnętrznym, czyli prawie najgłębszej warstwie naszej planety. Ponieważ płynne żelazo jest podatne na różnego typu wahania, od czasu do czasu następuje przesunięcie się biegunów, a nawet ich całkowite odwrócenie. Takie zjawiska zdarzają się na Ziemi z dużą nieregularnością, czasem co kilkadziesiąt tysięcy, a czasem co kilka milionów lat. Aby zrozumieć konsekwencje tego zjawiska, zespół opracował model klimatyczny, który pokazuje, że bombardowanie promieniami kosmicznymi spowodowałoby erozję warstwy ozonowej, zmniejszając ciepło atmosfery, które normalnie warstwa ta wychwytuje z promieni ultrafioletowych. Ochłodzenie na dużej wysokości zmieniłoby przepływy wiatru, co z kolei mogło doprowadzić do poważnych zmian na powierzchni, w tym do ochłodzenia w Ameryce Północnej i ocieplenia w Europie. Modelowanie wykazało, że wzrost pokrywy lodowej w Ameryce Północnej oraz przesunięcie głównych pasów wiatrów i burz tropikalnych można przypisać okresowi odwrócenia biegunów magnetycznych, który naukowcy nazwali „zdarzeniem Adamsa”. W okresie poprzedzającym zdarzenie Adamsa ziemskie pole magnetyczne spadło do zaledwie 0-6% swojej siły, podczas gdy Słońce doświadczyło kilku długotrwałych okresów zwiększonej aktywności. Konsekwencje były więc ogromne. Ale zdaniem niektórych badaczy te wnioski to czyste spekulacje, które nie znajdują potwierdzenia w globalnych obserwacjach. Lód na Grenlandii i Antarktydzie obrazuje zmiany klimatu, z co najmniej ostatnich 100 tysięcy lat i nie odnaleziono tam dotąd śladów wyraźnych zmian sprzed około 42 tysięcy lat. Pewne dowody można znaleźć badając Ocean Spokojny, ale nadal, zdaniem tych badaczy nawet zmiany, które zachodziłyby głównie w strefie ciepłej, powinny jakoś wpłynąć na największe na Ziemi skupiska lodu.
Chociaż przebiegunowanie Ziemi mogło przyczynić się do wyginięcia niektórych gatunków w przeszłości, nie jest to główna przyczyna wymierania. Niemniej jednak zrozumienie wpływu przebiegunowania Ziemi na klimat i środowisko jest ważne dla przewidywania i przygotowywania się na przyszłe zmiany. Eksperci twierdzą, że obecnie obserwuje się ruch północnego bieguna magnetycznego, co może sygnalizować kolejne przebiegunowanie.
za: „Sapiens – od zwierząt do bogów”, Yuval Noah Harari
Jestem energiczny, ekstrawertyczny, ufny swoim możliwościom, zawsze dążący do osiągnięcia konkretnego celu.
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Rozmaitości
