Jesienna sonata, czyli subiektywna Mała Apoteoza X Muzy dla koneserów

Motto:

1. ,,Kiedy jest się artystą, tworzy się filmy, ważny jest brak konsekwencji. Trzeba być niekonsekwentnym. Jeżeli jest się konsekwentnym, piękno wymyka nam się, znika z naszego dzieła. Pod względem uczuciowym należy być spójnym. Nie wolno spójnym nie być. Ale jeżeli ufa się własnym emocjom, kiedy zawierza się swojej twórczej wyobraźni, można sobie pozwolić na całkowity brak konsekwencji. Nic nie szkodzi. Gdyż jest się w stanie zrozumieć konsekwencje swoich emocji. Na zawsze."
Ingmar Bergman,

2. ,,Dopiero kiedy zaczynamy tracić pamięć, choćby po trochu, zdajemy sobie sprawę, że pamięć jest istotą całego naszego życia. Życie bez pamięci nie byłoby życiem (...) Nasza pamięć jest naszą spójnią, naszym rozumem, naszym działaniem, naszym uczuciem. Bez niej jesteśmy niczym."
Luis Bunuel

3. "Film jest środkiem komunikacji, ty mówisz coś (musisz wiedzieć, co chcesz powiedzieć), i robisz to w ten sposób, żeby widz zrozumiał co do niego mówisz. Film nie jest tylko połączeniem atrakcyjnych obrazów, dialogów i muzyki!
Reżyserem nie zostaje się po to, żeby być reżyserem, ale po to, żeby coś komuś przekazać, żeby zachwycić, rozbawić, zmusić do refleksji, opowiedzieć widzowi, o czymś czego nie wiedział, przybliżyć czyjeś życie, wzruszyć.
Pamiętaj o uniwersalnym temacie – w bohaterze, o którym opowiadasz odkryj i pokaż coś co dotyczy, przejmuje nas wszystkich. Opowiadając o starym krawcu, znajdź w nim coś, co zainteresuje i będzie dotyczyło np. twoich rówieśników. Może niech to będzie historia tego, jak skończył szkołę i nie wiedział co będzie dalej robił. Został pomocnikiem krawca tylko na chwilę, żeby zarobić pieniądze, a ten zawód w ogóle go nie interesował. Ale powoli odkrył w nim sens swojego życia. Kontakt z klientami, wyzwania pracy sprawiły, że przepracował w jednym miejscu 50 lat".
Anna Mirska-Czerwińska

Oto moja subiektywna lista światowych reżyserów, jednak nie z jednym wielkim faworytem, a pozostałymi pomniejszymi herosami, nie z elitą, ekstraklasą i poniższą ligą dla pozostałych, ale taki zestaw twórców kina, zapewne wielkich i posażnych w sukcesy na niwie, spontaniczny, nie hierarchiczny czy alfabetyczny, ale który przyszedł mi z przyrzutu, aktualny na dziś, bowiem nie można wejść dwa razy do tej samej rzeki, tak za Heraklitem, a życie płynie, jak rzeka, zmienia się nasz zasób wiedzy, nastawienie wobec świata i człowieka, rozumienie dramaturgi zjawisk w "teatrze świata". Zatem, jeśli nic, na tym świecie, doskonałego nie ma... to miłość jest doskonała w swej niedoskonałości, tak za Gunnarem Bjornstrandem, a za Panem Cogito dopowiem - w drogę, po złote runo nicości...

1. Federico Fellini, zwłaszcza: Osiem i pół, Casanova, Amarcord, Miasto kobiet, Noce Cabirii, Rzym, A statek płynie etc.
2. Ingmar Bergman, zwłaszcza: Persona, Rycerz i śmierć, Tam gdzie rosną poziomki, Jesienna sonata, Siódma pieczęć, Szepty i krzyki etc.
3. Stanley Kubrick, zwłaszcza: Oczy szeroko zamknięte, Dr Stranglove, Mechaniczna pomarańcza, Lśnienie etc.
4. Alejandro Jodorowsky, zwłaszcza: Kret, Święta góra, Święta krew, Złodziej tęczy etc.
5. Wojciech Has, zwłaszcza: Pamiętnik znaleziony w Saragossie, Sanatorium pod klepsydrą, Lalka, Niezwykła podróż Baltazara Kobera etc.
6. Tim Burton, zwłaszcza: Sok z żuka, Jeździec bez głowy, Duża ryba
7. Akira Kurosawa, polecam wszytko ze wskazaniem Tron we krwi, Sny, sny...
8. Aleksiej Bałabanow, polecam wszytko ze wskazaniem Ładunek 200, Zamek, O ludziach i potworach, Też chcę
9. Carlos Saura, polecam wszytko ze wskazaniem Ogród rozkoszy, Nakarmić kruki, Anna i wilki, Eliza życie moje, Goya
10. Andriej Tarkowski, polecam: Andriej Rublow, Stalker, Nostalgia, Ofiarowanie
11. Krzysztof Kieślowski, zwłaszcza: seria Dekalog, Amator, Przypadek, Bez końca, Niebieski etc.
12. Wojciech Smarzowski, zwłaszcza: Dom zły, Róża, Pod Mocnym Aniołem, Wołyń
13. Woody Allen, zwłaszcza: Zelig, Annie Hall, Seks nocy letniej, Nowojorskie opowieści, Przerwane objęcia etc.
14. Francis Ford Coppola, zwłaszcza: Rozmowa, Czas Apokalipsy, Dracula, Zaklinacz deszczu
15. Emir Kusturica, polecam: Underground, Arizona dream, Obiecaj mi, życie jest cudem
16. Pedro Almodovar, zwłaszcza: Matador, Wszystko o mojej matce, Volver, Drżące ciało, Kika, Porozmawiaj z nią etc.
17. Bernardo Bertolucci, polecam: Ostatnie tango w Paryżu, Pod osłoną nieba, Mały budda, Ukryte pragnienia
18. Michelangelo Antonioni, zwłaszcza: Czerwona pustynia, Zaćmienie, Powiększenie, Zawód reporter
19. Volker Shlendorff, zwłaszcza: Blaszany bębenek, Miłość Swana, Strajk, Homo Faber, Król Olch
20. Lindsey Anderson, zwłaszcza:  Szczęśliwy człowiek, Hotel Britania, Jeżeli, Sportowe życie, Sierpniowe wieloryby
21. Werner Herzog, polecam: Nawet karły były kiedyś małe, Szklane serca, Aguirra gniew boży, Zielona Cobra, Zagadka Kacpra Hausera, Stroszek, Fitzcarraldo, Nosferatu wampir.

... i tyle z przyrzutu mam dla Państwa asów z rękawa pamięci, za wszystkich genialnych, których pominąłem, przepraszam, ale świat jest subiektywny, zwłaszcza z drugiej strony kamery, zapamiętajcie i szukajcie swego klucza do jego rozszyfrowania, czyli otwarcia na prawdę, choć to tak łatwe, jak chodzenie po wodzie i sytość o głodzie...
                                                                                       *

Najlepsze filmy w historii kinematografii powojennej wedle mojej, subiektywnej, opartej na kryterium - oświecający, transgresywny, genialny, poruszający i niezapomniany, co oczywiście zawiera też uwzględnienie walorów artystycznych, warsztatowych, filozoficznych, poznawczych i edukacyjnych, ale najważniejsze, że jest zapadający w pamięć, że taki film, to WIZJA NA JAWIE, wstrząs otwierający oczy na nowy, głębszy i poruszający wymiar świata i ludzkiego doświadczenia. Podaję je z przyrzutu, niechronologiczne, bez dat powstania filmu, ale także jutro może być inny zestaw filmów, bowiem jest ich wiele, a chwilowy nastrój łowi te, co mają z nim związek. I tyle, a reszta, to lista, gdzie tylko jeden jest pierwszy, a potem w dowolnej kolejności...

1. Johny poszedł na wojnę. reż. Dalton Trumbo (jedyny film autorski operatora filmowego, a genialny!)
- Święta Góra, reż. Alejandro Jodorovsky
- Ładunek 200 reż. Aleksiej Bałabanow (także Zamek, O ludziach i potworach, Palacz)
- Casanowa, reż Federico Fellini (także La strada, Amarcord, Miasto kobiet, Satyrykon)
- Wiosna, lato, jesień, zima, wiosna, reż. Ki-duk Kim
- Dzika planeta, reż Roland Topor
- Viva la muerte, reż. Fernando Arrabal
- Zagubiona autostrada, reż.David Lynch (także Mullholand Drive, Ogniu krocz za mną, Blue Velvet, Prosta historia, Dzikość serca)
- Koyaanisqatsi, reż Godfrey Regio (także Powaqqatsi, Naqoyqatsi, Anima Mundi)
- Widmo wolności, reż. Luis Bunuel (także Pies anadaluzyjski, Tristana, Dyskretny urok burżuazji, Mroczny przedmiot pożądania)
- Przygody Barona Munchausena, reż. Terry Gilliam (także Brasil, Las Vegas Parano, Kraina traw, Parnassus)
- Alicja ucieka po raz ostatni, reż. Claude Chabrol
- Zagubione dusze, reż. Dino Risi
- Niebieski żołnierz, reż. Ralph Nelson
- Pająk, reż. David Cronenberg (także: Nagi lunch, Niebezpieczne pożądanie, Wschodnie obietnice, Nierozłaczni)
- Pożądanie zwane Anada, reż.Elmar Klos, Ján Kadár
- Ziemia obiecana, reż. Andrzej Wajda
- Pi, reż. Daren Aronoffsky
- Buntownik bez powodu, reż. Nicholas Ray
- Kobieta w czerwonych butach, reż. Juan Luis Buñuel
- Wszystkie poranki świata, reż. Alain Corneau
- Blaszany bębenek, reż. Volker Shlendorff
- Biegnij Lola, biegnij, reż. Tom Tykver
- Kobieta diabeł, reż. Kaneto Shindô
- Pierwsza spokojna noc, reż. Valerio Zurlini 
- Amerykańska piękność, reż. Sam Mendes
- Ostia, reż. Sergio Citti
- Buntownik z wyboru, reż. Gus Van Sant
- Nocny kowboj, reż. John Schlesinger
- Stroszek, reż. Werner Herzog
- Niebo, reż. Tom Tykver (także: Pachnidło, Biegnij, Lola, biegnij, Atlas chmur, Sen zimowy, Trzy)
- Pamiętnik znaleziony w Saragossie, reż. Wojciech Has
- 1984, reż. Michael Radford
- Twierdza, reż. Michael Mann (także: Gorączka, Czerwony smok, Zakładnik)
- Intacto, reż. Juan Carlos Fresnadillo
- Taksówkarz, reż. Martin Scorsese (także: Ostatnie kuszenie Chrystusa, Kundun, Avioator, Infiltracja)
- Kręgosłup diabła, reż. Guillermo del Toro (także: Cronos, Sierociniec, Labirynt Fauna)
- W stronę morza, reż. Alejandro Fernando Amenábar (także: Inni, Agora, Teza, Otwórz oczy)
- Drabina jakubowa, reż. Adrian Lyne
- Sanatorium pod klepsydrą, reż. Wojciech Has
- Wszystko jest iluminacją, reż. Liev Schreiber
- Życie na podsłuchu, reż. Florian Henckel von Donnersmarck
- Amelia, reż. Jean-Pierre Jeunet
- Angelus, reż. Lech Majewski, (także: Młyn i krzyż, Onirica, Szklane usta, Wojaczek)
- Tytus Andronicus, reż. Julie Taymor
- Pat Garett i Billy Kid, reż. Sam Peckinpah (także: Żelazny krzyż, Ballada o Cable'u Hogue'u, Nędzne psy, Dajcie mi głowę Alfredo Garcii)
- Trzy kobiety, reż Robert Altman
- Lśnienie, reż. Stanley Kubrick
- 21 gramów, reż. Alejandro González Iñárritu (także: Birdman, Zjawa, Amores perros, Babel)
- Malena, reż. Giuseppe Tornatore (także: Cinema Paradiso, Człowiek Legenda 1900, Czysta formalność, Sprzedawca marzeń)
- Młodość stulatka, reż. Francis Ford Coppola
- Samotność długodystansowca, reż. Tony Richardson
- Kobieta z wydm, reż. Hiroshi Teshigahara
- Przesłuchanie, reż. Ryszard Bugajski
- Przełamując fale, reż. Lars von Trierr (także: Tańcząc w ciemności, Antychryst, Europa, Królestwo, Dogville)
- Żywot Mateusza, reż. Witold leszczyński
- Hydrozagadka, reż Andrzej Kondratiuk (także: Wniebowzięci, Gwiezdny pył, Big Bang, Wrzeciono czasu, Pełnia, Złote runo)
- Kwaidan. Opowieści niezwykłe, reż. Masaki Kobayashi
- Zło, reż.Mikael Håfström
- Ściśle tajne, reż. David Zucker
- Pojedynek, reż. Ridley Scott (także: Thelma i Louise, Gladiator, Wyprawa do Raju, Hanibal)
- Priscilla, królowa pustyni, reż. Stephan Elliott
- Iluzjonista, reż. Neil Burger
- Zielona mila, reż. Frank Darabont
- Samsara, reż. Pan Nalin
- Gran Torino, reż. Clint Eastwood
- Jabłka Adama, reż. Anders Thomas Jensen
- Naga broń 2 1/2, reż. David Zucker
- Elling, reż. Peter Naess
- Pieśń z drugiego piętra, reż. Roy Andersson
- Też chcę, reż. Aleksiej Bałabanow
- Grand Budapest Hotel, reż. Wes Anderson
- Odmienne stany świadomości, reż. Ken Russel (także: Mahler, Kochankowie muzyki, Diabły, Zakochane kobiety, Zbrodnie namiętności)
- Piano bar, reż.Claude Lelouch (także: Kobieta i mężczyzna, Życie,miłość, śmierć, Łobuz, Nędznicy)
- Sens życia, reż. Terry Gilliam i Terry Jones...

uffff, na dziś, czyli tej nocy, takie to filmy wyrzuciła pamięć na brzeg świadomości, a więc i u Państwa ich korowód zagości. Pozdrowaśki nokturnalne. AK

Ps. nota powyższa inspirowana jest textem Pana "Threeme, ciekawy świata sceptyk", zatem podziękowania za mentalne "wetknięcie kija w mrowisko"!
Wilk Miejski