W Polsce popularne są tzw „szanty”, czyli piosenki żeglarskie, lub przynajmniej za żeglarski uchodzące. Z tym, że polska definicja tego co żeglarskie jest płynna – i pod piosenki żeglarskie podciąga się różne rzeczy. Na przykład Shenandoah lub Gwiazda z powiatu Down (do której to irlandzkiej piosenki zmieniono słowa, żeby miała coś wspólnego z morzem i mogła w Polsce robić za szantę).
No, ale nie czepiamy się, bo polskie zespoły szantowe na ogół śpiewają dobrze, więc niech im będzie.
Jest taki chór szantowy co się Zawisza zowie i mają całkiem fajny repertuar – a w nim piosenkę Erie Canal. Która zalicza się do tych „szant” co szantami nie są ale w Polsce za szanty uznane zostały.
Tytułem wyjaśnienia: Kanał Erie wykopano w początku wieku XIX aby otworzyć drogę wodną z Nowego Jorkowa, przez Hudson, potem rzeką Mohawk, potem kanałami przez górny stan Nowy Jork aż do Buffalo i Wielkich Jezior – tak, ze ominięto pasmo Appalachów, stanowiące barierę biegnąca wzdłuż wybrzeża. Dzięki temu transport zboża i czego tam jeszcze co wytwarzano na Wielkich Równinach do Nowego Jorku – a potem w świat – stał się bardzo tani. No i w efekcie Nowy Jork stał się gigantycznym portem i centrum handlowym a Stany Zjednoczone spichlerzem świata.
Budowa kanału stanowiła nieprawdopodobny wyczyn technologiczny – trzeba było postawić śluzy i podobne cuda, a wszystko kopać i budować gołymi rękami. A wybudowano to szybciej niż ten kilometr przekopu przez Mierzeję Wiślaną co to ślamazarzy się już od kilkudziesięciu lat. I bez pieniędzy z Unii Europejskiej.
Kanałem Erie towary płynęły barkami ciągniętymi przez muły idące specjalnymi ścieżkami wzdłuż brzegów. Barki były towarowe oraz – a jakże! – osobowe, z kabinami sypialnymi i restauracyjnymi. No, do czasów aż powstała kolej i zabrała ruch osobowy.
Transport towarowy trwał dłużej ale w końcu i on zamarł, zabrany przez kolej a potem autostrady.
Gdy ludzie pytają czy kanał Erie istnieje nadal – to odpowiedź brzmi – i tak i nie. Tak – bo nadal kanał z Hudsonu do Buffalo jest. Ale biegnie trochę inną trasą. Dawniej przecinał miasta, które powstały nad jego brzegami i z kanału żyły. Teraz odcinki miejskie zasypano, kanał puszczono dookoła miast, same miasta podupadły, jak zresztą większość górnego stanu Nowy Jork. A na kanale dzisiaj pływają głównie łódki turystyczne.
Piosenka, którą śpiewa chór Zawisza opowiada o czasach gdy na kanale pracowali poganiacze mułów ciągnących łodzie. Chcielibyśmy wierzyć, że jest autentyczna – i że kiedyś śpiewali ja ludzie podczas pracy – ale nie jest. Pochodzi z XX wieku, z czasów gdy mułów na kanale Erie dawno nie było a barki ciągnęły holowniki.
Ale jest ładna.
Inne tematy w dziale Rozmaitości
