Najbardziej znana chińska pieśń

Nawet, jeśli nie jesteśmy miłośnikami muzyki chińskiej, to tę melodię wielokrotnie słuchaliśmy w 2008 roku, gdy nagradzano medalami najlepszych sportowców XXIX Letnich Igrzysk Olimpijskich, odbywających się w stolicy Chin, Beijing. Była to ludowa pieśń chińska Mo Li Hua - Kwiat Jaśminu w aranżacji Tan Dun.

Pieśń ta nie tylko została wykorzystana w 2008 roku, ale również podczas innych wydarzeń jak, ceremonii otwarcia Światowej Wystawy Expo 2010 w Shanghai oraz Jaśminowej Rewolucji tj. chińskich protestów prodemokratycznych w 2011 roku, i właśnie wtedy tekst pieśni został ocenzurowany w Chinach.

Mo Li Hua (茉莉花) stała się pierwszą pieśnią chińską szeroko znaną za granicą. Już w 1804 roku brytyjski dyplomata i podróżnik John Barrow zauważył, że melodia wydaje się być jedną z najpopularniejszych w Chinach. Gdy ją usłyszał, stwierdził: „Nigdy nie słyszałem, żeby ktoś śpiewał równie emocjonalnie jak Chińczycy”. Uczestnicząc w delegacji europejskiej lorda George Macartney na uroczystości 80. urodzin cesarza Qianlonga, wraz z niemieckim tłumaczem, Johann Christian Hüttner, postanowili ją przybliżyć Europejczykom. Jednak udostępnione wersje każdego z panów były odmienne. Hüttner dostosował ją do europejskiego kanonu i w takiej wersji przedstawił Li Hua europejskiemu kręgowi muzycznemu. Podczas, gdy Barrow docenił autentyczną kulturę chińską i odrębnie nagrał Mo Li Hua z tekstem angielskim, i właśnie jego wersja przyjęła się w krajach, takich jak Dania, Niemcy i USA.

W Chinach Istnieje kilka regionalnych wersji piosenki z różnymi tekstami i melodiami, a także okresem powstania. Obecnie popularna wersja zaistniała w czasach panowania cesarza Qianlong (1735-1796) dynastii Qing. Z tego okresu bardziej znana pochodzi z prowincji Jiangsu i opisuje obyczaj dawania kwiatów jaśminu popularny w południowym regionie rzeki Yangcy. Druga wersja, dłuższa, pochodzi z prowincji Zhejiang i opisuje strach przed wyplenieniem jaśminu, wskazując na konotacje polityczne. Z tego powodu we współczesnych Chinach została ocenzurowana.

Jednak historycznie pierwszą wersją była pieśń antykorupcyjna pochodząca z okresu panowania pierwszego cesarza dynastii Ming, Hongwu (1368-1398). Wywodzący się z biednej rodziny chłopskiej, w trakcie swoich rządów prowadził politykę poprawy bytu ludu. Wprowadzono równomierne rozłożenie podatków, niesprawiedliwe zaległe podatki dotyczące biednych zostały umorzone, skonfiskowana ziemia arystokracji mongolskiej (poprzedniej dynastii) został rozdzielona między chłopów. Władca wręcz obsesyjnie nienawidził korupcję wśród rodziny cesarskiej i urzędników. Wtedy powstała pieśń wykorzystująca melodię z Hua Gu Xi (tradycyjna opera prowincji Hunan, hú nán huā gǔ xì, 湖南花鼓戏).
Tekst opowiadał o trzech kwiatach: jaśminu, wiciokrzewu oraz róży, które odpowiednio symbolizują sławę, bogactwo i moc. Zgodnie z treścią pieśni: jaśmin – nie należy go zbytnio doceniać; wiciokrzew – jeśli chcesz go wybrać, trzeba za niego zapłacić odpowiednią cenę; róża – jeśli chcesz ją zabrać, musisz się liczyć ze skaleczeniem kolcami. Piosenka była faworyzowana przez cesarza, dobrze przyjęta przez większość urzędników i zyskała dużą społeczną popularność podczas trwania całej dynastii Ming.

W czasach dynastii Qing, i do dziś, treść pieśni przestała mieć wydźwięk społeczny, stając się pochwałą piękna i zapachu kwiatu jaśminu.
Poniżej z tekstem angielskim w wykonaniu słynnej chińskiej śpiewaczki Song Zu Ying (宋祖英)

Wersję tradycyjną gra się na metalowych dzwonach bianzhong oraz kamieniach muzycznych bianling,
natomiast dla szerszej publiczności na instrumentach ogólnodostępnych.

W 1896 roku piosenkę wykorzystano jako tymczasowy hymn narodowy chińskich urzędników cesarstwa dynastii Qing w Europie.

Wrocławianie mieli okazję usłyszeć pieśń Mo Li Hua w wykonaniu wolontariuszki Instytutu Konfucjusza w Uniwersytecie Wrocławskim podczas obchodów dziesięciolecia tej placówki.

Wolne tłumaczenie jednej z wersji pieśni:
Dobry, piękny kwiecie jaśminu
Dobry, piękny kwiecie jaśminu
Słodko pachnący, wspaniały, z łodygami pełnymi pączków
Pachnący i biały, wszyscy Cię chwalą
Pozwól mi zerwać Cię
Aby dać komuś
Kwiecie jaśminu, o kwiecie jaśminu

Poniżej przybliżę różne wykonania Mo Li Hua, aby w ramach swoich preferencji muzycznych móc posłuchać odpowiedniej wersji najbardziej znanej pieśni w Chinach i chińskiej na świecie. Różnorodność wykonań może zadziwić.

Song Zu Ying w Sydney Opera House