Polska literatura współczesna w Azji Wschodniej

Do rekordzistów tłumaczeń na obce języki pośród naszych współczesnych autorów należy Olga Tokarczuk, z przekładem na 27 języków - oprócz najpopularniejszych, jak angielski, niemiecki i francuski, również niderlandzki, szwedzki i fiński, a także chiński, japoński i hindi.

Przy zalewie naszego rynku księgarskiego tłumaczeniami zachodnimi, skromnie prezentują się książki krajowych autorów. Gdy chcemy przeczytać autora rodzimego, bo jego sposób myślenia i doświadczenia życiowe są bliższe naszym, to koniecznie musi być znanym, ponieważ ten bez sławy nie ma szans na przebicie się przez zachodnich autorów, bo nie znajdzie passy reklamowej, a wiadomo… reklama jest dźwignią handlu.

Choć to czytelnik powinien wpływać na rynek wydawniczy, a nie wydawca na to co czytamy – no ale… czytelnictwo mamy takie jakie mamy, więc trudno o wymagania.

Dlatego miło móc uzyskać informacje, iż doceniany jest ogromny dorobek twórczy naszej popularnej autorki, a ponadto tłumaczony na wiele języków, i promowany za granicą. Okazją do tego stała się wystawa „Olga Tokarczuk na świecie. Przekłady – odgłosy prasy – fotografie” w Bibliotece pod Atlantami w Wałbrzychu. Prezentowane eksponaty wystawy pochodzą z archiwum autorki, a przekłady książek na język chiński, koreański i japoński stały się pretekstem do niniejszego przybliżenia tłumaczeń naszych współczesnych autorów na tych rynkach.

Wracając do wernisażu - atmosfera w Wałbrzychu okazała się familijną i nietypową z powodu spotkania nie tylko z czytelnikami, ale również dawnymi sąsiadami, gdzie wspominki o minionych czasach dla większości zebranych były całkiem zrozumiałe. Po ukończeniu studiów, tu właśnie Olga Tokarczuk zaczynała pracę zawodową jako psycholożka, przybywając za głosem serca – mężem. To właśnie tu doszła do wniosku po kilku próbach literackich, że jest jej dana inna kariera zawodowa – pisarza.

Zainteresowanych spotkaniem Olgi Tokarczuk z Wałbrzyszanami odsyłam tu, a poznaniem jej dorobku literackiego tutaj.

Podsumowując niezwykłe spotkanie, z przyjemnością należy stwierdzić, że Olga Tokarczuk mimo sławy w Polsce i daleko poza jej granicami jest kobietą zwyczajną, skromną, ciepłą i życzliwą, której można słuchać i się nie nudzić.

Dwie powieści Olgi Tokarczuk zostały przetłumaczone na chiński – „Prawiek i inne czasy” (Taigu he qitade shijian) oraz „Dom dzienny, dom nocny”. Tłumaczeń dokonała Yi Lijun, autorka przekładów „Pana Tadeusza”, „Dziadów” i Trylogii”. Laureatka nagrody Transatlantyk dla tłumaczy literatury polskiej na języki obce.

Yi Lijun jest tłumaczką i emerytowaną profesor w Katedrze Języka Polskiego Pekińskiego Uniwersytetu Języków Obcych. Po studiach na Wydziale Filologii Chińskiej Uniwersytetu Wuhańskiego, studiowała polonistykę na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskując tytuł magistra. Po krótkim okresie pracy w chińskim radio, przeniosła się do Katedry Filologii Polskiej Pekińskiego Uniwersytetu Języków Obcych, gdzie przez 40 lat prowadziła pracę dydaktyczną. Poza przekładami powieści, ogłosiła kilkadziesiąt tłumaczeń opowiadań i poezji polskiej, jak Tuwim, Miłosz, Szymborska.

Na największych azjatyckich targach książki Beijing International Book Fair, w sierpniu 2016, stoisko przygotowane przez Instytut Książki prezentowało oprócz polskich noblistów, albumy poświęcone Fryderykowi Chopinowi, podręczniki do nauki języka polskiego, a także książki dla dzieci takich autorów jak: Aleksandra i Daniel Mizielińscy, Marcin Brykczyński i autorka oraz ilustratorka Iwona Chmielowska.

W Kraju Kwitnącej Wiśni ukazały się książki Olgi Tokarczuk przetłumaczone przez Hikaru Ogura: „Dom dzienny, dom nocny” (Hiru no ie, yoru no ie) i „Bieguni” (Toubouha). Pierwszą wydano najpierw w ilości 2000, a potem nakład zwiększono i sprzedano ponad 4000 egzemplarzy, co jak na przekład z polskiego jest dużym osiągnięciem. Ten nietypowy utwór, odwołujący się do oniryzmu i realizmu magicznego spełnia doskonale warunki, aby spodobać się Japończykom. Sposób przedstawiania rzeczywistości na wzór marzenia sennego to często występujący motyw w japońskiej literaturze i filmie.

Na język japoński została przetłumaczona Andrzeja Sapkowskiego „Krew elfów”, także dokonano sporo przekładów polskich utworów dla dzieci i młodzieży, takich jak „Plastusiowy pamiętnik” Marii Kownackiej, czy „Akademia Pana Kleksa” Jana Brzechwy, również Makuszyńskiego, Porazińskiej. Bardzo popularnym w Japonii jest Janusz Korczak, nie tylko z utworami literackimi, lecz także są doceniane jego pisma pedagogiczne. Jednak do najbardziej znanych należy Henryk Sienkiewicz, który popularność zawdzięcza „Quo vadis”.

...........................