Brama Wyżyny Tybetańskiej

Most zawieszony na stalowych łańcuchach zamiast linowego, mógł powstać dzięki wyprzedzeniu reszty świata przez państewka domeny chińskiej w dziedzinie technologii żelaza i stali (II w. p.n.e.). Zastąpienie metalowymi elementami nośnymi zwiększyło komfort przeprawy, gdyż krzywizna kładki z desek zbliżyła się do poziomu.

Z nielicznych informacji historycznych wynika, iż na pewno w VII w. n.e. na terenach górskich budowano łańcuchowe mosty wiszące. Natomiast zgodnie z kronikami obecnej prowincji Yunnan mosty łańcuchowe powstawały za panowania cesarza Yongle (1402 – 1424 r.) dynastii Ming.

Li Bing tworząc w III w. p.n.e. (a więc przed wdrożeniem do użytku żelaza) unikatowy system irygacyjny Dujiangyan uwalniający mieszkańców terenów obecnej prowincji Sichuan od powodzi, mógł jako jeden z elementów wykonać linowy bambusowy most wiszący Anlang, którego przebieg pomostu musiał być zgodnym z linią naturalnego ułożenia liny.

Joseph Needham, autor monumentalnego dzieła Nauka i cywilizacja w Chinach, uważa że łańcuchowe mosty wiszące z żelaza zgrzewanego na tych terenach powstawały już przed końcem I w. n.e. Aby uzyskać ich stabilność budowano masywne kamienne podpory celem zakotwiczenia łańcuchów.

Największa znana rozpiętość chińskiego mostu wiszącego w Lushan w obecnej prowincji Sichuan wynosiła około 130 m.

Zaś najdłuższy, nadal istniejący most nad rzeką Dadu w Luding w Tybecie (obecnie Garzê, Tybetańska Prefektura Autonomiczna prowincji Sichuan, z siedzibą prefektury Kangding) ma 102 m długości, a 3 m szerokości. Konstrukcja nośna została zawieszona na dziewięciu łańcuchach, każdy z nich o wadze 2,5 tony, a zostały zakotwione w drewnianych przyczółkach, stanowiąc unikatowe rozwiązanie w Chinach. Dla przeprawy na łańcuchach nośnych ułożono deski jako pomost. Natomiast powyżej, po dwa łańcuchy z każdej strony, utworzono swoistą balustradę.

Nazywany Bramą Wyżyny Tybetańskiej, obecny Most Luding (lú dìng qiáo 泸定桥) powstał w 1705 roku, za panowania cesarza Kanxi mandżurskiej dynastii Qing. Wówczas konstrukcja stała się ważnym elementem trasy prowadzącej z Chin do Tybetu, wykorzystywana przede wszystkim dla cesarskiego garnizonu wojskowego stacjonującego w Lhasie i narzucającego interesy chińskie.

Pewnym jest, że konstrukcja musiała zastąpić wcześniej istniejącą w tym miejscu. Za czasów dynastii Song (960–1279) stanowił on ważny węzeł komunikacyjny głównego szlaku handlowego między Tybetem a Sichuan’em. Przewożono tędy do Tybetu herbatę, natomiast w kierunku odwrotnym rącze konie tybetańskie. Karawany z Ya’an załadowane po brzegi herbatą mozolnie posuwały się stromym i niebezpiecznych zboczem gór Erlangshan, aby dotrzeć do Luding i dalej do Tybetu. Szlak herbaciano-konny był znany jako jeden z najbardziej niebezpiecznych na świecie.

Karawany dawno zniknęły i przeszły do historii, a wspomnienie o nich stopniowo zostało zatarte w umysłach ludzkich. Jednak do dziś można na tych terenach jeszcze spotkać Tybetańczyków odłamu Kamba (lub w innych źródłach Kangba i Kangqu).

Dziś Luding będące małym, ale tętniącym życiem miastem, stanowi główny punkt połączenia między Chengdu, Leshan i zachodnim Sichuan’em.

Na jednym z krańców mostu znajduje się świątynia Guanyin, bogini miłosierdzia, litości i płodności. Tam można podziwiać tablicę z nazwą mostu napisaną osobiście przez cesarza Kangxi. Turysta również znajdzie muzeum z wieloma dokumentami i kaligrafiami.

Most Luding wpisał się w historię XX wieku, kiedy w 1935 roku, podczas Długiego Marszu, żołnierze z 4. Pułku armii robotników i chłopów chroniło go, aby właśnie tędy mogli przekroczyć żołnierze Armii Czerwonej. Dziś jednak historycy kwestionują miejsce tej przeprawy i jej znaczenie – jednak kult pozostał.

...................