Chińska szlachta

Już w czasach dynastii Zhou utrwalony został system szlachecki. W kolejnych tysiącleciach został utrzymany, choć podlegał zmianom i uzupełnieniom.

Na czele szlachty stała osoba najbardziej szanowana − suweren, którego tytuł zmieniał się w zależności od czasów, był to król, cesarz lub hegemon. Król i jego rodzina byli właścicielami największej ilości ziemi i rządzili ludźmi w całym kraju. Członkowie ich rodzin rodząc się otrzymywali tytuł odpowiedni do ich miejsca na gałęzi drzewa genealogicznego.

Drugą, po rodzinie królewskiej, najbardziej respektowaną grupą ludzi byli wojskowi, z których w przyszłości będą wywodzić się hegemoni – to również bogacze posiadający ziemie.

W czasach półmitycznych tytuł suwerena brzmiał albo Huang (皇), albo Di (帝), choć najczęściej przez historyków używana jest zbitka obu tytułów Huangdi, co po zlatynizowaniu można określić jako władca, a w przypadku późniejszych czasów jako cesarz. Władcy dynastii Xia i Shang nazywali siebie Di (帝), co jest tłumaczone jako król. Za dynastii Zhou władca nazywał się Wang (王 lub 國王), a od dynastii Qin − Huangdi(皇帝), co można przetłumaczyć jako Wspaniały Królewski Przodek i od tej pory tak określa się głowę państwa, cesarza.

Zwykle tytuł ten był przekazywany z ojca na pierworodnego syna cesarzowej (hou – cesarzowej faktycznej), rzadziej na syna konkubiny, gdyż stawało się przeważnie przyczyną wojny domowej. W przypadku nieletniości cesarza rządził regent lub rada regencyjna z cesarzową, która stawała się szarą eminencją.

W Zhou Li (周礼), Rytuałach Zhou, jednej z trzech ksiąg rytualnych klasycznej literatury chińskiej stwierdza się, że cesarz ma prawo do posiadania jednocześnie: jednej cesarzowej (皇后), trzech małżonek (夫人), dziewięciu konkubin (嬪), dwudziestu siedmiu shifus (世婦) − mistrzyń i osiemdziesięciu jeden cesarskich kobiet (御 妻).

Hegemon – Ba Wang (八王) – czasowo ponad król, zarządzał kilkoma podległymi królestwami, był przeważnie generałem wywodzącym się z kampanii karnej lub mającej na celu podbój nowych terenów.

Już od pierwszych dynastii zwyczajem wynikającym z szacunku przodków, było umożliwienie ciągłości posiadania ziemi praprzodków, na której kolejne pokolenia mogłyby składać ofiary swoim antenatom. I tak potomkowie obalonej dynastii Xia otrzymali tytuł i lenna w państewkach Qi i Zeng, nawet późniejsi królowie państewka Yue twierdzili, że są potomkami dynastii Xia. Po obaleniu dynastii Shang, syn ostatniego króla otrzymał tytuł księcia i w lenno państewko Song, a także król Zhou potwierdził tytuły potomków Xia na ziemiach Qi i Zeng. Kong Zi, znany jako Konfucjusz, był potomkiem królów dynastii Shang i kolejne pokolenia posiadały dziedziczny tytuł księcia Yansheng, aż do 1935 roku.

Król, aby utrzymać kontrolę nad państewkami lennymi musiał rozbudować biurokrację urzędniczą oraz zakładać w różnych strategicznych punktach garnizony, które panowały nad rozległymi połaciami rzadko zaludnionych terenów.

System społeczny dynastii Zhou był połączeniem systemów: Fengjian (封建) opierającym się na wyróżnieniach i nagrodach oraz Zongfa (宗法) – prawie klanowym.

Mężczyźni byli podzieleni na klasy społeczne, i tak w kolejności malejącej: szlachta – Zhu Hou (諸侯), ministrowie dworu królewskiego – Qing (卿), panowie urzędnicy – Da Fu (大夫), ziemianie wykształceni – Shi (士) i zwykli obywatele – Shu Min (庶民).

Struktura państwa opierała się na prawie klanowym Zongfa (宗法) odnoszącym się do wszystkich klas społecznych i regulowała hierarchię klanową zależnie od promogeniture (pierworództwo) i dziedziczenie rodzeństwa. Pozycja społeczna każdej osoby zależała od przyrodzonej przynależności do jednej z głównych lub pobocznych gałęzi, na jakie klan był podzielony. Najstarszy syn małżonki dziedziczył tytuł i zachowywał przywileje ojca, pozostali synowie małżonki, konkubin i kochanek otrzymywały tytuł niższy o jeden stopień niż ojciec. Sankcjonowanie tych różnic odgrywało rolę w odprawianiu rytuałów, czy utrzymywaniu tradycji.

System patriarchalny, gdzie głowa rodziny, klanu lub panujący spełniał funkcje kapłańskie negował potrzebę powstania odrębnej kasty kapłańskiej.

Wraz z upływem czasu większość rang utraciła pierwotne znaczenie, jednak: Qing (卿), Daifu (大夫) i Shi (士) stały się synonimami rangi urzędników państwowych. Z czasem lekarzy nazywano Daifu, a zwrot Gongzi wskazywał na szacunek podwyższające mianzi (wizerunek społeczny) i był w pewnym sensie pochlebstwem.

Za dynastii Zhou zostało ustalonych pięć arystokratycznych tytułów Wǔděngjuéwèi (五等爵位), w skrócie Wǔjué.

Według hierarchii malejącej były następujące męskie rangi arystokratyczne: gong (książę, 公), hou (markiz, 侯), bo (hrabia, 伯), zi (wicehrabia, 子), nan (baron, 男). Tytuły te nie zawsze odpowiadały wielkości lenna i ilości posiadanej ziemi.

Kobiece tytuły w zależności od dynastii były różne, najczęściej był używany gongzhu (公主) – księżniczka i odnosiło się do rodziny królewskiej czy cesarskiej.

Syn króla to wangzi (王子), a wnuk wangsun (王孫). Syn księcia to gongzi (公子), a wnuk gongsun (公孫).