Dziewięć starożytnych prowincji Chin

Jak wynika z legend i skompilowanych różnorodnych materiałów dotyczących czasów przed powstaniem dynastii Xia – istniało dziewięć klanów - państewek lennych, którym przewodniczył Wielki Yu.

Wielkiemu Yu przypisuje się zebranie informacji geograficznych, przyrodniczych i kulturowych zawartych w starożytnym chińskim traktacie geograficznym Shan Hai Jing (Księga Gór i Mórz). Na podstawie dokonanych przez niego spostrzeżeń podczas wędrówki po terenach domeny chińskiej, celem walki z nieujarzmionymi wodami rzek, Yu sporządził również klasyfikację gleb w poszczególnych regionach. Opis gleb − oprócz klasy przydatności − obejmował przeprowadzone roboty melioracyjne, osuszenie bagien i ujęcie nurtu rzek w kanały, a także sposób jej zagospodarowania przez ludność (rodzaj uprawianych zbóż i roślin, hodowla zwierząt lub jedwabników; ilość miast, ich wielkość i zasobność w rzemieślników itp.). Wszystkie te dane stały się podstawą przeprowadzenie racjonalnego podziału ziem domeny na dziewięć prowincji (Jiuzhou Kyushu) − choć jednak głównym czynnikiem branym pod uwagę podczas parcelacji i wyznaczenia granic miały naturalne warunki terenowe jak: nurty przepływających rzek, wzgórza i góry. Powyższe informacje umożliwiły ustalenia należnej kwoty podatku od danego regionu.

Dziewięć prowincji to termin używany w starożytności w odniesieniu do podziału terytorialnego podczas trwanie dynastii Xia i Shang. Stanowi przetłumaczenie słowa Zhou (州), a było odpowiednikiem naszego województwa tj. podstawowego podziału terytorialnego. W dzisiejszych Chinach hieroglif Zhou dołączony jest tylko w nazwach prefektur autonomicznych (自治州, zìzhìzhōu). Jednak historycznie pozostawił po sobie ślad w wielu nazwach geograficznych: prowincji Guizhou; miast Guangzhou (czyli znany nam jako Kanton), Fuzhou, Hangzhou, Lanzhou, Suzhou i wielu innych.

Zhou po raz pierwszy zostało wspomniane w pierwszej części Dawnych Dokumentów lub inaczej Księgi Dokumentów (Shangshu尚書lub Shujing书经) – klasyku literatury chińskiej, w rozdziale Zobowiązania dla Yu (禹贡,Yu Gong). W tekstach dotyczących dynastii Han, po raz pierwszy sformalizowano Zhou do rzeczywistego podziału administracyjnego poprzez ustanowienie trzynastu Zhou w całym Państwie Środka.

W zależności jednak od źródła informacji, dziewięć prowincji czasów Wielkiego Yu jest różnorodnie klasyfikowanych − raz jako pojęcie geograficzne, kiedy indziej jako jednostka administracyjna. Również w nazewnictwie samych prowincji istnieje niewielka odmienność.

W Rong Cheng Shi (容成氏) zapisanym na bambusowych listewkach w państwie Chu (1030 – 223 r. p.n.e.) jest wymienionych dziewięć następujących prowincji: Chu (涂), Jia (夹), Zhang (竞), Ju (莒), Ou (藕), Jing (荆), Yang (阳), Xu (叙) i Cuo (虘). Wszystkie nazwy pisane z przyrostkiem Zhou np. Jing Zhou (荆州).

Bardziej popularna jest wersja z Księgi Xia (夏书·禹贡) zebrana Księdze dokumentów (Shujing书经) i są to: Ji (冀), Yan (兖), Qing (青), Xu (徐), Yang (扬), Jing (荆), Yu (豫), Liang ((梁) i Yong ((雍).

W najstarszym chińskim leksykonie Erya (尔雅) z III w. p.n.e., w sekcji geograficznej ((释地), a także w Obowiązkach klanowych ((职方氏) Rytuałów Zhou oraz Lushi Chunqiu (有始览) − skompilowanym tekście przez kronikarzy państewka Qin ok. 236 r. p.n.e. – są wymiennie po dwie prowincje stosowane pod inną nazwą.

Ciekawostką jest to, że na żadnej kości wróżebnej nie znaleziono pojęcia dziewięć prowincji. Dlatego niektóry uczeni sugerują, że nazwa jiuzhou odnosi się do konkretnego miejsca lub stanowiło podział terenów obecnej prowincji Shandong. W tamtych czasach zachodnie jego tereny były pod kontrolą dynastii Shang i Zhou, natomiast wschodnie zamieszkiwane przez naród Laiyi (Dongyi lub Wschodnie Yi), uznawany za barbarzyńców, który z czasem uległ sinizacji. Jednak trzeba pamiętać, że ziemia chińska kryje jeszcze wiele historycznych ciekawostek, więc może dziewięć prowincji to jednak tereny podległe Wielkiemu Yu, łącznie z państewkami lennymi.

Wielki Yu 7

Notki powiązane:

Powodzie Huang He

Najstarszy chiński traktat geograficzny

Wielki Yu

Losy mauzoleum i czczenia pamięci Wielkiego Yu

Dziewięć kultowych dingów

Ceremonilny ding