Tajemnice grobowca markiza Yi cz.1

W 1977 r., podczas przygotowywania terenu pod budowę fabryki w Leigudun w prowincji Hubei, przypadkowo odkryto bardzo dobrze zachowany i nigdy nie plądrowany grobowiec. Konstrukcja z bali drewnianych, zajmująca teren o 21 m długości, 16,5 m szerokości i 13 m głębokości, składała się z czterech oddzielnych komór, przypominających pałac. Miało to być wieczne mieszkanie dla duszy zmarłego markiza Yi.

Komora wschodnia to grób wielmoży, którego szczątki zostały pochowane w podwójnej trumnie, obie pokryte laką. W pomieszczeniu również stały trumny ze szczątkami ośmiu młodych kobiet (prawdopodobnie zespół taneczno-muzyczny mający zabawiać pana w zaświatach) oraz psa we własnej trumnie. We wnętrzu znajdowała się broń, rydwan i wiele przedmiotów osobistych; w tym meble, cytra, jedwab i naczynia codziennego użytku nie wykonane z brązu.

Zachodnia izba to miejsce złożenia kolejnych trzynastu trumien ze szczątkami młodych kobiet (prawdopodobnie konkubin w wieku od 13 do 25 lat) oraz czterech sług.

Najmniejszą, północną izbę zajmowała zbrojownia z wojskowymi artefaktami.

Środkowa, największa komora przeznaczona prawdopodobnie na salę obrzędową zawierała bogaty zbiór brązów.

Cztery lata później, w odległości 100 m od grobowca markiza, znaleziono mniejszy grób ze szczątkami kobiety z klanu markiza (prawdopodobnie żony), w którym znajdował się nieco skromniejszy zestaw 36 dzwonów brązowych i innych instrumentów muzycznych.

Zawartość centralnej komory grobu markiza Yi przekroczyła najśmielsze oczekiwania archeologów. Oprócz bardzo dużej wartości poznawczej zebranych brązów rytualnych, instrumentów muzycznych oraz wspaniałego zestawu dzwonów bianzhong, odszyfrowane zapisy na brązach i tabliczkach bambusowych umożliwiły uzyskać informację o nieznanym dotychczas naukowcom mieście-państewku Zeng.

W 2118 r. p.n.e. Si Shao Kang (potomek cesarza Yu Wielkiego, protoplasty dynastii Xia) został królem dynastii Xia. Shao Kang przekazał jednemu ze swoich synów władzę nad państwem-miastem − terytorium Zeng. Przeminęła dynastia Shang... nadeszły czasy dynastii Zhou… i w 567 r. p.n.e. małe państewko Zeng zostało podbite oraz przejęte przez jednego z kuzynów królewskiego domu Si. Z czasem część z członków rodziny uciekła do państwa Lu (korzeni Konfucjusza), a pozostali stali się wasalami państwa Chu. Na pamiątkę pozostawili sobie przydomek Zeng jako znak identyfikacyjny potomków klanu dawniej tam zamieszkującego, który z czasem stał się nazwiskiem. Współcześnie nazwisko Zeng plasuje się na 32 miejscu najbardziej popularnych nazwisk Chin kontynentalnych i 16 na Tajwanie.

Ustalenie daty śmierci markiza nastąpiło na podstawie dedykacji na dzwonie bo, odlanym w 56 roku panowania króla Hui Chu (panowanie 488 − 432 r. p.n.e. w państwie Chu okresu Wiosen i Jesieni) i będącym od niego darem jako suzerena. Na piersi markiza wypisana laką widniała data trzeciego dnia trzeciego miesiąca roku jiayin (wg cyklu sześćdziesięcioletniego) roku księżycowego − wobec powyższego uczeni przyjęli, że data pochówku dotyczy roku 433 p.n.e., czyli początku okresu Walczących Królestw (476 – 221 r. p.n.e.).

Najważniejsze z odkrytych przedmiotów to instrumenty muzyczne, a zestaw dzwonów bianzhong jest największym i najlepiej zachowanym pośród dotychczas odnalezionych w całych Chinach. Instrumentarium obsługiwało pięciu muzyków: dwóch stojących przed zestawem i wydobywających dźwięki poprzez uderzanie kłodami w dolne duże dzwony oraz trzech poruszających się z młoteczkami drewnianymi wzdłuż konstrukcji z mniejszymi dzwonami w kształcie L.

Równie ciekawym jest zestaw 32 kamieni muzycznych zawieszonych w dwóch poziomach na brązowej ramie − bianling − będący instrumentem uzupełniającym podczas koncertu na bianzhong. Bianling wydaje wyraźniejsze i wyższe tony niż bianzhong, wymiary instrumentu: wysokość 110 cm, długość 215 cm.

Polecam zaglądnąć do mojej poprzedniej notki, w której pod koniec tekstu i na ostatnich zdjęciach można zapoznać się z tym ciekawym instrumentem a dołączone filmy z koncertu przybliżą brzmienie oraz sposób korzystania z bianzhong oraz bianling.

W grobie markiza Yi znaleziono 124 instrumenty muzyczne; oprócz bianzhong i bianling to bębny, cytry, rury i flety. Jednak pierwszy flet został znaleziony w prowincji Henan szacuje się na ok. 9000 r. p.n.e.

W grobie markiza znaleziono najstarszy flet poprzeczny chi, wykonany z lakierowanego bambusa z zamkniętymi końcami
Fletnia paixiao to 29 cm panpipa używana w Europejskiej i Ameryki Południowej tradycji z tą różnicą, że w górnej części chińskiego instrumentu otwory rurek są wyprofilowane pod kątem lub z wycięciami podobnie jak we flecie dongxiao
Aerofon stroikowy sheng, zbudowany z kilkunastu piszczałek bambusowych ze stroikami umieszczonymi w dolnej części
Specjalny sheng wykonany z tykwy, co musiało być czaso- i pracochłonne. Wszystkie piszczałki są połączone i umieszczone w drewnianym zbiorniku powietrza
Pięciostrunowa cytra zhu o długości 115 cm, szerokości 7 cm i wysokości 4 cm
Se to jeden z najważniejszych instrumentów chińskich, protoplasta guzheng, rodzaj cytry 25 – 50 strunowej z ruchomymi mostami
Qin, bardziej znane pod nazwą guqin, obecnie siedmiostrunowy instrument z rodziny cytr

Zachowane instrumenty muzyczne w grobowcu markiza Yi świadczą o wadze jaką przykładano do muzyki i przedstawień, tak w życiu codziennym jak i obrzędach.

Polecam mały koncert na 12 bambusowych instrumentach, między innymi chi.