Chińska klasyka literacka związana z brzoskwinią

Jedną z najbardziej ulubionych postaci przedstawianych na obrazach i rzeźbach jest bóg długowieczności, Shou Lao lub Shou Xing. Zwykle ukazuje się go jako dobrodusznego staruszka z ogromną guzowatą głową, długą brodą, z laską pielgrzyma i tykwą zawierającą napój życia w jednej ręce; zaś w drugiej wielką brzoskwinią nieśmiertelności.

Obrazkami z wizerunkiem Shou Xing, który bywa utożsamiany z twórcą taoizmu Laozi, obdarowywano ludzi w podeszłym wieku, życząc im w ten sposób dalszych długich lat życia.

W taoistycznej ikonografii postać Shou Xing jest tożsama z taoistycznym Duchem Bieguna Południowego i z Gwiazdą Długowieczności (Shouxin), jedną z trzech gwiazd astrologicznej triady bóstw, Sanxin. Tymi gwiezdnymi bóstwami szczęścia są: Shou (długie życie), Lu (dobrobyt) i Fu (szczęście). Fu jest przedstawiany z nietoperzem i małym chłopcem na ręku (życzenie potomka męskiego); natomiast Lu w ceremonialnym stroju urzędniczym, z takimi atrybutami jak: nakrycie głowy, pas z ozdobnym zapięciem i ruyi (rodzaj berła, atrybut urzędniczy) – oznaczające życzenie spełnienia wszystkich marzeń w drodze do kariery. Triada bóstw Sanxin przeważnie występuje na okładkach Almanachów Cesarskich tj. kalendarzy rolniczych zawierających wiele przydatnych informacji w gospodarstwie domowym oraz przepowiadaniu przyszłości, co wiąże się z odpowiednim postępowaniem w danym dniu czy sytuacji.

Według legendy Shou Xing jednak nie uzyskał nieśmiertelności po spożyciu brzoskwiń, lecz dzięki poczęstunkowi graczy weiqi, którzy zaaferowani pojedynkiem nie mieli czasu nawet na jedzenie. Od małego dziecka, chorowitemu Shou Xing przepowiadano przeżycie tylko 19 lat. Kiedy podróżni chcieli się jemu odwdzięczyć za przyniesienie im jedzenia i picia, postanowili zaingerować w jego przeznaczenie i dokonali zamiany cyfr w liczbie 19, dzięki czemu los podarował Shou Xing 91 lat życia. Pod koniec delektowania się dobrym winem i radości z satysfakcjonującego pojedynku w weiqi, bez konieczności odrywania się w poszukiwaniu jedzenia, ponownie gracze przewrotnie zmienili swoją decyzję, aby przy pożegnaniu podarować mu nieśmiertelność. Tymi wyjątkowymi graczami był Bóg Bieguna Północnego, odpowiedzialny za datę urodzin oraz Bóg Bieguna Południowego, który ustala datę śmierci.

Dzięki kanonowi literatury chińskiej Opowieści o Trzech Królestwach (Sanguo Yanyi) sławnym stał się Brzoskwiniowy ogród, w którym trzej główni bohaterowie: Liu Bei, Zhang Fei i Guan Yu (znani nam z gry weiqi podczas operacji ręki) zawarli pakt braterstwa i wierności dynastii Han. XIV-wieczna powieść chińska, oparta na wydarzeniach historycznych, autorstwa Luo Guanzhong’a, której akcja toczy się w burzliwych latach upadku dynastii Han i Epoce Trzech królestw (rozpoczyna się w 169 r. n.e. a kończy w 280, w momencie ponownego zjednoczenia Chin). Jest to jedna z czterech chińskich klasycznych powieści historycznych, której wpływ na literaturę Azji Wschodniej jest porównywalny z dziełami Wiliama Szekspira na literaturę angielską. To najczęściej czytana powieść historyczna w cesarskich i współczesnych Chinach.

Wiosenna opowieść kwiatów brzoskwini (Taohua Yuan, dosłownie Źródło z brzoskwiniowymi kwiatami) to bajka napisana w 421 r. przez Tao Yuanming (365 – 427 r., później znanego jako Tao Qian), największego poetę okresu pomiędzy dynastą Han a Tang. Treść jej jest wpisana w czasy politycznej niestabilności i braku jedności narodowej. Esej opisuje, jak rybak przypadkowo popłynął w górę rzeki do lasu pełnego kwitnących drzew brzoskwini, gdzie ziemia była usłana dywanem płatków brzoskwiniowych. W końcu wiosną dotarł do groty, z której wypływało źródełko. Przecisnął się przez szczelinę i dobrnął do wioski ludzi oraz zwierząt w różnym wieku. Mieszkańców zaskoczyła wizyta nieznajomego, jednak dzięki miłemu i przyjacielskiemu sposobowi zachowania przyjęli go do swojego grona. Okazało się, że są potomkami ludności dynastii Qin (221 – 207 r. p.n.e.), którzy opuścili ojczyznę po burzliwym powstaniu dynastii Han. Od tej pory nie mieli kontaktu ze światem zewnętrznym i nic nie wiedzieli co się później zdarzyło. Rybak po tygodniowej gościnie, w końcu powrócił do swojej rodziny, po drodze znacząc trasę swojej wędrówki, mimo prośby mieszkańców groty o zaniechanie tego. Gdy próbował wskazać drogę swoim ziomkom, nigdy już nie mogli odnaleźć pozostawionych przez niego śladów i trafić do malowniczego, odosobnionego miejsca.

Groty, z której wypływa źródło, szukano w okolicy Wuling, na zachód od miasta Changde w prowincji Hunan; utożsamiano ją z mniejszością Zhuangzu, centrum kultowym mniejszości Południowych Chin (Autonomiczny Region Guangxi). Według Yao, innej mniejszości żyjącej w tych okolicach, istnieje dwanaście jaskiń z brzoskwiniowymi źródłami - są to przystanki w drodze do innego życia.

Nawiązujące do powyższej bajki wyrażenie Shiwai Taoyuan (wiosenne brzoskwinie nie z tego świata) stały się popularnym chińskim powiedzeniem, oznaczającym zaskakujące, fantastyczne miejsce na uboczu drogi, zwykle z dziewiczą przyrodą.

Scena zawarcia paktu braterstwa między bohaterami Opowieści o Trzech Królestwach w Brzoskwiniowym ogrodzie oraz ilustracja bajki Wiosenna opowieść kwiatów brzoskwini znalazły swoje miejsce w Długim Korytarzu Letniego Pałacu w Beijing wśród bardzo wielu obrazów ilustrujących znane legendy, powieści i wiersze z klasyki chińskiej.