Czy archeologia wskaże źródło gry weiqi/Go - Chiny

Pomimo tego, że o strategii gry Go można znaleźć dużo pozycji książkowych i artykułów w Internecie, jednak bardzo trudno odszukać informacje pewne, gdzie i kiedy ta gra powstała oraz prześledzić jej ewolucję. W tym i następnym wpisie skoncentruję się na znaleziskach archeologicznych lub ich braku. Ze względu na szczupłość miejsca, wprowadzającą notkę o historycznym przepływie gry weiqi na państwa Azji Wschodniej proszę przeczytać w jednym z poprzednich wpisów.

Ciekawe jest prześledzenie zasad gry oraz jej historii w Chinach na podstawie artefaktów, których w Chinach jest bardzo dużo dzięki zwyczajowi chowania zmarłego wraz z makietami, figurkami przedmiotów użytkowych oraz malowania na wewnętrznych ścianach grobowca scenek rodzajowych.

Pierwsze dobrze zachowane płyty kamienne o siatce 17x17 wydobyto w 1952 r. z grobu M1 Wschodniej dynastii Han (25 – 220 r. n.e.), w powiecie Wanadu, prowincji Hebei. (Ilustracja 01).

Drugie odkrycie miało miejsce w latach 90-tych ubiegłego wieku, podczas wykopalisk w mauzoleum cesarza Jing Di (panowanie 156 – 141 r. p.n.e.), w prefekturze Xiyang prowincji Shanxi. Niedaleko południowej bramy mauzoleum znaleziono kawałek niewypalonej gliny z siatką 13x13 lub 17x17 z zaznaczonym krzyżykiem na przecięciu właśnie czwartych linii. Przypuszcza się, że podczas służby wartownicy umilali sobie czas grą w weiqi, dlatego plansza jest prymitywna, wykonana własnym sumptem. Wobec tego można sądzić, że znalezisko niekoniecznie musi pochodzić z czasów współczesnych cesarzowi Jing Di. (Ilustracja 02).

W roku 1974 odnaleziono kamienne pionki w grobowcu Liu Bao Epoka Trzech Królestw) wybudowanym w drugim roku ery Yongkang (300 – 301 r. n.e.).(Ilustracja 03).

Dwa kolejne znaleziska to figurki grobowe: pierwsza to makieta planszy czasów dynastii Sui (581 – 618 r.) (Ilustracja 04); druga datowana na 654 r. (dynastia Tang) ceramiczna figurka o wym. 10x10 cm, wykonana w tzw. stylu Shoso-in (japoński skarbiec stylu azekurazukuri z okresu Nara VIII wieku) – bez krawędzi.(Ilustracja 05).

Podczas panowania dynastii Tang (618 - 907 r.) weiqi rozprzestrzeniło się na całe Chiny, dzięki temu w wielu grobowcach można odnaleźć figurki plansz, kamieni, misek a także malowidła ścienne i obrazy czterech cnót uczonego (qin – grę na instrumencie strunowym guqin, qi – grę strategiczną weiqi, shu – chińską kaligrafię i hua – chińskie malarstwo). (Ilustracja 06). Dlatego otoczenie cesarza: arystokracja, urzędnicy, wojskowi i uczeni grali w weiqi.

W Opowieściach o Trzech Królestwach, Sanguo Yanyi, (XIV-wiecznej powieści opowiadającej burzliwy okres Epoki Trzech Królestw), opisany jest przypadek generała Guan Yu, który został ranny zatrutą strzałą, a słynny lekarz Hua Tuo mu ją wyciągnął i oczyścił ranę. Podczas operacji Guan Yu wykazał się wyjątkową odpornością na ból, siłą umysłu i cierpliwością; prowadząc rozmowy, żartując, jedząc, pijąc i grając w weiqi, w czasie kiedy nóż chirurga wycinał zatruty mięsień, a krew się lała strumieniem.(Ilustracja 07). Guan Yu, znany również jako Guandi, dowódca w służbie Liu Bei (wojskowy i polityk, w 214 r. zyskał kontrolę nad Zachodnim Sichuan, pierwszy władca właśnie państewka Shu Han), po śmierci uznany za boga chroniącego cesarstwo i jego ludność. Stał się pierwowzorem króla Gesar Khan, który dla Tybetańczyków, Mongołów i Buriatów stał się bohaterem epickim starożytnego wodza i dowódcy wojskowego.

CDN - Zapraszam na kolejny wpis o śladach istnienia weiqi/mang w Tybecie

Weiqi czyli gra Go 4

Powiązane notki:

Legenda o weiqi

Popularność weiqi/Go w Azji Wschodniej

Zasady gry Go

Ślady mang/weiqi w Tybecie