Początki pisma chińskiego

Legendarnym wynalazcą chińskiego pisma był kronikarz Żółtego Cesarza, Cangjie, który wcześniej korzystał z pisma węzełkowego. Jednak przy jego profesji trudno mu było zapamiętać, co oznacza kolejny węzeł (a było ich bardzo dużo), dlatego postanowił wymyślić lepszy sposób rejestrowania myśli. Ostatecznie stworzył znaki chińskie, a ponieważ wszystkich nawet nie był w stanie spamiętać, 2 tysiące lat później, Konfucjusz zbędne 30 % wyrzucił poza granice Chin, dając początek pismom innych ludów.

Legenda głosi, że Cangjie miał cztery oczy, co wskazuje prawdopodobnie na chorobę polycoria. Ponieważ tworzył znaki nad brzegiem rzeki, wznoszone mu pomniki i świątynie znajdują się właśnie nad brzegami rzek. Imię legendarnego Cangjie zostało uhonorowane nazwą metody graficznej wprowadzania znaków chińskich do komputera, skrótowo określane CJ.

W Chinach pismo węzełkowe nie przetrwało do naszych czasów, nie znaleziono go w żadnych wykopaliskach archeologicznych. Jednak przypuszcza się, że istniało, bowiem skomplikowane supły do dziś służą jako ozdoby noworoczne przytwierdzone do papierowych lampionów lub jako dekoracje, również w świątyniach.

Zgodnie z odkryciami archeologicznymi, niektóre plemiona prachińskie potrafiły przekazywać swoje myśli i słowa za pomocą uproszczonych obrazków przedmiotów, ludzi i zwierząt, przedstawiając całe sceny na naczyniach i skałach. A więc Cangjie wcale nie wymyślił nowego systemu pisma, lecz zebrał doświadczenia i osiągnięcia zapewne wielu plemion – ujednolicając, systematyzując i modyfikując, aby mocą praw wydanych przez Huangdi miały obowiązywać na terenie całej domeny chińskiej.

Największą grupę pierwotnych znaków stanowiły uproszczone rysunki przedmiotów i zjawisk. Słońce przedstawiano jako kółko z kropką po środku, a księżyc podobnie, lecz lekko wygięty w kształcie sierpa. Człowiek posiadał dwie nogi i tułów.

Trudniej było przedstawić pojęcia związane z przestrzenią, ilością, jakością, a także czynności i stany.

Wymyślono pojęcie ponad, powyżej - przedstawione za pomocą kreski poziomej i umieszczonej nad nią kropki lub kreski pionowej. Analogicznie pojęcie pod, poniżej - ma pod kreską stanowiącą punkt odniesienia, umieszczoną kropkę lub pionową kreskę.

Pojęcie środka, tak ważnej definicji w kosmologii chińskiej, to prostokąt przecięty po środku linią pionową.

Znak strony lewej składał się z ręki i kątownicy, natomiast strona prawa przedstawiona była za pomocą symboli ręki i ust. Co mogłoby sugerować, że ręka prawa służy do jedzenia, natomiast lewa do pracy. Oczywiście nie należy wyciągać tak pochopnych wniosków, ale jakiś powód musiał istnieć.

Liczebniki różnie wyrażano. Cyfry od jeden do trzech przedstawiano za pomocą odpowiedniej ilości poziomych kresek. Natomiast cztery, sześć i osiem na zasadzie ich dwudzielności, a w cyfrze osiem nawet dwukrotnie.

Większą ilość rzeczy wyrażano za pomocą dwukrotnie lub trzykrotnie powtórzenia podstawowego elementu. Dwa drzewa to las, a troje ludzi to tłum.

Król to wang i jest symbolizowany przez trzy kreski poziome, połączone czwartą pionową. Co można zinterpretować następująco: trzy kreski symbolizują niebo, ziemię i człowieka, a czwarta łączy je w potęgę władcy panującego nad bogami w niebie, ludźmi na ziemi i duchami pod ziemią.

Czasownik zmęczyć się zawiera drzewo i ogrodzenie, co oznacza, że zmęczeni ludzie zatrzymują się w cieniu drzewa i otaczają przed wrogiem zabezpieczeniem w formie ogrodzenia. Odpoczywać składa się z człowieka i drzewa, a więc strudzony wędrowiec chłodzi się w cieniu drzewa.

Jeśli było to tylko możliwe starano się tak dobierać lub składać znaki złożone, aby ich konstrukcja była logiczna.

Polecam sympatyczny filmik traktujący etymologię chińskich znaków