Wróżby, trygramy i heksagramy

Nawet najwięksi sceptycy, od czasu do czasu, lubią zaglądnąć do horoskopu, czy pozwolą sobie powróżyć.

Legendarny praojciec i ujarzmiciel przyrody, półbóg Fuxi przysłużył się w opanowaniu zastosowania trygramów.

Podczas połowu ryb, nagle z głębiny rzeki wynurzył się smok pod postacią hipopotama, którego skóra była pokryta tajemniczymi znakami. Było ich osiem, a wspólną ich cechą było to, że każdy z nich składał się z trzech całych lub w połowie przerwanych kresek. Wszystkie znaki wyczerpywały kombinację potrójnego, przemiennego ułożenia linii ciągłych i/lub przerwanych. Fuxi musiał szybko zapamiętać konfigurację znaków, bo w każdej chwili hipopotam mógł się ponownie zanurzyć w nurcie rzeki.

I tak półbóg posiadł tajemnicę magicznych znaków, za pomocą których można przedstawić wszystko co istnieje, co istniało i co będzie istnieć we wzajemnych oddziaływaniach. Dzięki tym znakom można poznać wolę bogów i przeznaczenie człowieka, przewidywać zmiany jakie nastąpią u ludzi i w przyrodzie.

Kreski ciągłe są symbolem aktywnej, męskiej energii yang, natomiast przerwane po środku – biernej, żeńskiej energii yin.

Gdy Fuxi przeanalizował otrzymany od bogów dar, wezwał do siebie kilku najstarszych i najbardziej doświadczonych mężczyzn swojego szczepu i opowiedział o przygodzie nad rzeką, jednocześnie wtajemniczając w znaczenie świętych znaków zesłanych z Nieba.

Kreski zawarte w każdym znaku stawia się od dołu, co oznacza, że najniższa kreska jest pierwszą, a najwyższa trzecia – ostatnią.

Najważniejszy znak to trzy ciągłe kreski, stanowi największe stężenie męskiej siły yang, nazywany Qian, jest symbolem okrągłego Nieba w przyrodzie oraz władcy i ojca rodziny.

Kolejny, to trzy przerywane kreski, symbol największej koncentracji żeńskiej siły yin, nazywany Kun, reprezentuje kwadratową Ziemię w przyrodzie, a w społeczeństwie matkę.

Następny, to gdy najniższa kreska jest ciągła, a dwie następne przerywane. Nazywany Zhen, jest personifikacją najstarszego syna, a w przyrodzie symbolem piorunów.

Przeciwieństwem jego jest trygram Xun, gdzie najniższa kreska jest przerywana, a kolejne ciągłe. Oznacza najstarszą córkę, a w przyrodzie drzewa i deszcz.

Trygram Kan ma pośrodku linię ciągłą, czyli męska, a na górze i dole przerywane, czyli żeńskie. Jest symbolem drugiego, według starszeństwa syna, a w przyrodzie reprezentuje wodę i księżyc.

Jego odwrotność , Li, tzn. gdy kreska środkowa jest przerywana, jest symbolem drugiej córki w rodzinie, a w przyrodzie ognia i słońca.

Ostania grupa trygramów to, gdy pierwsze dwie kreski są przerywane (Gen) – to symbol najmłodszego syna oraz gór. Jego odwrotność, gdy dwie pierwsze są ciągłe (Dui) – to symbol najmłodszej córki oraz błot głębinowych i przybrzeżnych.

Trygramy oznaczają w czasoprzestrzeni wszystko to co jest najpotrzebniejsze do współdziałania, funkcjonowania i uzupełniania relacji wszystkich elementów i czynników występujących w naturze. Najpotężniejsze we wszechświecie są Niebo i Ziemia, a ponadto Słońce, Księżyc oraz deszcze i pioruny. Dzięki ich wzajemnemu oddziaływaniu dokonują się niezliczone przemiany w przyrodzie, które mają swoje umocowanie w oddziaływaniu męskich sił yang oraz żeńskich sił yin. Natomiast na Ziemi niezbędnymi są ogień, woda, góry i błoto. A co się tyczy ludzi, najważniejszy jest ojciec i matka oraz przestrzeganie starszeństwa wśród rodzeństwa.

Gdy plemienni starcy przemyśleli właściwości świętych trygramów, Fuxi mógł przystąpić do wyjaśnienia jak można wykorzystać tę wiedzę, odczytując wolę bogów i przyszłość ludzi. Do glinianego dzbana wrzucił dwa rodzaje gałązek krwawnika (roślina lecznicza), gdzie część z nich była ponacinana. Pokłonił się bogom, a w słowach modlitwy zadał nurtujące go pytanie. Po czym kolejno wyciągał po jednej gałązce krwawnika, układając od dołu, jedną po drugiej, aż uzyskał jeden z ośmiu już znanych trygramów. I to była symboliczna odpowiedź bogów na zadane pytanie. Najpierw sens wróżby tłumaczył sam Fuxi, aż starcy przyswoili treść, znaczenie i interpretację wyroków boskich. W późniejszych latach umiejętność tę przekazywano z pokolenia na pokolenie i tylko nielicznym, specjalnie wybranym i wykształconym osobom.

Ponieważ trygramy były bardzo proste, więc bardzo szybko okazało się, że nie wystarczają dla uzyskania pełnej przepowiedni. Wówczas nad wcześniej ułożonym symbolem, powyżej dokładano jeszcze jeden. Połączone w ten sposób pary utworzyły 64 magiczne znaki zwane heksagramami, składające się z sześciu kolejnych ciągłych lub przerywanych linii.

Owe 64 heksagramy stały się podstawą najstarszej chińskiej księgi wróżbiarskiej, słynnej konfucjańskiej Księgi przemian (Yijing) zwanej również I-cingiem, I-chingiem czy I-kingiem.

Księga Przemian (Yijing) powstała przed Konfucjuszem, wchodzi w skład Pięcioksięgu Konfucjańskiego (podstawy etyki i filozofii chińskiej, odpowiednika naszej Biblii) i należy do kanonu taoizmu i konfucjanizmu.

Księga przemian była i jest używana do wróżb, które w starożytnych Chinach pełniły wyjątkową rolę przy sprawowaniu władzy, obieraniu cesarza, organizowaniu wszelkich ceremonii (ślub, pogrzeb, koronacja), wypraw wojennych itd.

Zacytuję Wolframa Eberharda Symbole chińskie str. 262:

Podczas gdy osiem trygramów należy rozumieć jako "skondensowaną postać kosmosu" (Marcel Granet), za pomocą 64 heksagramów określone są wszystkie ludzkie kondycje, sytuacje i stany; jest to pewnego rodzaju genialna formuła świata.

Jeśli ktoś jest zainteresowany – w Wikipedii znajdzieinterpretację każdego z 64 heksagramów. Można równie zaglądnąć do książki pani Piaseckiej I-cing w obrazkach. Samemu można powróżyć za pomocą monet.

W chińskich świątyniach taoistycznych i u wróżbitów losuje się jeden z 64 patyczków, który wskazuje na jeden z rozdziałów Księgi przemian. Kapłan albo wróż wyciąga karteczkę z jego tekstem i za opłatą odczytuje oraz interpretuje w odniesieniu do konkretnej osoby przekaz wyroczni, czy porady. Pełna wróżba wymaga losowania aż ośmiu heksagramów, a więc opłata jest odpowiednio wyższa.

Ponieważ nie odnaleziono żadnych trygramów ani heksagramów na przedmiotach pochodzących z epoki dynastii Shang (1600 – 1046 p.n.e.) – przypuszcza się, że stworzył je młodszy brat pierwszego króla dynastii Zhou, króla Wu (panowanie 1046 – 1043 p.n.e.), Zhou Gong Dan. Trygramy widnieją często na strojach sławnych mężów, jak Jiang Ziya (jako bohater powieści znany również: Lü Shang, Jiang Tai Gong, Tai Gong Wang i Shang FuShang), który przyczynił się do pokonania dynastii Shang. Był wybitnym strategiem wojskowym, astronomem i przywódcą sekty taoistycznej. Trygramy i heksagramy występują również jako elementy dekoracyjne na naczyniach dynastii Zhou (1046 – 256 p.n.e.).

Źródła: Wolfram Eberhard – Symbole chińskie, Tadeusz Żbikowski – Legendy i pradzieje Kraju Środka, Wikipedia

POWIĄZANE NOTKI:

Księga Przemian Yijing znana jako I-cing

Księgi Wróżebne

Wróżby monetami i tabletem

Wróżenie patyczkami krwawnika