Uczciwy jak Polak

 Zgubiłeś portfel? Jeśli w Polsce to jest nadzieja

     W uchodzącym za najlepsze czasopismo naukowe na świecie, Science opublikowano wyniki interesujących, sprytnych badań  poziomu uczciwości obywateli wybranych państw. W tym celu czterech naukowców (Alain Cohn, Michel Marechal, Dawid Tannenbaum i Christian Zund) postanowiło poświęcić ponad 17 tysięcy portfeli, w 40 państwach.

Eksperyment główny

    W każdym z państw autorzy odwiedzili od pięciu do ośmiu miast, w których oddawali do wybranych instytucji „znaleziony” portfel. Portfele oddawano do jednej z pięciu grup instytucji: 

1. banki,

2. teatry, muzea i inne instytucje kulturalne,

3. poczty,

4. hotele,

5. posterunki policji, sądy i inne urzędy publiczne.

    Portfele były przezroczystymi pudełkami na wizytówki, dzięki czemu odbiorcy nie musieli otwierać portfela, aby poznać jego zawartość. W każdym portfelu znajdowały się trzy wizytówki, lista zakupów i klucz. Na wizytówkach podane było nazwisko właściciela i jego adres e-mailowy. Lista zakupów i wizytówki były napisane w języku danego państwa, tak, żeby zasygnalizować, że właściciel jest krajanem. Portfele różniły się jedynie tym, że w niektórych były dodatkowo pieniądze, a inne pyły puste. Portfele z pieniędzmi zawierały równowartość (mierzoną siłą nabywczą) 13,45 dolarów amerykańskich. Po wejściu do budynku asystent autorów artykułu podchodził do pracownika i pokazując portfel mówił, że znalazł go w pobliżu. Następnie przesuwał portfel do pracownika i pytał czy może się ty zająć, bo sam się śpieszy i nie ma czasu. 

Najważniejsze wnioski eksperymentu głównego:

1.  niemal we wszystkich państwach, poza Meksykiem i Peru, ludzie częściej oddawali portfele z pieniędzmi (rysunek 1.)
2.  wskaźniki uczciwości obywateli różnią się znacznie, w zależności od państwa

rys. 1. Procent zwrotu portfeli w poszczególnych państwach.

Eksperyment dodatkowy

    Ponieważ zauważono większą skłonność do zwrotu portfela, w przypadku gdy zawierał on pieniądze, postanowiono zbadać co się stanie, gdy zwiększy się ilość pieniędzy w portfelu. Tym razem zbadano tylko trzy państwa – USA, Wielką Brytanię i Polskę. W "znalezionym" portfelu zwiększono pięciokrotnie ilość gotówki, znajdowało się teraz w nim 94,14 dolarów amerykańskich (cały czas z korektą do siły nabywczej). Wyniki tego eksperymentu, połączone wynikami eksperymentu głównego zamieszczone są na rys. 2.

rys. 2. Wyniki badań dodatkowych.

    W obydwu eksperymentach znakomicie wypadła Polska. Jestem dumny. Sam byłem kilkukrotnie po różnych stronach barykady. To naprawdę bardzo przyjemne usłyszeć w telefonie - znalazłem pana portfel.