Masakra na placu Grzybowskim 1904

Terrorystyczny atak OB PPS w 1904, podczas którego członkowie PPS strzelali z tłumu do policjantów, ściągając na tłum ogień zwrotny.

Ta pierwsza głośna akcja Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej odbyła się 13 Listopada 1904 na placu Grzybowskim w Warszawie: Z mszy patriotycznej wychodzą ludzie; PPS-owcy wmieszali się w tłum, wznieśli czerwony sztandar i z tłumu zaczynają strzelać do policjantów. Kilku stróżów prawa pada martwych; Po czym PPS-owcy się zwijają, a policjanci odpowiadają ogniem w tłum. Kilku żandarmów nie żyje, w tłumie też są martwi i ranni, a PPS-owcy bezpiecznie uciekli. Po akcji PPS-owcy byli niezwykle dumni, ponieważ „pierwszy raz od Powstania Styczniowego Rosjanie uciekają”. Kilkanaście osób zginęło, żeby sobie chłopcy mogli zaszpanować i podbić swoje ego.

Występując w październiku 1904 r. w Krakowie podczas konferencji Centralnego Komitetu Robotniczego PPS Piłsudski mówił: „Otóż – w takiej chwili, kiedy przewrót jest możliwy, my milczymy i sami dobijamy kwestię polską. Nam milczeć teraz nie wolno! Polityka nie jest matematyką. Obliczyć i przewidzieć wszystkiego niepodobna. Ale dopóki społeczeństwo jest bierne, spodziewa się wszystkiego od wypadków, od innych, tylko nie od siebie – nic nie nastąpi. Nawet w razie likwidacji caratu, jeśli żadne zmiany nie zajdą, czyż nie znajdziemy się w tym położeniu, że będzie za późno? (…) Przejście do nowej taktyki jest koniecznością, nawet gdyby ta doprowadziła do powstania, utopionego we krwi. Taniej nas to będzie kosztowało niż dzisiejsza martwota”. (J. Piłsudski „Pisma zbiorowe. Uzupełnienia”).

W następnych latach polscy terroryści zorganizowali ponad 2500„akcji”. Wysadzano mosty, napadano na pociągi przewożące pieniądze, mordowano policjantów, urzędników i żołnierzy, a przy okazji wielu postronnych cywili poniosło śmierć. Ci romantyczni „patrioci” marzący o zbrojnym odzyskaniu niepodległości byli dupkami mającymi gdzieś „życie zwykłych polaków”.