KACZY DÓŁ

Kaczy Dół – dawna nazwa Międzylesia, osiedla w Wawrze.

Początków osiedla należy szukać już w drugiej połowie XV wieku u zbiegu dróg z Miłosny do Zerzenia i z Borkowa do Zastowa powstała osada Kaczkowo. Nazwa ta występuje po raz pierwszy w zapiskach sądowych z 1551 roku. Pojawia się jeszcze kilkakrotnie na dokumentach z lat 1591-1661. Umiejscowiona w ówczesnej parafii zerzeńskiej i powiązana z Wolą Zyrzeńską, Zagoździem i Borkowem dowodzi, że chodzi tu o osiedle, które dało początek Kaczemu Dołowi, a potem dzisiejszemu Międzylesiu.

W drugiej połowie XVIII wieku, dokładnie w tym samym miejscu i w tej samej okolicy w zapisach i na mapach pojawia się nazwa Kaczydół. Wydana w Warszawie, w 1827 tabela miast, wsi i osad podaje, że Kaczydół jest wsią prywatną położoną w powiecie warszawskim, w parafii Zerzeń, zamieszkałą przez 26 mieszkańców w 5 domach gospodarskich.

Od lat trzydziestych XIX wieku zmienia się pisownia nazwy wsi na Kaczy Dół. Przełomowym znaczeniem było zbudowanie trasy Kolei Nadwiślańskiej w 1877 roku i stacji kolejowej w Wawrze. Specyficzne właściwości zdrowotne i lecznicze okolicy zaczęły ściągać w sezonie letnim mieszkańców z przeludnionej Warszawy na wypoczynek. Na rozparcelowanych działkach zaczęły powstawać obszerne domy, w których letnicy mogli wynajmować pokoje, rolnicy zaczęli przestawiać się z gospodarki samowystarczalnej na towarową (zbyt towarów gwarantowali nowi mieszkańcy i letnicy). Na teren ten zwrócili również uwagę przemysłowcy. Początkowo budynki wznoszono dość dowolnie, na rozległej przestrzeni, ale wzdłuż ciągów komunikacyjnych. Ograniczeniem były granice kompleksów leśnych.

Z Wawra, przez Kaczy Dół do Miłosny kursował tramwaj konny. Jego tor przebiegał po wschodniej stronie dzisiejszego toru PKP, a trasa biegła obecnymi ulicami: Wydawniczą, Pożaryskiego, Żegańską, al. Dzieci Polskich i dalej przez Wiśniową Górę.

Na początku drugiej dekady XX wieku Kaczy Dół posiadał 122 domy i 787 stałych mieszkańców oraz własny posterunek policji. W 1921 r. miejscowość składała się z trzech osad: letniskowej, rolniczej i fabrycznej. Od początku XX wieku poza strefą letnisk działały: huta szkła "Rokitno", będąca własnością p. Dworzyńskiego, i Fabryka Wyrobów Żelaznych "Wawer" – własność M. Szpitbauma. Łącznie obie firmy zatrudniały 212 robotników. O metalowym profilu były też zakłady drucianych wyrobów Edmunda Chrzanowskiego i fabryka M. Lisowski Spółka Akcyjna.

W 1924 roku Kaczy Dół został wyłączony w wiejskiej gminy Zagóźdź i przyłączony do nowo utworzonej gminy Falenica-Letnisko. Dla osiedla zmiana była korzystna, ponieważ wkrótce Falenica zdobyła się na własną elektrownię, która obsługiwała wszystkie miejscowości wchodzące w skład gminy. W 1928 r. wznawia działalność Ochotnicza Straż Pożarna, która w 1929 otrzymuje nową remizę. W 1931 r. architekt Adam Paprocki opracował nowy ogólny plan przestrzennego zagospodarowania terenów Kaczego Dołu, równocześnie respektujący wcześniejsze podziały własnościowe i charakter zabudowy. Projektowana prostokątna sieć nowych ulic została podporządkowana głównym, istniejącym tu wcześniej gościńcom. Do wybuchu wojny plan zrealizowano tylko częściowo.

W 1932 roku powstał komitet obywatelski budowy przystanku na linii otwockiej PKP, ponieważ osiedle nie posiadało dotychczas żadnej stacji (funkcjonował tylko przystanek kolejki dojazdowej tzw. Kolejki Jabłonowsko-Karczewskiej). W tym samym roku, na prośbę mieszkańców, zmieniono też nazwę miejscowości na Międzylesie. Śladem dawnej nazwy pozostała ulica Kaczy Dół. W 1939 roku, na wiosnę Międzylesie wraz z Aninem wydzielone zostały z gminy Falenica i przyłączone do gminy Wawer. W 1951 włączono Międzylesie do obszaru administracyjnego stolicy.