W komentarzach pod wspomnianą notką pojawiły się argumenty, że GDYBY wybudowano WSZYSTKIE planowane suche zbiorniki retencyjne na Nysie Kłodzkiej, to powodzi by tam nie było. W licznych komentach najczęściej powtarzano, że planowano wybudować 16 zbiorników a ostatecznie powstały 4. Tymczasem prawda jest nieco inna: przede wszystkim te cztery zbiorniki powstały PRZED koncepcją wybudowania kolejnych a z nadających się pod budowę lokalizacji (16) wytypowano te najlepsze i ostatecznie zdecydowano się na projekt wybudowania dziewięciu zbiorników:
"Wybór najlepszego wariantu
W ramach koncepcji uznano, że najlepszy wariant będzie wybierany dla każdej zlewni oddzielnie. W efekcie analizy
wybrano następujące warianty:
1. Nysa Kłodzka: WN4 – zbiornik Długopole Górne i Wilkanów
2. Biała Lądecka: WB3 – zbiornik Bolesławów, Goszów, Radochów, Konradka i Skrzynczana
3. Ścinawka: WS2 – zbiornik Sarny i zbiornik Ścinawka Górna
W efekcie z 16 analizowanych zbiorników do realizacji proponuje się 9."
http://www.ratujmyrzeki.pl/dokumenty/Uwagi_KRR_Kotlina_Klodzka.pdf
.Czyli miało powstać nie 16 a 9 zbiorników. Pytanie jednak, czy faktycznie uratowałyby Nysę i inne miejscowości przed powodzią.
W sieci nie ma dostępnych planów budowy tych zbiorników, nie można też znaleźć informacji o ich planowanej pojemności, ale można ją z grubsza oszacować na podstawie tych czterech zbiorników, które zrealizowano wcześniej. Łączna pojemność zrealizowanych zbiorników to 18 mln m3. Przyjmijmy, że pojemność pozostałych to co najmniej tyle samo co obecnie razy dwa (18 mln m3) plus 10% z 18 mln m3 na dziewiąty zbiornik (ok. 2 mln m3). Łącznie będzie to więc 18x2+2=38 mln m3. Czy to dużo? Według danych dostępnych w sieci przepływ powodziowy w Nysie 15.09.2024 osiągnął ponad 2000 m3/s. Dla porównania: Wisła u ujścia zwykle niesie 1000 m3/s.! Oczywiście tak ogromny przepływ wystąpił szczytowo, podczas przechodzenia fali kulminacyjnej w Nysie i na pewno był nieco mniejszy powyżej tej miejscowości. Jest też oczywiste, że planowane do realizacji zbiorniki (9) powstać miały w różnych miejscach na różnych dopływach Nysy o mniejszych przepływach. Sądzę jednak, że nie ma sensu rozpatrywanie każdorazowo odzielnych przypadków, gdyż mniejszym przepływom na tych dopływach odpowiada też mniejsza pojemność poszczególnych zbiorników, np. 1,3 mln m3 w Stroniu Śląskim odpowiada maksymalnemu przepływowi w tym miejscu 320 m3/s. A wszystkie te zbiorniki miały przechwycić masy wody wpadające do Nysy i pomóc obniżyć falę powodziową.
Przyjmijmy więc, że maksymalny przepływ podczas przechodzenia fali kulminacyjnej 2000m3/s trwał przez 6 godzin.
2000x60sekx60minx6godz = 43,2 mln m3...
43,2 mln m3 kontra 38 mln m3...
Czy tak duży przepływ wynikał z uszkodzenia zbiornika/ów, i czy tych przerwań zbiorników nie byłoby w przypadku realizacji wszystkich planów?
Sprawdźmy.
15.09 o północy przepełnieniu uległ zbiornik Międzygórze na rzece Wilczce. Jest to zbiornik zlokalizowany w górnym biegu rzeki Wiczki... Powyżej Miedzygórza nie planowano kolejnych zbiorników!!! Dodatkowy zbiornik miał powstać poniżej, w Wilkanowie. (wątpliwe by powyżej znaleziono miejsce na zbiornik o istotnej pojemności) W sytuacji ogromnej fali powodziowej powstałej po przerwaniu zapory w Międzygórzu Wilkanów na pewno by nie wytrzymał - taka masa wody jest jak tsunami. A gdyby doszło do połączenia tych mas wody... koszmar!
Nieco później, o 24.40 woda przelewała się przez zaporę w Stroniu Śląskim, w górze rzeki Biała Lądecka na jej dopływie Morawce. Tutaj według dostępnych informacji planowano budowę zbiornika Bolesławów zlokalizowanego tuż powyżej obecego zbiornika. Jednak jeśli spojrzy się na mapę to nie widać, by ten zbiornik mógł być istotnie duży - niewiele jest tu miejsca.
Ostatecznie tama w Stroniu Śląskim pękła ok. 10:35 15.09 co doprowadziło do powstania katastrofalnej fali powodziowej...
Jest też inna kwestia. Zbiornik w Stroniu Śląskim jest (był) bardzo stary, ukończono go w 1908 roku, i choć był modernizowany to techncznie nie przystawał do obecnych realiów i wymagań. Być może więc - to moje podejrzenia, biorąc pod uwagę bliskość planowanego zbiornika Bolesławów - miał on przejąć rolę obecnej, przestarzałej zapory a nie ją uzupełniać. Niestety jest to tylko moja teoria, której - z racji nie upublicznienia programu budowy tych zbiorników - nie jestem w stanie udowodnić. Wydaje mi się jednak bardzo prawdopodobna biorąc pod uwagę brak miejsca w dolinie Morawki w tym miejscu oraz bliskość lokalizacji "starego" zbiornika.
"W niedzielę około godz. 10:35 ze względu na ciągły napór wody na konstrukcję zbiornika doszło do rozmycia zapory ziemnej i woda przelała się przez obiekt w całkowicie niekontrolowany sposób. Zbiornik w Stroniu Śląskim był przygotowany na przepływ rzędu 70-80 m sześc. na sekundę, a przyjął falę powodziową 320 m sześc. na sekundę, czyli czterokrotnie większą. Należy podkreślić, że dokładne przyczyny awarii zbiornika muszą zostać szczegółowo zbadane" – podano."
"Obiekt mógł pomieścić do 1,38 mln m sześc. wody, przy dozwolonym odpływie 35,5 m sześc. na sekundę."
Tymczasem dopływ feralnego dnia na Morawce, będącej dopływem Białej Lądeckiej, będącej dopływem Nysy Kłodzkiej wynosił 320 m3/sek !(!!!). Uwzględniając, że maksymalny odpływ to 80 m3/sek mamy 320 - 80 = 240 m3/s. Jako, że obiekt ten pomieścić mógł DO 1,4 mln m3 wody to zapełniony został w mniej niż DWIE GODZINY!!! (SIC!!!)
https://businessinsider.com.pl/gospodarka/co-zniszczylo-zbiornik-w-stroniu-slaskim-wynik-sledztwa-wod-polskich/jk3vr7w
Uwzględniając powyższe dane smiem wątpić, czy planowany zbiornik w Bolesławowie uchroniłby przed zniszczeniem zbiornik w Stroniu. Mógł co najwyżej o godzinę lub dwie opóźnić katastrofę ale przy tak kolosalnych przepływach to było maksymalne czego mógł dokonać dodatkowy zbiornik. I tak, w sytuacji powodziowej są to dwie bezcenne godziny dające dodatkowy czas służbom na ewakuację.
Poniżej Stronia Śląskiego, na Białej Lądeckiej powstać miał zbiornik Goszów - nie mógłby więc uratować zbiornika w Stroniu Ślaskim.
16.09.2024 pekła zapora zbiornika Topola. Jest to zbiornik na Nysie Kłodzkiej powyżej zapory Otmuchów i Nysa. POWYŻEJ, czyli pierwszy z tych trzech zbiorników. Tu nie ma też żadnych dostępnych informacji, by miały powyżej lub poniżej tej trójki zapór powstać dodatkowe obiekty.
Sądzę więc, że powyższe dane to wystarczające dowody by obalić twierdzenia, że dodatkowe zbiorniki uratowałyby przed uszkodzeniem obecne zbiorniki i by istotnie zmniejszyły zagrożenie powodziowe. Wręcz przeciwnie, w co najmniej jednym przypadku istnienie zbiornika zwiększyło szkody powodziowe, choć musze tu uwzględnić, że był to zbiornik bardzo stary, nie przystający do obecnie projektowanych i budowanych tego typu obiektów.
I w conajmniej jednym wypadku, GDYBY wybudowano DODATKOWY zbiornik katastrofa byłaby jeszcze większa, mogłoby dojść do tak zwanego efektu kaskady.
Edycja notki: po przeanalizowaniu danych z geoportalu i mapy topograficznej w połączeniu z mapą zagrożenia powodziowego wydaje mi się, że miejsce na planowany zbiornik w Bolesławowie planowano tu:
Dla porównania, istniejący (zniszczony) zbiornik suchy w Stroniu Śląskim:
W takim przypadku byłby to zbiornik dodatkowy a nie zastępujący Stronie Śląskie, ale też o znacznie mniejszej pojemności - nie ma tu miejsca na większe zbiorniki.
Czy regulacja rzek pomogła lub pomogłaby ograniczyć skutki powodzi?
Zobaczmy na stan istniejący:
Rzeka Nysa Kłodzka na wielu odcinkach wygląda tak:
Jest to więc, tak jak i jej dopływ Biała Lądecka ciek mocno uregulowany, ograniczony gęstą zabudową, przegrodzony jazami. Tu moje osobiste spostrzeżenie: ja wiem, że miejsca jest tam mało, ale do jasnej cholery, zabudowania tak blisko rzeki to wręcz błaganie o katastrofę! Cisną się na usta pewne pytania, pewne wnioski ale pomine je tutaj, za wcześnie jest jeszcze na kontrowersyjne i bolesne uwagi. Wiem, że nie da się przenieść dużych i historycznych miast - one były, będą i są zalewane co kilka, kilkanaście lat, tak było od średniowiecza i tak będzie. Ale kto pozwolił na zabudowę dosłownie na brzegu rzeki w ostatnich dekadach?
Poniżej, zdjęcia Kotliny Kłodzkiej z 1997 i 2022 roku dzięku Google Earth Net:
Jeśli chodzi o zalesienie kotliny to nie widać tutaj większych zmian od 1998 do 2022 roku. Jest ono dość małe, ograniczone do wysokich parti górskich zboczy, jednak - co muszę przyznać nieco mnie zaskoczyło - nie zmienia się. Po części jest to skutek ochrony przyrody, po części tego, że co było do wycięcia zostało już wyciętę a mimo wszystko jakiś rozsądek jest i ludzie zdają sobie sprawę, co by było, gdyby te szczyty były całkiem bezleśne.
Podsumowując:
- Dodatkowe zbiorniki NIE UCHRONIŁYBY mieszkańców Kłodzka czy Stronia Śląskiego przed żywiołem wielkiej wody, wbrew temu, co wielu tu twierdzi.
- Nysa Kłodzka i jej największe dopływy zostały silnie uregulowane, co również nie uchroniło przed powodzią. Część infrastruktury przeciwpowodziowej - i zauważyłem to nie ja a inni zainteresowani tematem - jest kompletnie bez sensu. Na niektórych odcinkach obwałowania chronią pola a jazy w poprzek rzek często stwarzają dodatkowe zagrożenie spiętrzenia wód.
- Zatrważająca jest ilość zabudowań mieszkalnych, usługowych, turystycznych i przemysłowych w dolinach rzek kotliny. O ile jeszcze można to zrozumieć w dużych i starych miastach tak poza nimi jest to IMO niedopuszczalne.
Poniżej dla przykładu część Stronia Śląskiego PONIŻEJ zapory, powstała w ostatnim czasie:
Edycja: właściwie to większa część miasta tak wygląda...
Poniżej fragment Stronia Śląskiego z nałożoną w Geoportalu warstwą zagrożenia hydrologicznego BEZ UWZGLĘDNIA AWARII ZAPORY:
- Niska ale stała lesistość Kotliny miała taki sam wpływ na powódź w 1997 jak i w 2024 roku. To są wnioski, przyznaję, odbiegające od tez głoszonych przez ekologów. Kwestia ta wymaga więc dalszego wyjaśnienia i ewentualnego sprostowania.
Podtrzymuję więc moje stanowisko z poprzedniej notki a wręcz radykalizuje.
Inne tematy w dziale Gospodarka
