Ziemie Zabrane - ustawowe rozpijanie Polaków Białorusinów i Ukraińców 1842/47

Wśród licznych przejawów działan moskiewskiego aparatu władzy, który w okresie paskiewiczowskim bzposrednio albo pośrednio działał na niekorzyść polskiego narodu, społeczeństwa i kultury, wypada wymienić kwestię manipulacji konsumpcją wódki. Otóż w roku 1842 wprowadzono w Cesartwie Rosyjskim urzędowe rozróżniennie w cenach minimalnych alkoholu na terenie ziem dawnej Rzeczypospolitej (gdzie były one niższe) oraz na terenie guberni rosyjskich (gdzie były one wyższe). To w oczywisty sposób prowadziło (często wbrew formalnym deklaracjom) do wszystkich konsekwencji związanych z próbami rozszerzenia zjawiska pijaństwa na ziemiach poslkich.

Na podstawie ustawy z czerwca 1842 roku o sprzedaży trunków "w wolnych miejscach", na terenie poskich Ziemi Zabranych car Mikołaj I ustalił stosunkowo niskie w stosunku do terenów rosyjskich ceny wódkii zarazem nie pozwolił na sprzedaż wódki za cenę niższą od ustanowionej przez komiety gubernialne, (za co odpowiedzalne były tzw, komitety powiatowe oraz wybrani deputaci szlacheccy). Ustalono wówczas tzw. gubernie uprzywilejowane ( zniżśza minimanla nceną wódki); czyli: witebską, mohylewską, mińską, wileńską, grodzieńską, kowieńską, kijowską, wołyńską, podolską, oraz: czernihowską, połtawską, charkowską. Jak łatwo zauważyć były to zamieszkałe przez Polaków, Białorusinow i Ukraińców ziemie Rzeczypospolitej Polskiej.

Ze względu na oczywiste różnice w cenach wódki, od stycznia 1847 roku wprowadzono dodatkowe przepisy, mające dokładnie zablokować jakikolwiek przemyt wódki z guberni polskich na teren guberni rosyjskich. (były to tzw. "przepisy ściągające się do zapobieżenia przemycaniu wódki z uprzywilejowanych gubernii"). Pozwolono jednak na terenie guberni rosyjskich, bezposrednio graniczących z guberniami polskimi - w odległosci 10 wiorst od granicy z ziemiami dawnej Rzeczypospolitej - na sprzedaż alkoholu w zniżonej cenie - tj. dwóch rubli srebrem za jedno wiadro wódki.

Jak zatem widać, w okresie paskiewiczowskim carat starał się doprowadzić do zmniejszenia produkcji i konsumpcji wódki na terenie guberni rosyjkich, przy jednoczesnym utrzymywaniu niższej ceny na ten alkohol na terenie ziem polskich, znajdujących się pod moskiewskim panowaniem.