Procedura ustanawiana przepraw promowych i pobieranych tam opłat w Krlestwie Polskim epoki paskiewicyowskiej – przykłady z guberni mazowieckiej, lubelskiej i płockiej
Procedurę ustanawiana przepraw promowych w okresie paskiewiczowskim oraz wysokości pobieranych tam opłat można prześledzić na kilku przykładach rzeczowych.
I tak, w październiku 1839 roku Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych Duchownych i Oświecenia Publicznego pismem wniosła do Rady Administracyjnej o wydanie zgody na ustanowienie pod - znajdującą się w Guberni Mazowieckiej - wsią Zbytkami (w należących do hrabiego Aleksandra Potockiego dobrach Wilanów) przewozu rzecznego, oraz o ustanowienie odpowiedniej opłaty przewozowej. Rada Administracyjna postanowieniem z tego samego października 1839 roku wniosek zatwierdziła.
Faktyczny rząd Królestwa wskazywał na potrzebę ustanowienia tu opłaty taryfowej trzeciej klasy, zgodnie z artykułem 4 postanowienia Namiestnika królewskiego z lipca 1818 roku. Taryfę tę zatwierdzili ostatecznie w listopadzie 1839 roku „dla przewozu w Zbytkach” dyrektor główny prezydujący w KRSWDiOśP Szypow oraz p.o. dyrektora wydziału ministerialnego - rzeczywisty radca stanu baron von Schultz. Podpisujący ogólną informację w tej kwestii w listopadyie 1839 roku Franciszek hr Potocki wskazywał na potrzebę przechowywania oryginalnej taryfy przyznanej oznaczonej dla tego przewozu w domu dozorcy, gdzie miał się też znajdować drukowany egzemplarz ustawy namiestnika Zajączka z lipca 1818 roku.
Co więcej, mazowiecki gubernator cywilny domagał się także wystawienia przy przeprawie zapisów taryfowych „na tablicy drewnianej olejno malowanej”, która musiała być poświadczona za zgodność przez lokalny rząd gubernialny i opatrzona pieczęcią tegoż organu administracyjnego. Aby zapewnić „dogodniejsze /…/ zawiadomienie przejeźdżających” tablicę należało umieścić na słupie zlokalizowanym przy samym przewozie od strony wsi Zbytki. Potocki informował jeszcze w listopadzie 1839 roku o kilku dodatkowych zagadnieniach proceduralnych. Po pierwsze, żądał on aby każdy z przejeżdżających stosował się do obowiązującej taryfy. Po drugie, wskazywał Komisarza Obwodu Warszawskiego jako osobę odpowiedzialną za urzędowe przestrzeganie, aby nie pojawiały się nadużycia, ani przy poborze myta, ani przy jego opłacaniu. Wreszcie hr. Potocki informował wójtów i burmistrzów o potrzebie standardowego podania do wiadomości tak postanowienia Rady Administracyjnej z października 1839 roku, jak i samej taryfy trzeciego rzędu dla przeprawy z Zbytkach, oraz rozporządzeń rządu gubernialnego w tej mierze.
Innym wydanym w roku 1839 postanowieniem Rady Administracyjnej w zakresie przewozów, była decyzja tej instytucji z października 1839 roku, przyznająca prawo poboru opłaty przewozowej na Bugu pod (będąca własnością Józefa Zielińskiego) wsią Dręszewem, znajdującą się w Obwodzie Stanisławowskim. Decyzja ta została wydana na wniosek Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, Duchownych i Oświecenia Publicznego z października 1839 roku. Decyzją Rady Administracyjnej pod wsią Dręszewem miano ustanowić połączenie promowe „do przewozu”, gdzie obowiązywała taryfa klasy czwartej – zgdonie z zapisami artykułu 4-go postanowienia gen. Zajączka z lipca 1818 roku.
Podobnie jak w wypadku przedstawionym powyżej, taryfę czwartej klasy dla Dreszewa w listopadzie 1839 roku „wydali” Szypow i von Schultz. Również zastosowano tu takie same warunki dla przechowywania i podawania do publicznej wiadomości treści taryfy (w tym wypadku czwartej kasy) i postanowienia namiestnika z lipca 1818 roku. Podobnie i nie zmieniono warunków dotyczących kontroli przejazdu i poboru opłat (tyle, że teraz w grę wchodził Komisarz Obwodu Stanisławowskiego), oraz całej powiadamiającej procedury administracyjnej.
Jednym z najbardziej spektakularnych przykładów weryfikacji istniejącej już opłaty przewozowej było wydanie z grudnia 1846 roku na wniosek Zarządu Komunikacji Lądowych i Wodnych postanowienia Rady Administracyjnej, dotyczącego utrzymania przewozu na Wiśle pod Nieszawą, a dokładnie na wysokości wójtostwa rządowego o nazwie Przypust. Postanowienie wydano wobec istnienia potrzeby asygnowania znacznych wydatków na potrzeby tej przeprawy. W konsekwencji wprowadzono zasadę, iż do poboru opłat z tego przewozu przez rzekę powinna być zastosowana kategoria pierwsza (taryfa pierwszej klasy), także zgodnie z postanowieniem namiestnika Zajączka z lipca 1818 roku.
@ copyright Marek Rutkowski
Inne tematy w dziale Kultura
