W swoim rozkazie z początków roku 1842 głównodowodzący zakładami wojenno-naukowymi Cesarstwa pułkownik Rostowcow podawał listę lektury, która mogła służyć za podstawę do przygotowania się młodzieży do egzaminów wstępnych do pułku szlacheckiego w St Petersburgu.
Lista ta została nastepnie pod koniec stycznia 1842 roku - z rozkazu namietnika carskiego Iwana Paskiewicza - opublikowana przez poszczególne rządy gubernialne Królestwa, celem umożliwienia polskim rodzicom i ich dzieciom zaznajomienia się ze stawianymi przystępującej do egzaminów wstępnych do petersburskiego elitarnego pułku szlacheckiego młodziezy w wieku 13- 16 lat.
Na tym zestawieniu widnieją następujące pozycje. 1. Początki nauki chrześcijańskiej, 2. wydany w roku 1839, tzw. Obszerny katechizm chrześcijański Prawochwalnego Katolickiego Wschodniego Kościoła, 3. Początkowe prawidła gramatyki rosyjskiej autorstwa Grecza i Wostokowa, 4. Ruska gramatyka dla początkujących autorstwa Połowcowa, 5. Arytmetyka i geometria ułożona dla użytku zakładów wojenno-naukowych Cesarstwa Rosyjskiego przez Kuszkiewicza i Kinderewa, 6. Algebra autorstwa Bourdon’a i Fourey’a, 7. Geografia opracowana przez Sokołowskiego jako przewodnik dla zakładów wojskowych, 8. Obszerna historia autorstwa Kaydanowa, 9. Przewodnik do dziejów politycznych systemów państw europejskich opracowany przez Heeren’a, 10. Przedstawienie zmian w systemie politycznym państw Europy napisane przez Szulgina, i wreszcie - 11. Historia Rosji autorstwa Uriałowa.
Spośród wymienionych podrędzinków, szczególną uwagę przyciąga tzw. Obszerny katechizm chrześcijańskiPrawochwalnego Katolickiego Wschodniego Kościoła, wydany zresztą w roku 1839, czyli w okresie efektywnej likidacji Unii Brzeskiej na obszarach białorusko-ukrainnych.
Wśród wielu dostrzeganych meandrów rosyjskiej polityki religijnej stosowanej wobec Polaków i ogólnie społeczeństw dawnej Rzeczypospolitej okresu zaborów, zasługuje zatem na pogłebioną analizę w tym wypadku:
a) koleracja likwidacji Unii Brzeskiej z dat a wydania tegoż nowego katechizmu
b) zasoosowanie w polskim tłumaczeniu zwrotu "prawochwalny" zamiast "prawosławny"
c) użycie w odniesieniu do cerkwi prawosławiej określeń " kościól' i "katolicki"
d) użycie w odneisienu do cerkwi moskiewskiej określenia "katolicki wschodni kościół".
Już tylko powyżśze daje asumpt do przeanalizowania niezwykle skomplikowanej gry rosyjskiej orartej o o przesłanki religijne,a skierowanej takze do poslkiego, podbitego społeczeństwa.
@ copyright Marek Rutkowski
Inne tematy w dziale Kultura