W roku 1810 urodził się Ksieciu Józefowi Poniatowskiemu w Warszawie syn, który w roku 1812 został wywieziony z Warszawy przez siostrę Ksiecia Józefa - hrabinę Tyszkiewiczową - do Paryża. Nastepnie Maurycy Józef Poniatowski zaś słuzył w Armii Afrykańskiej Wojsk Francuskich, a następnie - w roku 1831 był on podporucznikiem w pułku Księcia Orleańskiego.
Mieszkający poza granicami Królestwa Polskiego Książę Maurycy Józef Poniatowski na wieśc o wybuchu Powstania Listopadowego przedostał się do Polski, gdzie wstąpił do Armii Polskiej jako ochotnik, a w dniu 13 czerwca 1831 roku został mianowany porucznikiem -adiutantem przy Wodzu Naczelnym Wojsk Polskich - Skrzyneckim. Nastepnie Maurycy Józef Poniatowski został odkomenderowany do dowódcy 2 dywizji polskiej jazdy.
11 sierpnia 1831 roku za "odnaczenie się" na polu walki Maurycy Poniatowski został odznaczony złotym krzyżem Virtuti Militari. Od 1 września 1831 roku Maurycy ostał mianowany kapitanem, z przeznaczeniem do 1 pułku Kozaków Wołyńskich. Po upadku powstania Poniatowski udał sie do Galicji, a następnie do Francji, gdzie "/.../wziawszy dymisję, miał tam nieruchomy majątek".
Tymczasem na przełomie lat 1838/1839 nasz bohateri syn bohatera wyrobił sobie ponownie paszportt francuski, ze wskazaniem ze jest on Księciem Maurycym Józefem Poniatowskim,celem udania się do Wolnego Miasta Krakowa i Królestwa Polskiego.
Powyższe, szczególnie po przybyciu Księcia do Krakowa, w najwyższym stopniu zaniepokoiło władze paskiewiczowskie. Rosyjski wielkorządca i carski namiestnik Iwan Paskiewicz wydał zatem formalny zakaz wjazdu do Królestwa Polskiego dla Maurycego Józefa Poniatowskiego.
Zakaz ten został ogłoszony m.in. przez Wydział Wojskowo-Policyjny Rzadu Gubernialnego Mazowieckiego reskryptem o nr 1853/331. Za powód odmowy podano formalnie, iż "/.../rzeczony Poniatowski służył w szeregach rokoszan i po usmierzeniu powstania wyjechał za granice bez pozwolenia, w terminie zaś zakreślonym nie poprosił o amnestię/.../.
Dodatkowo reskrpt zawierał - mającą osłabić w odbiorze społecznym moiralny aspekt odmowy pozwolenia na wjazd do kraju syna wielkiego poslkiego bohatera narodowego - informację, iż "z zebranch o tym Poniatowskim (nazwanym przez administrację paskiewiczowską także: Poniatyckim) wiadomości okazało się, iż jest on synem z nieprawego łoża Ksiecia Józefa Poniatowskiego,który go nie uprawniłi nie zostawił mu prawa nosić swoje nazwisko i tytuł książęcy, lecz zapisał mu tylko 15 000 dukatów, którą to sumę zabezpieczył na swym majątku".
Jak zatem widać administratorzy Polski paskiewiczowskiej, na bezpośrednie polecenie Iwana Paskiewicza, odmwili wjazdu do Polski równie bohaterskiemu i patriotycznemu potomkowi okrytego chwałą bohatera narodowego. Nic bardziej chyba nie oddaje sensu i istoty relacji polsko-rosyjskich tamtych lat.
@copyright Marek Rutkowski
Inne tematy w dziale Kultura
