Tam, gdzie szkoła nie ma nauczycieli - specjalistów z danego tematu, mogłaby z powodzeniem stosować zdalną naukę "w trybie odwróconym". W pandemii zdalnymi gośćmi na lekcji były dzieci. My proponujemy, by zdalnie gościł ekspert prowadzący tematyczne szkolenie.
Na Facebooku grupa pasjonatów - nauczycieli założyła grupę "zaproś mnie na lekcję". Jeden z nauczycieli z grupy niedawno zaprosił naszych trenerów (prowadzących zwykle szkolenia biznesowe dla dorosłych) - byśmy poprowadzili dla dzieci bezpłatne lekcje przedsiębiorczości. Udało się - bo goszcząc na lekcji zdalnie, nie ponosiliśmy kosztów dojazdu, a godzinna lekcja w Bieszczadach oznaczała dla trenera z Warszawy tylko godzinę - a nie "godzina lekcji i 8h w samochodzie". Dzieci zaś mogły skorzystać z wiedzy finansowej (np. o tym jak kursy walut wpływają na zakup zagranicznych wakacji) której nie miał nauczyciel.
Jak wskazują badania oraz doświadczenia z innych krajów, nauka zdalna oferuje szerokie możliwości rozwoju edukacyjnego, szczególnie w przypadku mniejszych miejscowości, gdzie dostęp do wyspecjalizowanej kadry i infrastruktury może być ograniczony.
Badania te dowodzą zresztą, że ta nauka może byc równie skuteczna (patrz badanie "szkolenia zdalne - skuteczność")
Szkolenia zdalne dla uczniów - także praktyczne
Jednym z największych wyzwań dla wielu szkół, zwłaszcza tych znajdujących się w mniejszych miejscowościach, jest brak dostępu do nauczycieli o odpowiednich kwalifikacjach w określonych dziedzinach. Jak wskazują badania przeprowadzone przez OECD (2020), niedobór specjalistów w szkołach publicznych dotyczy szczególnie takich przedmiotów jak matematyka, fizyka, informatyka, a także przedmioty artystyczne. Nauka zdalna może skutecznie rozwiązać ten problem, umożliwiając prowadzenie zajęć przez ekspertów z innych regionów czy nawet krajów.
W praktyce zdalne zajęcia z nauczycielami lub ekspertami spoza miejscowości mogą obejmować zarówno lekcje teoretyczne, jak i praktyczne warsztaty. Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Stanforda (2019) pokazują, że nauka zdalna, szczególnie w formie interaktywnych zajęć, może być równie skuteczna jak nauczanie tradycyjne, o ile jest odpowiednio zaplanowana i przeprowadzana z użyciem nowoczesnych narzędzi edukacyjnych. W ten sposób szkoły, które nie posiadają własnych nauczycieli specjalistów, mogą zapewnić uczniom wysokiej jakości edukację, korzystając z zasobów zdalnych.
Przykładem skutecznego wykorzystania nauczania zdalnego z ekspertami jest program edukacyjny realizowany w Finlandii, gdzie uczniowie regularnie uczestniczą w zdalnych lekcjach prowadzonych przez ekspertów z renomowanych uczelni technicznych. Programy te obejmują takie dziedziny jak robotyka, programowanie, czy biotechnologia – dziedziny, w których szkoły lokalne często nie mają odpowiednich specjalistów.
Zdalne laboratoria: dostęp do technologii bez infrastruktury
W wielu szkołach publicznych, szczególnie tych położonych w mniejszych miejscowościach, brakuje zaawansowanych laboratoriów naukowych, które umożliwiłyby prowadzenie eksperymentów w dziedzinach takich jak chemia, biologia czy fizyka. Zdalne laboratoria mogą stanowić tutaj odpowiedź na ten problem. Dzięki technologii internetowej uczniowie mogą uzyskać dostęp do zaawansowanego sprzętu i przeprowadzać eksperymenty w rzeczywistych laboratoriach, które znajdują się w innych miejscach.
Badanie przeprowadzone przez European Schoolnet (2021) pokazuje, że zdalne laboratoria (ang. remote labs) mogą znacząco zwiększyć zaangażowanie uczniów w naukę przedmiotów ścisłych. W ramach tych programów uczniowie mogą sterować rzeczywistym sprzętem laboratoryjnym przez internet, obserwując wyniki na żywo. Dzięki temu szkoły, które nie mają dostępu do kosztownych urządzeń, mogą zaoferować uczniom unikalne doświadczenie edukacyjne.
Przykładem zdalnych laboratoriów są projekty takie jak Go-Lab, finansowane przez Unię Europejską, które pozwalają uczniom na całym kontynencie korzystać z laboratoriów zlokalizowanych w uniwersytetach i instytucjach badawczych. Uczniowie mogą zdalnie sterować mikroskopami, przeprowadzać doświadczenia chemiczne i fizyczne, a także analizować dane w czasie rzeczywistym. Programy te są szczególnie cenne dla szkół z ograniczonymi zasobami technologicznymi.
Zdalne nauczanie jako narzędzie wyrównywania szans edukacyjnych
Nauka zdalna nie tylko umożliwia dostęp do specjalistycznych zasobów edukacyjnych, ale również wyrównuje szanse edukacyjne między uczniami z różnych regionów. Badania prowadzone przez UNESCO (2020) pokazują, że zdalna edukacja może pomóc zredukować różnice w dostępie do wysokiej jakości nauczania między uczniami z dużych miast a tymi z mniejszych miejscowości.
W Polsce, według raportu Ministerstwa Edukacji i Nauki (2021), istnieje znaczna różnica w dostępie do specjalistycznych zajęć w zależności od lokalizacji szkoły. Nauka zdalna umożliwia uczniom z małych szkół uczestniczenie w programach edukacyjnych na poziomie porównywalnym do tych, które są dostępne w większych miastach. Uczniowie z mniejszych miejscowości mogą uczestniczyć w konkursach naukowych, kursach programowania czy lekcjach prowadzonych przez naukowców i ekspertów, co zwiększa ich szanse na późniejszy sukces akademicki i zawodowy.
Przykładem zastosowania zdalnej edukacji w praktyce są programy realizowane w Stanach Zjednoczonych, gdzie uczniowie z odległych szkół mogą uczestniczyć w lekcjach prowadzonych przez wykładowców z najlepszych uczelni, takich jak Harvard czy MIT. Dzięki temu uczniowie zyskują dostęp do wiedzy na najwyższym poziomie, mimo ograniczeń geograficznych.
Wnioski
Wprowadzenie zdalnego nauczania do szkół publicznych, zarówno na poziomie podstawowym, jak i średnim, może przynieść wiele korzyści, szczególnie w kontekście dostępu do ekspertów spoza miejscowości oraz zaawansowanych laboratoriów. Wykorzystanie nowoczesnych technologii umożliwia szkołom oferowanie edukacji na najwyższym poziomie, niezależnie od lokalnych ograniczeń kadrowych i infrastrukturalnych. Badania pokazują, że zdalna edukacja może być równie skuteczna, a nawet bardziej angażująca, co tradycyjne nauczanie, jeśli jest odpowiednio zaplanowana i zorganizowana. W związku z tym warto, aby szkoły publiczne korzystały z możliwości, jakie oferuje technologia, aby zapewnić swoim uczniom jak najlepszą edukację.
Dorota Owczarska
autorka jest ekspertem dydaktyki warsztatowej w Fundacji Training Projects
Inne tematy w dziale Społeczeństwo
