Zbrodnia, kara i nadzieja

Wyrok w sprawie Andersa Breivika jest kłopotliwy. Niepokojąca jest myśl, że morderca 77 osób spędzi najbliższe 21 lat w wygodnym więziennym kompleksie złożonym z kilku pokoi, siłowni i małego ogródka i będzie żyl w warunkach o których niektórzy uczciwi ludzie mogą tylko marzyć. Jeszcze bardziej dziwi, że Breivik może teoretycznie znaleźć się na wolności już po 10 latachi. Po zbrodni Breivika wielu uważało, że jedyną możliwą karą jest kara śmierci. Zapewne w innych krajach, na przykład w Stanach Zjednoczonych Breivik dostałby karę śmierci. Norweski wymiar sprawiedliwości jest jednak diametralnie odmienny od amerykańskiego.

Czy faktycznie powinniśmy się oburzać, że wyrok norweskiego sądu był zbyt łagodny? Czy słuszne jest domagganie się dla mordercy kary śmierci? Zastanawiające jest to, że wyrok mógłby być jeszcze łagodniejszy..Stałoby się tak, gdyby Breivik został uznany za niepoczytalnego. Ekspertyzy sądowe nie były zgodne co do stanu psychicznego skazanego. Jedna eskpertyza stwierdzała, że Breivik jest niepoczytalny - wykazuje cechy psychozy i schizofrenii. Druga opinia stwierdzała, że jest całkowicie zdrowy psychicznie. Sąd uznał Breivika za zdrowego psychicznie. Dzięki temu mógł on otrzymać wyższy wymiar kary niż gdyby został uznany za niepoczytalnego. Najciekawsze jest to, że sam skazany ucieszył się z takiego wyroku i zapowiedział, że będzie pisał w więzieniu książki propagujące jego ideologie.

Gdyby jednak Breivik został skazany na karę śmierci i tak niewiele uległo by zmianie. Czy faktycznie świat stałby się lepszy gdyby zginął? Pewnie niektórzy będą uważać, że tak. Ja jednak rozumiem norweskich sędziów. Zakładają oni najwyraźniej, że każde życie ludzkie jest coś warte; że każdy, nawet najgorszy zbrodniarz może stać się lepszy. Norweski system sprawiedliwości jest oparty na nadziei, a nie na zemście. Oczywiście można wyśmiewać takie myślenie jako naiwnoś czy niebezpieczną głupotę. Jest jednak w norweskim podejściu nieco racji. W końcu nawet Anders Breivik może być zupełnie inna osobą za 21 lat.