17 września 1939 na odpierającą niemiecką agresję Polskę napadł sojusznik Hitlera Stalin. Odtąd Sowieci (Rosjanie) przez cały okres II wojny światowej mordowali polskich generałów.
1. Bronisław Teofil Babiański (77 lat)
Generał Dywizji Wojska Polskiego.
Krzyż Walecznych.
Od 1883 zawodowy oficer piechoty armii rosyjskiej. Brał udział w wojnie rosyjsko-japońskiej 1904-1905. W I wojnie światowej dowódca brygady i dywizji piechoty, generał lejtnant. W latach 1917–1918 działał w polskich organizacjach wojskowych w Rosji.
Od 1919 w Wojsku Polskim, dowodził grupą operacyjną „Kowel”, 10 Dywizją Piechoty. Następnie 7 i 6 Dywizją Piechoty w walkach z Ukraińcami i na froncie bolszewickim. W latach 1920-1921 dowódca Okręgu Generalnego „Lublin”. W 1921 przeniesiony w stan spoczynku. Osiadł w Warszawie.
W pierwszych dniach września 1939 ewakuował się w okolice Grodna. W październiku aresztowany przez NKWD w miejscowości Głębokie, zaginął bez śladu.
Po II wojnie światowej Generała jeszcze w 1955 poszukiwał Główny Zarząd Informacji Wojskowej i UB. Generał miałby wówczas 93 lata, a pomimo to jeszcze był uważany za groźnego dla systemu komunistycznego.
2. Leon Billewicz (70 lat)
Generał Brygady Wojska Polskiego.
Virtuti Militari, Krzyż Walecznych
Od 1893 oficer rosyjskiej piechoty. Brał udział w wojnie z Japonią w latach 1904—1905 dowodząc batalionem. W czasie I wojny światowej, na froncie niemieckim dowodził pułkiem piechoty. W 1915 ciężko ranny. Pułkownik armii rosyjskiej.
Po przewrocie bolszewickim wstąpił do I Korpusu Polskiego. W 1918 objął dowództwo pułku w 2 Dywizji Strzelców. Po rozwiązaniu I Korpusu w maju 1918 przybył do kraju, działał w Polskiej Organizacji Wojskowej.
Od listopada 1918 w Wojsku Polskim. Dowódca Okręgu Wojskowego Radom, sformował pułk piechoty. Od 1919 dowodził pułkiem w 3 Dywizji Strzelców Wielkopolskich, walczył na froncie ukraińskim, dotarł nad rzekę Zbrucz. W czasie wojny z bolszewikami dowodził brygadą piechoty na froncie litewsko-białoruskim.
Od 1921-23 komendant miasta Brześć n. Bugiem, a później komendant Obszaru Warownego Brześć n. Bugiem. Następnie członek Oficerskiego Trybunału Orzekającego. W 1927 przeniesiony w stanie spoczynku.
We wrześniu 1939 zgłosił się do sztabu Naczelnego Wodza i został wyznaczony na dowódcę garnizonu w Dubnie. Dowodził kombinowaną grupą operacyjną. Po walce 19.09.1939 w niewoli sowieckiej. Więziony w Starobielsku, zamordowany przez NKWD w Charkowie.
3. Bronisław Bohatyrewicz (70 lat)
Generał Brygady Wojska Polskiego.
Virtuti Militari, Krzyż Walecznych – czterokrotnie
Od 1889 w armii rosyjskiej. Podczas I wojny światowej dowódca batalionu. Ranny w 1914, do końca wojny pozostawał w niemieckiej niewoli.
Od 1918 w Wojsku Polskim. Organizator i dowódca oddziału Samoobrony Grodna (1918–1919), który włączył do Dywizji Piechoty Litewsko-Białoruskiej. W wojnie 1920 dowódca batalionu, później pułku piechoty oraz Nadniemeńskiej Brygady Piechoty, a następnie dowodził 2 i 1 Dywizją Litewsko-Białoruską.
Uczestniczył w buncie gen. Żeligowskiego, zajęcia Wileńszczyzny; oficer sztabu Naczelnego Dowództwa Wojsk Litwy Środkowej do stycznia 1922. Dowódca piechoty dywizyjnej 20 Dywizji Piechoty (1922-23) i p.o. dowódcy 18 Dywizji Piechoty oraz dowódca okręgu korpusu Warszawa (do końca 1926). W 1927 przeniesiony w stan spoczynku. Osiadł w Warszawie, zajął się działalnością społeczną.
We wrześniu 1939 znalazł się na wschodzie Polski okupowanym przez Sowiety, został aresztowany przez NKWD i wywieziony do obozu w Kozielsku. Zamordowany prawdopodobnie 7.04.1940 w Katyniu.
4. Aleksander Czcheidze (68 lat) Gruzin.
Generał Brygady Wojska Polskiego, oficer kontraktowy.
Od 1892 w armii rosyjskiej. Był świetnym strzelcem, wielokrotnie wyróżnianym za doskonałe wyniki podczas licznych konkursów strzeleckich. Po przewrocie bolszewickim wstąpił na służbę do armii Zakaukaskiej Republiki Demokratycznej. Z chwilą proklamowania Gruzińskiej Republiki Demokratycznej w 1918 został zastępcy komendanta Tyfliskiej Szkoły Junkrów – szkoły oficerskiej. Po agresji armii sowieckiej w 1921 bronił Gruzji przed bolszewikami. Po zajęciu Gruzji przez bolszewików w 1922 przybył do Polski.
W okresie 1922-23 odbył kurs dla dowódców pułku w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia Armii w Rembertowie. Był opiekunem grupy Gruzinów w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie. W 1923 uczęszczał na kurs w Głównej Szkole Jazdy w Grudziądzu. W latach 1924-26 odbył staż w Oficerskiej Szkole Kawalerii, następnie w 16 Dywizji Piechoty w Grudziądzu. Od 1927 do 1931 dowódca piechoty w 14 Dywizji Piechoty w Poznaniu. W 1931 przeszedł w stan spoczynku i zamieszkał we Lwowie.
Po napaści Sowietów we wrześniu 1939, został aresztowany przez NKWD jako „wróg ludu” i „zdrajca ZSRR”. W 1940 przewieziony do więzienia NKWD w Kijowie. Następnie pod specjalnym konwojem przetransportowany do Moskwy, gdzie w pierwszych miesiącach 1941 został rozstrzelany.
Syn Generała Jerzy Dawid por. kontraktowy WP służył w 7 Pułku Strzelców Konnych.
5. Xawery Czernicki (58 lat)
Kontradmirał Marynarki Wojennej RP.
Krzyż Walecznych, Legia Honorowa.
Od 1906 oficer rosyjskiej marynarki wojennej, od 1908 inżynier okrętownictwa w Kronsztadzie. Od 1910 główny inżynier budowy pancerników w stoczni morskiej w Petersburgu. W 1915 dyrektor w stoczni Rewel (obecnie Tallinn). Pod koniec 1918 podał się do dymisji.
W 1919 zgłosił się do Marynarki Wojennej RP. Był szefem Służby Technicznej Flotylli Wiślanej w Modlinie, komendantem Portu Wojennego Modlin i kierownikiem Wydziału Mechanicznego w Departamencie dla Spraw Morskich. W 1925 był przewodniczącym komisji budowy infrastruktury Portu Wojennego. W 1926 został pierwszym szefem Administracji Kierownictwa Marynarki Wojennej.
Przewodniczący Komisji Nadzorczej Budowy Okrętów we Francji. Kierował budową niszczycieli „Burza”, “Wicher” i okrętów podwodnych typu ”Wilk”. W 1932 szef Służb Kierownictwa Marynarki Wojennej. Inicjator budowy Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni i Wydziału Budowy Okrętów w Państwowej Szkole Technicznej w Warszawie.
W 1939 wraz z Kierownictwem Marynarki Wojennej ewakuował się do Pińska. Przebywał w miejscowości Derażny, gdzie został pochwycony przez Sowietów. Przetrzymywany w obozach w Ostaszkowie, Starobielsku, Kozielsku. Zamordowany przez NKWD w Katyniu na przełomie kwietnia i maja 1940 roku.
6. Kazimierz Antoni Dzierżanowski (68 lat)
Generał Dywizji Wojska Polskiego.
Order Virtuti Militaria, Krzyż Walecznych – czterokrotnie.
Oficer zawodowy austriackiej artylerii od 1893. Walczył na frontach I wojny światowej . Pułkownik armii austro-węgierskiej. Od listopada 1918 dowodził polskimi oddziałami na Morawach, przyprowadził do Polski. W Wojsku Polskim przydzielony do Generalnego Inspektoratu Artylerii Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1919 dowódca brygad artylerii i jednocześnie inspektor artylerii Frontu Północno-Zachodniego. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej odznaczając się bohatersko w walkach o Miński i Bobrujsk.
W latach 1919-22 zastępca Generalnego Inspektora Artylerii. Następnie szef Departamentu Artylerii i Uzbrojenia MSWojsk. i dowódca 28 Dywizji Piechoty w Warszawie. Od 1925 komendant Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Dowodził okręgami korpusów w Warszawie, Grodnie i Poznaniu. Od 1932. przeniesiony w stan spoczynku. Osiadł we Lwowie. Ciężko chorował, nie brał udziału w walkach 1939.
W październiku 1939 r. aresztowany przez NKWD i w drugiej połowie kwietnia przetransportowany do więzienia w Kijowie. Zmarł w celi w stanie skrajnego wyczerpania organizmu.
Rodzinę Generała - żonę, dwie córki, syna Sowieci deportowali do Kazachstanu. Zesłania nie przeżyli syn Stefan i generałowa Janina Dzierżanowska. Jej ciało przez sześć dni leżało w izbie, gdzie mieszkały córki, zanim znaleziono nieco materiału na trumnę. Wspominała córka Aniela Dzierżanowska: „Na trumnę narzuciłyśmy siano, aby grudy ziemi nie padały przez szpary wprost na ciało i tak odbył się pogrzeb polskiej generałowej na wygnaniu".
Inne tematy w dziale Społeczeństwo