Pierwsza w tym roku burza w sprawie Centralnego Portu Komunikacyjnego minęła. Pioruny były krótkotrwałe choć intensywne. Jednak większych szkód nie wywołały. I o co ten zgiełk?
Nader krótko trwała polityczna burza wywołana opublikowaniem przez Najwyższą Izbę Kontroli „Informacji o wynikach kontroli” dotyczącej „Budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego”. Ale nic to, przyjdzie czas na kolejne zmagania pomiędzy „wiedzącymi wszystko” a „wiedzącymi lepiej” jak się sprawy mają w zakresie CPK.
Lorem ipsum
Winien jestem Czytelnikom krótkie wyjaśnienie na temat związków frazy „lorem ipsum” z NIK i rzeczonym raportem. Otóż z raportu NIK wynika, że ostatnim etapem inwestycji pod nazwą „Centralny Port Komunikacyjny” będzie… „Lorem ipsum”. Proszę popatrzeć na fragment grafiki zamieszczonej w raporcie NIK:
Zapewne zbieg okoliczności sprawił, że owo „lorem ipsum” trwało … 9 miesięcy. Czyli prawidłowo.
Rzecz jasna to drobiazg, szczegół, wręcz „przecinek”. Ale mnie rozbawił …
A teraz bardziej poważnie.
Burza medialno-polityczna
Burza była krótka ale intensywna. Kto chciał, dobywał z raportu to, co chciał i to raczej na podstawie streszczenia zamieszczonego na stronie NIK a nie z pełnej treści raportu.
Gazeta Rzeczpospolita napisała wprost: „Raport Najwyższej Izby Kontroli jest mocno niekorzystny dla CPK”.
Business Insider: „Miażdżący raport NIK”.
Wyborcza: „NIK miażdży projekt centralnego lotniska. "Obraz tragiczny, porażający. Jedyny sukces: podwyżki dla zarządu"”
Z kolei na stronie CPK czytamy: „Pozytywna ocena CPK przez NIK”
I bądź tu mądry i pisz wiersze.
W całym tym zamieszaniu najśmieszniejsze dla mnie jest to, że opublikowana 13 stycznia 2022 roku „Informacja o wynikach kontroli Budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego” nie jest pierwszym raportem NIK w tej sprawie. Poprzedni raport: „Wystąpienie Pokontrolne: Budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego” został przygotowany w maju 2021 roku i żadne media ani politycy nawet się nie zająknęli na ten temat. Faktem jest, że dotyczył tylko Przedsiębiorstwa Państwowego „Porty Lotnicze”.
W pierwszych słowach owego Wystąpienia zapisano co następuje:
„Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia realizację zadań określonych dla PPL w Koncepcji przygotowania i realizacji inwestycji Port Solidarność – Centralny port Komunikacyjny dla Rzeczypospolitej Polskiej, przyjętej przez Radę Ministrów w drodze uchwały nr 173/2017 z 7 listopada 2017 r.”
Raport NIK
Wróćmy do styczniowego raportu NIK
Raport jaki jest i co zawiera każdy może zobaczyć. Przy czym sądzę jednak, że niewiele osób, szczególnie ze środowisk politycznych i dziennikarskich zdecydowało i zdecyduje się uważnie przeczytać całość dokumentu a nie tylko streszczenie zamieszczone na stronie internetowej Najwyższej Izby Kontroli. Cóż, wygodniej jest zabrać głos „niezależny” od rzeczywistej treści raportu NIK.
Szczerze pisząc nie zamierzam zachęcać do przeczytania raportu NIK. Ba, ów raport poniekąd sam się prosi, żeby go nie czytać. Dlaczego? On niewiele wnosi jeśli chodzi o realną ocenę przebiegu inwestycji CPK a wnioski są na tyle ogólne, że nie powinny budzić nadmiernych emocji. Ot, kontrola jak kontrola. Potrzebna ale danych zbyt mało, żeby realnie oceniać Program CPK i przebieg jego realizacji.
Raport liczy - włącznie ze stroną tytułową i spisem treści - 76 stron. Z czego 95% to de facto zapisy stanowiące kalendarium tego, co się wydarzyło w sprawie i w związku z realizacją CPK. Przy czym słowo „realizacja” jest nieco nad wyraz, albowiem CPK właściwie nadal znajduje się w fazie planowania i przygotowania. Stąd też tytuł: „Budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego” jest nieco na wyrost. Ale co tam, to szczegół.
W raporcie znajdziemy też stanowisko Ministra Infrastruktury do raportu a także Opinię Prezesa NIK do stanowiska Ministra. Ale na to media i politycy opozycji raczyli … nie zwrócić uwagi:
NIK podaje, że badany okres działań związanych z CPK obejmuje lata 2017 – 2020. Kontroli poddano: Ministerstwo Infrastruktury, Centralny Port Komunikacyjny sp. z o.o. oraz Przedsiębiorstwo Państwowe „Porty Lotnicze”.
Ryzyko wskazane przez NIK
To co wywołało oburzenie zawarte zostało w trzech punktach, opisujących najistotniejsze ryzyka zidentyfikowane przez NIK:
1) ryzyko niezapewnienia finansowania w przyszłości części przedsięwzięć zaplanowanych w dalszych etapach inwestycji (ze względu na nieopracowanie planu finansowego Programu CPK, który wskazałby źródła finansowania wszystkich przedsięwzięć w całym okresie realizacji inwestycji);
2) ryzyko nieuzasadnionego wzrostu kosztów finansowania zadań w zakresie zarządzania projektami (związane z planowaniem jednocześnie istotnego wzrostu stanu zatrudnienia w CPK sp. z o.o. oraz zatrudnienia doradcy zewnętrznego);
3) wysokie prawdopodobieństwo nieukończenia budowy w wyznaczonym w Koncepcji CPK terminie, czyli do końca 2027 r. (ze względu na obecny stan zaawansowania odbiegający od wskazanych tam terminów).
Czyli:
a) nie wiadomo, czy i jak CPK zostanie sfinansowane
b) koszty CPK mogą wzrosnąć bo wzrosnąć mogą koszty zarządzania projektami (w tym koszty zarządzania ryzykiem Programu CPK)
c) budowa może się nie zakończyć w planowanym terminie
Co wynika z ustaleń (wniosków, ryzyk) rozpoznanych przez NIK?
Jak dla mnie niewiele, to wszystko co wskazała NIK to oczywista oczywistość. Takie coś można napisać w odniesieniu do każdego, nie tylko tak dużego przedsięwzięcia jak CPK. Szczególnie na początku, wa etapie prac przygotowawczych. Każdej inwestycji grozi opóźnienie. Każde przedsięwzięcie narażone jest na przekroczenie budżetu. Każda inwestycja wymaga pozyskania finansowania.
Opera w Sydney
Zapewne nie ma wśród Czytelników osoby, która nie widziałaby – choćby na zdjęciach zamieszczonych w Internecie – budynku Opery w Sydney. Ale zapewne niewiele osób wie, że z punktu widzenia zarządzania przedsięwzięciem budowa Opery zakończyła się klęską. Dlaczego?
Po pierwsze, budżet bazowy (na etapie planowania) inwestycji zawierał się w granicach około 7 mln dolarów. Ostatecznie koszt wyniósł ponad 100 milionów.
Po drugie, rzeczywisty czas realizacji sięgnął 14 lat a był planowany na 4.
Klęska, po prostu klęska.
Ale czy komuś dzisiaj przyszedłby do głowy pomysł, żeby zburzyć Operę w Sydney z powyższych powodów? Jako symbolu porażki?
Opera stoi i stać będzie a oprócz walorów kulturalnych jest nieustannie podziwiana – mimo porażki w realizacji.
Podsumowanie
Wnosić z powyższych – zdefiniowanych przez NIK - ryzyk o dramacie inwestycji to już spora przesada, wręcz histeria. Na przykład poseł Joński stwierdził, że CPK „to pomnik nieudolności władzy PiS i raport NIK dokładnie to pokazuje”.
Otóż sęk w tym, że raport NIK tak naprawdę niczego nie pokazuje. Z jednego prostego powodu: inwestycja nie jest jeszcze w pełni przygotowana. Dopiero kiedy powstanie szczegółowy harmonogram i budżet (plan finansowy) będzie można próbować się zasadnie zastanawiać: „co i jak bardzo może pójść nie tak”.
Ja nie wiem, jak przebiegnie i jak skończy się ta inwestycja. To przyszłość a tej nie zna nikt.
Na zakończenie coś krytycznego pod adresem CPK
Jest jednak w tym wszystkim inna sprawa, którą NIK raczyła pominąć w swoich rozważaniach. Być może celowo – nie wiem. Jedną bowiem sprawą jest samo ryzyko Programu (inwestycji) CPK rozpoznane przez NIK (zasadnie lub niezasadnie) a drugą rzeczą jest formalne zarządzanie – przez podmioty zaangażowane w przygotowanie i realizację CPL - ryzykiem, na jakie narażona jest, może być i będzie realizacja CPK.
I nie o ryzyku CPK jako takim a o zarządzaniu ryzykiem CPK zainteresowani Czytelnicy mogą przeczytać na portalu periculum.pl:
https://periculum.pl/centralny-port-komunikacyjny-a-zarzadzanie-ryzykiem/
Jestem świadomy, że nie wystarczy dużo wiedzieć, aby być mądrym człowiekiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tu bywam: https://twitter.com/starywrocek
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Gospodarka
