W 1897 roku powstało w Nysie Towarzystwo Sztuki i Starożytności, którego zadaniem miało być m.in. stworzenie muzeum. Organizacja ta otrzymała od władz miasta budynek należący wcześniej do komendantury nyskiej twierdzy, pochodzący z 1 poł. XVIII wieku i założono tutaj w 18 pomieszczeniach muzeum. Jego zbiory dotyczyły różnych eksponatów z historii miasta.
W czasie II wojny światowej budynek muzeum został zniszczony, lecz zbiory wcześniej zabezpieczono. Dziś znajdują się one w nowo powstałym po 1945 roku muzeum (Muzeum Powiatowe w Nysie, ul. Biskupa Jarosława), które z czasem rozszerzyło swoje zbiory.
Muzeum znajduje się w gmachu dawnego pałacu biskupiego. Jest to budowla barokowa, której przebudowę w latach 1722-1729 ufundował biskup wrocławski Franciszek Ludwik.
Wśród olbrzymiej liczby zbiorów muzealnych istnieją takie, które ściśle związane są z dziejami miasta, m.in. zbiór rzemiosła artystycznego z cyny i miedzi, cechowe dokumenty i wyroby cechów rzemieślniczych. Również eksponowany jest zbiór dawnych mebli, w tym w stylu biedermeier. Do zbiorów muzealnych należą też militaria.
Muzeum posiada zbiory malarstwa, rzeźby i grafiki oraz starodruków. Na uwagę zasługuje galeria malarstwa europejskiego od XV do XIX wieku, w tym wielkiej wartości obraz z warsztatu Łukasza Cranacha St. „Judyta z głową Holofernesa”.
W zbiorach znajdują się dawne widoki Nysy, np. najstarszy widok miasta z „Kroniki świata” H. Schedela z końca XV wieku.
Oprócz działalności wystawienniczej muzeum prowadzi prace wydawnicze, zajmuje się edukacją i organizuje koncerty muzyczne, spotkania autorskie i wieczory muzealne.
Nie sposób teraz wymienić wszystkie zbiory, ale warto na jedno dzieło zwrócić szczególną uwagę. Chodzi tu o wywieszkę cechu rzemieślniczego rzeźników nyskich. Jest to płaskorzeźba wykonana w drewnie i pochodzi z 1. ćwierci XVII wieku. Dzieło to zapewne wykonał znany na Opolszczyźnie rzeźbiarz Herman Fischer (zob.: T. Chrzanowski, Rzeźba lat 1560-1650 na Śląsku Opolskim, Warszawa 1974, s. 81-82). Jest to interesujący eksponat, szczególnie dla tych, którzy chcieliby sobie wyobrazić, jak wyglądało życie dawnych mieszkańców Nysy w XVII wieku. Mamy tu do czynienia z realistycznym przedstawieniem pracy rzeźników. Płaskorzeźba ta jest unikatowym w skali Śląska nowożytnym dziełem o tematyce rodzajowej.
.
Wywieszka cechu rzemieślniczego rzeźników w Nysie, pocz. XVII wieku, Muzeum Powiatowe w Nysie; rep. ilustracji z książki M. Sikorskiego pt. "Nysa. Zabytki i historia", fot. Jakub Kobyliński
Inne tematy w dziale Kultura
