Rodzina wychowana w duchu patriotyzmu, miłości do Ojczyzny i wartości skautowych - Tomasz Piskorski oficer, harcerz, mimo choroby bierze udział w wojnie obronnej 1939 roku, internowany przez armię sowiecką, zamordowany w Charkowie, żona Maria harcerka, naucza w tajnych kompletach, poszukiwana przez Gestapo za pomoc i ukrywanie Żydów, córka Anna harcerka, działacz opozycji demokratycznej w PRL, córka Katarzyna artystka, harcerka, ginie w katastrofie smoleńskiej 10 kwietnia 2010 roku.
Piskorski Tomasz Henryk (1898 - 1940) urodzony 21 grudnia 1898 roku w Warszawie. Syn Wacława i Kazimiery z Maciejewskich. Pierwsze nauki pobierał w Gimnazjum generała Pawła Chrzanowskiego w Warszawie. W 1912 roku wstąpił jako uczeń 4 klasy do drugiej warszawskiej drużyny skautowej, która obrała za swojego patrona Tadeusza Rejtana. W ten sposób rozpoczął swoją długą drogę harcerską. Klasę 7 i 8 ukończył w Gimnazjum Rocha Kowalskiego w Warszawie. Już jako instruktor harcerski 1 listopada 1916 brał udział w integracji, połączenia czterech organizacji skautowych w Związek Harcerstwa Polskiego (ZHP). W roku 1918 został komendantem 24 drużyny im. Karola Chodkiewicza. W czasach szkolnych Piskorski należał również do Petu (Przyszłość), ruchu w obrębie Organizacji Młodzieży Narodowej Szkół Średnich (OMNSŚ), czynnie działał w samopomocy Szkolnej i Szkolnym Towarzystwie Oświatowym. Wstąpił w 1916 roku do Polskiej Organizacji Wojskowej (POW), a już jesienią pełnił funkcje komendanta czwartej Dzielnicy w Warszawie. Trzykrotnie aresztowany przez Niemców 23 lutego, 21 kwietnia i 10 czerwca przez tydzień był więziony na Pawiaku. W listopadzie 1918 roku brał czyny udział w rozbrajaniu Niemców na terenie garnizonu warszawskiego. Wyjechał do Hrubieszowa i tam zaciągnął się w lutym 1919 roku do 1 pułku Szwoleżerów. W kwietniu 1919 roku brał udział w wyprawie wileńskiej, przeniesiony do Grupy Operacyjnej generała Lucjana Żeligowskiego, a później do dowództwa 4 Armii, gdzie pełnił funkcje kuriera. W czerwcu 1920 r. organizował spośród harcerzy w Mińsku Litewskim oddział wywiadowczy, 25 czerwca dostał awans na kaprala. W sierpniu działał na Lubelszczyźnie w związku Obrony Ojczyzny, gdzie po kilku dniach został instruktorem wywiadowczym w powiatach hrubieszowskim i włodzimierskim. W 1921 roku brał udział w trzecim powstaniu śląskim. Maturę zdał jako eksternista zimą 1919 roku w czasie urlopu wojskowego. Ogłoszona demobilizacja w listopadzie 1920 pozwoliła mu na rozpoczęcie studiów wyższych na Wydziale Nauk Politycznych i Społecznych Wolnej Wszechnicy Polskiej (WWP) w Warszawie. Studia ukończył w 1925 roku. Na uczelni pracował aż do 1938 roku jako senior pomocniczy w seminarium prawa konstytucyjnego u profesora Władysława Maliniaka. Był współzałożycielem i wieloletnim członkiem Towarzystwa Wolnej Wszechnicy Polskiej i jego przewodniczącym. Jednocześnie pracował w harcerstwie, gdzie był hufcowym a potem zastępcą komendanta Męskiej Chorągwi Harcerskiej w Warszawie. W czasie studiów pełnił funkcje prezesa Bratniej Pomocy oraz prezesa Organizacji Młodzieży Narodowej (OMN). Po zjednoczeniu OMN z innymi organizacjami akademickimi, redagował przez pewien czas pismo Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej (ZPMD) „Brzask”. Należał również do Zetu (Związku Młodzieży Polskiej), gdzie pełnił wiele funkcji organizacyjnych do członkostwa w Centralizacji włącznie. Był bardzo aktywny w organizacji zjazdu, gdzie opracował wytyczne organizacyjne, Wielkiego Zjazdu w 50 rocznicy istnienia Zetu. Datę ustalono na 28 listopada jako pamiątkę odbytego w tym dniu w roku 1886 pierwszego na ziemiach polskich zebrania Zetu. Jako referent organizacyjny i Członek Głównego Komitetu Organizacyjnego Zjazdu kierował pracami komisji organizacyjnej a w jej składzie kilkoma podkomisjami, m.in. Podkomisją Ewidencyjną, Kwaterunkową i Towarzyską, Podkomisją Tablic której zadaniem było przygotowywanie 3 tablic pamiątkowych - Wolnej Szkoły Wojskowej, Walki o Szkołę Polską i Tablicę Poległych, Podkomisje Wystawy, która przygotowała wystawę druków i pamiątek ruchu Zetowego. Przygotował „Wykaz poległych i zmarłych uczestników ruchu niepodległościowego Młodzieży Narodowej w okresie 1886-1936”, która obejmowała dane biograficzne o kolegach i koleżankach z ruchu Zetowego. Opracował sprawozdanie z Jubileuszowego Zjazdu, gromadził i przygotowywał materiały do historii związku. Niestety całe archiwum wraz z kilkunastoma tomami dzienników Tomasza Piskorskiego spłonęły w Powstaniu Warszawskim. Współorganizował w 1933 roku Związek Polaków z Zagranicy. Zaangażował się w poczynania mające na celu wszechstronne wsparcie młodzieży polskiej na obczyźnie, duchowego wspierania i kreowania w niej patriotyzmu. W 1936 roku zorganizował wraz z Zofią Wańkowiczową i Stefanem Szwedowskim komitet, który zebrał dość znaczną sumę pieniężną na rzecz szkół polonijnych w Bytomiu i Cieszynie, będących wówczas poza granicami Rzeczpospolitej.
Kontynuował swoją działalność w harcerstwie, w listopadzie 1925 roku został mianowany Komendantem Męskiej Chorągwi Warszawskiej ZHP, z funkcją tą nie rozstaje się do marca 1929 roku. W czasach swojej kadencji dążył do współpracy z działaczami i organizacjami skautowymi o różnych przekonaniach politycznych. W ZHP reprezentował orientacje propiłsudczykowską. W 1926 roku organizuje Trzeci Zjazd Programowy Starszego Harcerstwa w Sromowcach Niżnych, kierując jego obradami. Był założycielem oraz kierownikiem kręgu staroharcerskiego tzw. „jeżów” im. Z. Jeża-Miłkowskiego. W 1928 roku organizuje 4 Zjazd Starszego Harcerstwa w Pieninach. W 1930 w lipcu był komendantem 5 Zjazdu Starszoharcerskiego w Kiełpinach. W Sierpniu 1932 roku był komendantem obozu 6 Zjazdu Starszego harcerstwa w Garczynie. Powołany został w charakterze kierownika Wydziału Starszego Harcerstwa do Głównej Kwatery Harcerzy. W czasie obrad w Starej Miłosnej pod Warszawą w kwietniu 1933 roku zostaje wybrany do Rady Starszego Harcerstwa. W sierpniu 1931 roku kieruje wyprawą delegacji polskiej na pierwszy Międzynarodowy Zlot Starszych Skautów w Szwajcarii. Uczestniczy jako delegat 5 sierpnia 1933 w zjeździe Roverskautów podczas Jamboree na Węgrzech, wygłaszając referat o polskim ruchu starszoharcerskim. Przewodniczy zorganizowanej przez siebie 100 osobowej grupie polskich instruktorów i starszych harcerzy na 2 Międzynarodowy Zlot Roversów w Szwecji. Był wiceprzewodniczącym Warszawskiego Koła Harcerzy z Czasów Walk o Niepodległość. W 1936 roku został pełniącym obowiązki Naczelnikiem Harcerzy, które pełnił do 1937 roku. Umiłowanym celem życia Piskorskiego stało się harcerstwo. Miesiące letnie spędzał na wizytowaniu obozów z ramienia władz harcerskich albo na ich kierowaniu. Szukał właściwych metod i sposobów na pozostanie w organizacji harcerskiej starszej młodzieży. Piętnował, zwalczał alkoholizm i palenie tytoniu w ruchu harcerskim. Współpracował z Michałem Grażyńskim, Marianem Wierzbiańskim, Henrykiem Kapiszewskim, Antonim Olbromskim w wyrwaniu ZHP spod wpływów nacjonalistycznych. W latach 1935-1938 brał czynny udział w utworzonej Lidze Morskiej i Kolonialnej, gdzie wraz z Wiesławem Czermińskim zorganizował Wydział Młodzieży i został jego kierownikiem. Sam będąc ratownikiem morskim, prowadził szkolenia w ramach Wydziału, na urządzanych przez siebie obozach nad morzem. Od 1938 roku pracuje w Ministerstwie Przemysłu i Handlu jako starszy radca, gdzie organizował Wydział Rzemiosła.
Był autorem kilkunastu książek i artykułów poświęconych harcerstwu i młodzieżowego ruchu niepodległościowego m.in.: „W przededniu ofensywy harcerskiej na młodzież. Wytyczne pracy Głównej Kwatery Harcerzy na rok 1934”, „W pięćdziesiątą rocznice powstania Zetu. Sprawozdanie ze Zjazdu Uczestników Ruchu Niepodległościowego Związku Młodzieży Polskiej (Młodzieży Narodowej) 28 i 29 X 1936 W Warszawie”. „Wspomnienie pośmiertne o Kazimierzu Stańczykowskim”. „XV-lecie Starszego Harcerstwa”. „Krąg Starszoharcerski, wskazania organizacyjne, metodyczne i programowe”. Pod jego redakcja ukazała się „Książka o Polsce dla młodzieży polskiej Zagranicą”. Prowadził systematyczne dzienniki które spłonęły w czasie powstania warszawskiego.
We wrześniu 1939 roku jako podporucznik rezerwy, mimo iż był zwolniony z powodu choroby, zgłasza się na ochotnika, otrzymuje przydział na szefa transportu Łódź-Lublin. Brał udział w walkach obronnych kampanii wrześniowej. Został internowany przez armie sowiecką. Ostatnim ustalonym miejscem pobytu Tomasza Piskorskiego jest obóz jeniecki w Starobielsku. Zginął prawdopodobnie w Charkowie w 1940 zamordowany strzałem w tył głowy przez NKWD. Tomasz Piskorski odznaczony został Krzyżem POW i Krzyżem Legionowym, pośmiertnie Krzyżem Kampanii Wrześniowej nadanym w Londynie. Człowiek, któremu zawsze przyświecała miłość do ojczyzny, dla którego życie i patriotyzm są nierozłącznie obowiązującą postawą. Pełen energii, nadludzkiego zapału do pracy z młodzieżą, w której zaszczepiał obowiązek sumiennej pracy w służbie i dla dobra Polski.
Tomasz Piskorski w związku małżeńskim od 1927 roku z Marią Anną z Podgórskich. Urodzoną 5 lipca 1906 roku, córką Przemysława i Anny członków OMN. Maria była wybitną działaczką niepodległościową, działaczką ZHP, już od lat szkolnych pracowała w harcerstwie. Została nauczycielką chemii w warszawskich szkołach średnich i zawodowych, od 1929 roku również działała czynnie w Związku Nauczycielstwa Polskiego. W 1939 roku w ramach ZHP była kierowniczką ochrony przeciwlotniczej na odcinku Nowy Zjazd – Dobra - Mariensztat. Brała udział w tajnym nauczaniu w czasach okupacji. Działała w ramach akcji Żegota, uczestnicząc w przerzucie broni do getta. Poszukiwana przez Gestapo za ukrywanie i niesienie pomocy Żydom. Walczyła w powstaniu warszawskim, była oficerem łączności w AK. W latach 1945-1948 pracowała w Związku Obrony Kresów Zachodnich. Maria Piskorska zmarła 16 sierpnia 1980 r.
Córka Anna Kazimiera Władysława Piskorska-Chlebowska urodzona 15 marca 1929 roku chemiczka, podharcmistrzyni, działaczka opozycji demokratycznej w PRL. Będąc dzieckiem dwojga harcmistrzów, już od wczesnego dzieciństwa była przesiąknięta ideami harcerskimi. Przed powstaniem warszawskim Anna Piskorska została zastępową w harcerstwie. Brała udział w małym sabotażu, liczyła stan obsady niemieckich posterunków wojskowych. Jako 15 latka w czasie powstania warszawskiego została łączniczką Szarych Szeregów i sanitariuszką. Po wojnie kontynuowała prace w harcerstwie. Anna starsza córka „odziedziczyła po matce żywe usposobienie, po ojcu charakter i postawę nieugiętego człowieka. Była adiunktem w Akademii Medycznej. W 1969 r. zwolniono ją, gdy ujęła się za swoim profesorem pochodzenia żydowskiego. Dostała prace w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku. Współpracowała z KOR, udostępniała mieszkanie oraz telefon na organizację punktu kontaktowego „Solidarności”. Żona Cezarego Chlebowskiego historyka i pisarza. Zmarła 2 sierpnia 1983 r.
Jej młodsza siostra prawie nie pamięta ojca. Jej dorastanie przypadło na wojnę i okupację. Było to ciężkie zmaganie się z losem jej i jej matki. Katarzyna Wanda Antonina Piskorska urodziła się 2 marca 1937 w Warszawie. Polska artystka rzeźbiarka i medalierka, przewodniczka harcerska. Wychowywana w duchu miłości do ojczyzny i wartości skautowych. Katarzyna jako rzeźbiarka, podjęła pracę w szkole, ale zwolniono ją, ponieważ przygotowywała prace dekoracyjne na przyjazd papieża. W Związku Plastyków zaproponowano jej wykonanie rzeźby żołnierza radzieckiego nie zgodziła się, mówiąc, że sowieci zabili jej ojca w czasach, gdy powszechnie nie używało się takich słów. Od 13 grudnia 1981 roku, wspierała działalność ROPCIO, zbierając pieniądze, udostępniając swój dom na zebrania oraz piwnicę, gdzie drukowane były wydawnictwa niezależne. Była działaczką Akcji Katolickiej, pracowała w „Solidarności” oraz w „Rodzinie Katyńskiej”. Miała ponad 120 ogólnopolskich i międzynarodowych wystaw twórczości. Zginęła tragicznie 10 kwietnia 2010 roku w Smoleńsku w katastrofie samolotu prezydenckiego lecącego na obchody 70 rocznicy zbrodni katyńskiej.
Bibliografia
Polska Akademia Nauk, „Polski Słownik Biograficzny” tom XXVI/1, Warszawa 1981
„Brzask” (organ ZPMD), Warszawa 1929, 1930
„Dla Polski”, Poznań 1934
Błażejewski W. „Z dziejów harcerstwa polskiego 1910-1939”, Warszawa 1985
Nowacki T., „Młodzież tworzy historie – Zwycięska walka młodzieży o szkołę polską 1901-1917, Warszawa 2008
Nowacki T., „ZET w walce o niepodległość i budowę państwa”, Warszawa 1996
Nowik G. „Straż nad Wisłą” Tom 1-3. Warszawa 2001
Pietrusza J., „Związek Polskiej Młodzieży Demokratycznej w okresie II Rzeczpospolitej i II wojny światowej, Kraków 1998
Sikorski E. „Szkice z dziejów harcerstwa polskiego w latach 1911-1939”, Warszawa 1989
Waingertner P., „Ruch Zetowy w Drugiej Rzeczpospolitej”, Łódź 2006
Inne tematy w dziale Kultura
